Slika Paje Jovanovića prodata za 304.800 funti u Londonu: Muzej grada Beograda učestvovao na aukciji

Delo Paje Jovanovića prodato je u Londonu. Aukcija je upravo završena, a poslednja cifra koja stoji kraj slike je 304.800 funti.

Prethodno njena vrednost procenjena je između 70.000 i 100 hiljada funti, iako je prva potvrđena ponuda pre otvaranja aukcije bila 130 hiljada funti.

U pitanju je ulje na platnu dimenzija 68×60,5cm (zajedno sa ramom).

Na aukciji nazvanoj „Put svile – slike orijentalista i nameštaj iz rezidencije u Belgraviji“, procenjena vrednost ovog Jovanovićevog ulja na dasci, čije su dimenzije 41 puta 32,5 centimetara (odnosno sa ramom 68 puta 60,5) je između 70.000 i 100.000 funti. Muzej grada Beogrda, koji je ušao u prepisku sa „Sodebijem“ će se u trku upustiti uz podršku države.

– Stupili smo u kontakt i sa svim našim kolekcionarima, koji su nam potvrdili, što nam je veoma drago, da neće učestvovati u aukciji, jer smatraju da je takvom delu mesto u muzeju – otkriva za Novosti Jelena Medaković, direktorka Muzeja grada Beograda.

Raniji vlasnik slike do nje je došao na aukciji kuće „Christie’s“ 1994. godine, s tim da je slika tada prodata pod nazivom „Arnautski ratnik“.

Ko su bili bašibozuci?

Bašibozuci su bili pripadnici neregularnih vojnih snaga u Osmanlijskom carstvu.

Bili su poznati po svojoj nedisciplini i brutalnosti, a u njihovom sastavu su uglavnom bili Čerkezi, Albanci, Kurdi i muslimanski Romi.

Oni nisu učestvovali u većim vojnim operacijama, već izviđačkim i drugim manjim misijama.

Iako naoružani od strane Osmanlijskog carstva, oni nisu nosili njegove uniforme niti oznake.

Umesto plate dozvoljeno im je da pljačkaju pokoreno i porobljeno stanovništvo na osvojenim teritorijama nakon uspešnih vojnih operacija.

Paja Jovanović je nekoliko puta naslikao bašibozuke

Jovanovićeva slika „Bašibozuci pred beg“, nastala 1887. ili 1888. godine, ponuđena je na aukciji kuće „Sotheby’s“ 2018. godine.

Njena vrednost je procenjena između 113.420 i 170.130 evra.

Na kraju je prodata za višestruko više, po ceni od 465.000 funti, što je oko 530.000 evra, i tako postala najskuplje prodata Jovanovićeva slika ikada.

Prethodni rekord je držala slika „Ukrotitelj zmija“, koja je pre oko dve decenije prodata za 168.000 evra.

Biografija Paje Jovanovića

Predstavnik akademskog realizma, Paja Jovanović,  zajedno s Urošem Predićem, smatra se najznačajnijim predstavnikom ovog pravca u Srbiji. Rođen je u Vršcu 4. juna 1859. godine kao sin fotografa Stevana Jovanovića i Ernestine (rođene Deot). Prve časove crtanja je primio od svog školskog učitelja gramatike, gospodina Vodeckog.

U četrnaestoj godini, 1873. godine, dobio je porudžbinu od vršačke crkve da izradi crteže ikona, za koje je dobio značajne pohvale. Upisao se u školu crtanja kod profesora Maholca.

Godine 1877. postao je redovan student bečke Akademije, gde je studirao pod mentorstvom cenjenog slikara Kristijana Gripenkerla (Christian Grippenkerl).

