Otvorena izložba „Sutjeska – 80 godina najveća gerilska bitka Drugog svetskog rata“

Bitka na Sutjesci, 5. neprijateljska ofanziva ili operacija „Švarc“ za većinu generacija danas je tek jedan veliki eho partizana.

Šestog maja 1943. komandant nemačkih trupa u Hrvatskoj general Rudolf Liters izdao je zapovest o pripremi i izvođenju operacije „Švarc“ sa ciljem likvidiranja partizanskog pokreta.

Za operaciju opkoljavanja i uništenja partizanskih jedinica na prostoru Sutjeske, Pive i Tare angažovano je 127.000 vojnika.

U obruču jedinica fašističke Nemačke, Italije, Bugarske i Nezavisne Države Hrvatske našlo se 22.148 partizanskih boraca.

Bitka na Sutjesci je započela 15. maja.

Nakon mesec dana krvavih borbi okončana je 15. juna.

Uprkos ogromnim gubicima partizana – poginulo je 7.454 borca (od čega 6.946 muškaraca i 597 žena) – glavnina jedinica je uspela da se izvuče iz obruča.

Da je partizanski pokret likvidiran u operaciji „Švarc“, teško da bi se ikad oporavio.

Bitka na Sutjesci je najveća gerilska bitka vođena u Drugom svetskom ratu, prekretnica Drugog svetskog rata u Jugoslaviji.

Posetioci izložbe u Galeriji RTS moći da vide umetnička dela nekih od najpoznatijih likovnih umetnika na temu ove bitke: odlivak u bronzi spomenika „Tjentište“ na drvenom postamentu, originalne eksponate iz NOB-a – od oružja i oruđa, uniformi i drugih odevnih predmeta, fotografija…

Posebnost izložbe su kolaži Goranke Matić iz ciklusa „Tiho teče Sutjeska“ kao i dokumentarne fotografije izgradnje grandioznog Spomenika u čuvenoj Dolini heroja na Tjentištu, autorskom radu vajara Miroslava Živkovića (1928–2020).

Celinu izložbe u Javnoj medijskoj ustanovi zaokružuju eksponati iz Fundusa RTS-a sa snimanja filma „Bitka na Sutjesci“ i katalog izložbe, publikacija, u kome su tekstove sabrali istoričar Muzeja Bitke na Sutjesci Teodora Stanković, istoričar Predrag J. Marković i pesnik i publicista Enes Halilović.

Autor postavke izložbe je Petar Đinović, urednik kataloga Nebojša Grujičić.

„Podsećanjem na važne datume i događaje tokom Prvog i Drugog svetskog rata, programima relizovanim sopstvenom inicijativom proteklih jubilarnih godina, Radio-televizija Srbije neguje kulturu sećanja na stradanja i žrtve našeg naroda tokom nekih od najvažnijih istorijskih, svetskih, događaja“, navodi se u pozivu na izložbu.

Prethodne tri godine, deo aktivnosti u Galeriji RTS-a posvećen je i antifašističkoj tradiciji snažno utkanoj u svest još živih učesnika i potomaka ratovanja polovinom prošlog veka. Izložbom „Sutjeska-80 godina“ od 19. septembra do 6. oktobra 2023. nastavlja se niz izlagačkih aktivnosti tim povodom, posle izložbi „Kragujevačka tragedija 1941“, „Sećanje na jugoslovenske umetnike revolucije“ i „Kozara 1942“.

U saradnji sa nekoliko kulturnih institucija od Tjentišta do Beograda: Muzeja Bitke na Sutjesci, Vojnog muzeja iz Beograda, Medija centra „Odbrana“, Muzeja savremene umetnosti – Beograd, Muzeja Jugoslavije i Muzeja žrtava genocida realizovana je postavka sa oko 280 eksponata.