Srpski PEN centar povodom mnogobrojnih zabrana: Kulturni i književni događaji ne mogu biti opasnost za jedno društvo

Njihovo saopštenje, naslovljeno „Protiv zabrana i cenzure“, u celosti prenosimo u nastavku.

Srpski PEN centar je s najdubljom zabrinutošću primio vesti o nekoliko događaja iz proteklih desetak dana.

To su najava izručenja iz Srbije reditelja i novinara Andreja Gnjota, člana Beloruskog PEN centra, zabrana ulaska u zemlju piscu i glumcu Feđi Štukanu, zabrana festivala Mirdita i zabrana održavanja festivala Kikinda Short u Narodnoj biblioteci „Jovan Popović“ u Kikindi.

Svaki od ovih događaja bio bi dovoljan povod za zabrinutost kulturne i najšire društvene javnosti u Srbiji.

Uzeti zajedno, ovi događaji ukazuju na duboke društvene podele, kao i na oživljavanje represivnih modela ideološke države i kontrolisanog društva kakvi ne priliče deklarativno demokratskom društvu i za koje smo se nadali da su davno prevaziđeni kao opominjući sadržaj naše društvene i političke prošlosti.

Najava izručenja Andreja Gnjota Belorusiji je protivna humanitarnim razlozima, običajima društvene solidarnosti i gostoprimstva, kao i međunarodnim obavezama Srbije da ne izručuje drugim državama građane na osnovu politički motivisanih optužnica i poternica.

Zabrana ulaska u zemlju piscu i glumcu Feđi Štukanu deluje kao proizvoljan čin političke i administrativne samovolje.

Zabrana festivala Mirdita, koji je pre samo nekoliko godina predstavljan kao zalog za budućnost u odnosima srpskog i albanskog naroda, pokazuje kako se vlast, umesto za kulturnu razmenu, radije opredelila za stvaranje veštačkih kriza i podela u društvu.

Duboko zabrinjava usmena naredba o zabrani održavanja festivala Kikinda Short u Narodnoj biblioteci „Jovan Popović“ u Kikindi koja je od strane gradonačelnika Nikole Lukača došla samo nekoliko sati pre početka ovog međunarodnog književnog festivala kratke priče.

Tvrdeći da neki učesnici „ne poštuju Kikindu, državu i predsednika države“, gradonačelnik Lukač je prigrabio moć koja mu ne pripada i poistovetio se s Kikindom i državom.

Nijedan grad i nijedna država ne mogu se svoditi na bilo koju ličnost, niti se zbog javno izrečenog mišljenja nekog pisca smeju zabranjivati književni događaji.

Kulturne institucije pripadaju svim građanima, nezavisno od njihovih društvenih, kulturnih, političkih i ideoloških stavova.

Srpski PEN centar poziva nadležne državne organe da preispitaju ove odluke i da od ovih opasnih presedana ne oblikuju novu društvenu praksu. Osim što izazivaju najdublju zabrinutost, ovakve odluke štete ugledu države.

Srpski PEN centar poziva javnost u Srbiji da stane u odbranu slobode okupljanja i organizovanja, slobode izražavanja i slobode kulturne razmene i javnog dijaloga.

Kulturni i književni događaji ne mogu biti opasnost za jedno društvo. Zabrane i cenzura su uvek opasnost po društvo.

Srpski PEN centar se protivi cenzuri i zabranama kao društveno štetnim i politički opasnim pojavama.

Upravni odbor
Srpskog PEN centra

U Beogradu 1. jula 2024.