Godine 1880. uspešno završava redovne studije slikarstva na Akademiji. Nakon toga, nastavlja sa usavršavanjem kod profesora Kristijana Gripenkerla i Leopolda Karla Milera. Kao student, putovao je širom Balkana, što je uticalo na motive i teme mnogih njegovih slika iz tog perioda (kao što su „Kićenje neveste“, „Borba petlova“, „Arnaut s čibukom“ i „Arbanas“, kao i „Ranjeni Crnogorac“). Godine 1882. dobio je prvu nagradu bečke Akademije i carsku stipendiju za sliku „Ranjeni Crnogorac“.

Godine 1883. odlazi u London, gde će živeti neko vreme. Iz Londona često putuje u Italiju, Španiju, Grčku, Tursku, Maroko i Egipat. Nakon Londona, živeo je u Minhenu i Parizu pre nego što se konačno vratio u Beč.

Godine 1884. postao je dopisni član Srpskog učenog društva, a 1888. je postao redovan član Srpske kraljevske Akademije.

Godine 1895. dobio je porudžbinu od patrijarha Georgija Brankovića i crkvenog sabora Sremskih Karlovaca da naslika veliku istorijsku kompoziciju „Seoba Srba pod Arsenijem III Čarnojevićem“. Tokom narednih godina naslikao je brojne kompozicije sa istorijskom tematikom, uključujući „Bitku u Teutoburškoj šumi“, „Ženidbu hercega Ferija IV s Jelisavetom Habzburškom“, „Takovski ustanak“ (po porudžbini kralja Milana Obrenovića), „Proglašenje Dušanovog zakonika“, „Krunisanje cara Dušana“, a takođe je oslikao ikonostase Saborne crkve u Novom Sadu i ikonostas crkve u Dolovu, te je naslikao ciklus o životu Svetog Save i još nekoliko scena za Sabornu crkvu u Sremskim Karlovcima.

Godine 1900. poslao je sliku „Krunisanje cara Dušana“ na Svetsku izložbu u Parizu i za nju dobio zlatnu medalju.

Godine 1903. posetio je dvor crnogorskog kralja Nikole, gde je naslikao portrete kraljevske porodice, uključujući portret princeze Milice, prestolonaslednika Danila i kralja Nikole.

Godine 1904. izlagao je sliku „Ženidba cara Dušana sa Aleksandrom, sestrom bugarskog cara“ na prvoj jugoslovenskoj umetničkoj izložbi u Beogradu.

Godine 1905. sve češće je počeo da se bavi slikanjem portreta po narudžbini. Naslikao je devet portreta austrijskog cara Franje Josifa, portrete umetnika kao što su slikar Simington i vajar Đoka Jovanović, kao i brojne portrete žena, uključujući Baronisu Erlanger, Gospođu Kaufman, Gospođu Mirku, Gospođu Hadson, Gospođu Štraus, Sofiju Dunđerski, i mnoge druge.

Godine 1910., na poziv kralja Petra, prvi put je došao u Beograd, gde će ostati vezan za ceo život i rado se vraćati.

Godine 1914. preselio se u Ženevu, gde je provodio ratne godine slikajući portrete uglednih ljudi.

Godine 1917. oženio se Hermine Muni Dauber, čiji će lik naslikati na brojnim portretima.

Godine 1918. privremeno se vratio u Beograd, gde je naslikao portrete članova kraljevske porodice Karađorđević.

Godine 1939., pre Drugog svetskog rata, napustio je Beč zbog finansijskih razloga i preselio se u Beograd, gde je proveo ratne godine.

Godine 1947. naslikao je portret Josipa Broza Tita. Na taj način, Paja Jovanović je naslikao portrete mnogih savremenih vladara, uključujući crnogorskog kralja Nikolu, austrijskog cara Franju Josifa, Aleksandra Karađorđevića, i postao svedok još jedne promene sistema i vlasti, što je zabeležio svojom četkom.

Godine 1950. vratio se u Beč iz finansijskih razloga.

Godine 1957., Paja Jovanović preminuo je 30. novembra u Beču. Njegova urna s pepelom preneta je u Beograd. Godine 1970. u Beogradu je otvoren Legat slikara Paje Jovanovića.