Otvorena izložba u čast jubileja Kraljevačkog pozorišta

Brojnoj publici u Narodnom muzeju Kraljevo večaras su, u formi kataloga, predstavljeni rezultati višegodišnjeg istraživačkog rada Mirjane Savić, a sama izložba obiluje mnoštvom zanimljivih eksponata u vidu pozorišnih fotografija, plakata, rekvizita, nagrada, kostima i delova scenografije koji su, decenijama, bili u mraku pozorišnog arhiva i scenskog depoa.

Katalog koji prati večerašnju izložbu sadrži niz zanimljivih, znanih i manje znanih, detalja iz pozorišnog života u gradu na Ibru.

Tako se recimo, u opisu rudimentarnih oblika pozorišnog života Kraljeva, od početka dvadestog veka pa sve do osnivanja prvog profesionalnog Gradskog narodnog pozorišta u Rankovićevu (ime Kraljeva u periodu (1949-1954) septembra 1949 godine, beleži svojevrsna, sledom burnih događanja izazvana, selidba i glumaca i opreme (scenografije) Diletantskog pozorišta Okruga kraljevačkog, preimenovanog neposredno pred tu „seobu“ u Srpsko narodno pozorište Okruga kraljevačkog iz Kraljeva za Šabac. A radi se, ustvari, o ratnim dešavnjima prekinutoj turneji u Bogatić i Mačvu kada, i oprema i veći deo ansambla,  trajno ostaju u Šapcu.

Prva dvorana profesionalnog pozorišta u Kraljevu bila je velika, preuređena, sala hotela Pariz, koja je tokom decenija, u više navrata, preuređivana i dograđivana, tako da se na tom istom mestu i danas nalazi Kraljevačko pozorište koje od 1998 godine ima poluprofesionalni staus, a od juna 2001. godine funkcioniše kao Javna ustanova Kraljevačko pozorište. Pozorište tako dobija status institucije grada sa definisanim standardima po kojima i danas radi.

Prva predstava izvedena na sceni profesionalnog pozorišta u Kraljevu, 1949. godine, bila je drama A. P. Čehova, Ujka Vanja u režiji Zorice Cemović-Protić koja je uradila i scenografiju za tu predstavu. Prvi upravnik profesionalnog pozorišta u Kraljevu bio je Dobrivoje Govedarica, radnik metalske struke.

Za prvih sedam godina rada pozorišta kao profesionalnog (1949-1956) izvedene su 64 premijere ,promenjeno je osam upravnika, a 18 režisera je postavilo svoje verzije pozorišnih komada. Samo u poslednjoj sezoni, prvo profesionalnog pozorišta u Kraljevu (1955/1956) prikazane su 102 predstave koje je videlo 23.358 gledalaca.

No, i pored toga odlukom gradskih vlasti, koje su i osnovale pozorište, ono prestaje sa radom kao profesionalno.

Na inicijativu radnika i glumaca Sretena Stepića i još nekolicine njegovih kolega iz „Magnohroma“ i Železničke ložionice, 19. septembra 1956. godine, osniva se Amatersko pozorište Kraljevo. Prva premijera, Nušićeva komedija „Put oko sveta“, u režiji Zdravka Lukića izvedena je 17. novembra 1956. Od 1957. godine do 1984. godine kraljevačko amatersko pozorište izvelo je 129 premijernih predstava, 1.311 repriznih, koje je pogledalo 321.630 posetilaca, što u proseku čini 245 gledalaca po izvođenju.

Poseban pečat radu kraljevačkog pozorišta dat je otvaranjem jednogodišnjeg Dramskog studija 1969. godine pod rukovodstavom, Radoslava Vesnića profesor glume, dikcije i direktor Glumačke škole u Novom Sadu. On je, inače rođen u Kraljevu, u znamenitoj porodici Vesnić a u periodu od 1945. do 1947. godine bio je profesor francuskog i srpskog jezika, direktor kraljevačke gimnazije i rukovodilac KUD-a Kosta Abrašević u okviru koga su pripremljeni glumci za anasmbl prvog profesionalnog pozorišta u ondašnjem Rankovićevu. Vesnić je tada odškolovao plejadu darovitih glumaca koji su, decenijama potom, činili okosnicu pozorišnog ansambla.

Među najveće uspehe pozorišta, kojim u tom periodu rukovodi Milomir Mile Nedeljković, ubraja se i trijumf predstave „Šovinistička farsa“ koja, na tadašnjem 30-om Festivalu dramskih amatera SFRJ, u Trebinju, biva nagrađena osvajanjem dve Zlatne maske.

Od kraja osamdesetih Pozorište Kraljevački oktobar počinje da neguje scenu poezije i da uspostavlja blisku saradnju sa Književnim klubom Kraljevo. Devedesetih godina pozorište angažuje Aleksandru Kovačević, prvu profesionalnu rediteljku zaposlenu u kraljevačkom pozorištu za koju se, s pravom može reći da je u njemu i odrastala, u kome  su, njen  otac režiser Aleksandar Aco Kovačević i majka profesorka Nataša Kovačević, ostavili trajni beleg svojim rediteljskim i pedagoškim radom.

Kraljevačko pozorište danas, pod upravom reditelja Miodraga Dinulovića, spada po broju glumaca (sedam glumica i devet glumaca sa stalnim angažmanom) među manje u Srbiji, ali to ga ne sputava da svojim predstavama, posebno onim namenjenim deci, beleži zapažene rezultate.