„Slike uvlači u kravlju kožu, svoj otisak prsta zamenjuje neponovljivim oblikom kravlje fleke“: Izložba Radovana Kragulja u Galeriji RIMA

Postavku izložbe čine slike, slike-objekti i asamblaži nastali između 1978. i 2014. godine, a  njen poseban akcenat  stavljen je na Kraguljeve apstraktne radove nastali tokom druge polovine osamdesetih godina i u poslednjoj deceniji 20. veka.

U ovim radovima Kragulj je vizuelnu inspiraciju pronašao u šarama kravlje kože – jedinstvenom belegu krave kao domaće životinje koja je bila najzastupljeniji motiv njegovog stvaralaštva i čija je tragična sudbina u visoko industrijalizovanoj proizvodnji hrane ostala do danas pokazatelj svirepe humanocentričnosti savremene civilizacije.

Značajan deo izložbe predstavljaju radovi – asamblaži i slike – nastali tokom Kraguljevog rezidencijalnog boravka u Omahi (Nebraska, SAD) 1988. godine, a premijerno predstavljeni na njegovoj velikoj samostalnoj izložbi u Muzeju moderne umetnosti grada Pariza 1989. godine.

Nakon više od decenije kritičkog realizma kojim je umetnik iz pozicije posmatrača analizirao čoveka spram krave zatočene u beživotnim prostorima za prehranu i uzgoj, umetnik je u ovim radovima zauzeo drugačiju poziciju.

„Kragulj svoje slike uvlači u kravlju kožu, svoj otisak prsta zamenjuje neponovljivim oblikom kravlje fleke – sopstveni umetnički identitet nastavlja da razvija pod znakom krave“, objašnjava Nevena Martinović, kustoskinja Galerije RIMA i autorka teksta u izložbenom katalogu.

Kroz radove među kojima su asamblaži sa odevnim predmetima oslikanim kravljim šarama, monumentalni poliptih ili slike i slike-objekti izvedeni različitim tehnikama, motiv sa kravlje kože prerasta u mikrokosmičku i makrokosmičku mapu sveta – od ćelije do zvezda.

U isto vreme, umetnik ovim radovima ispisuje imaginarnu kartografiju ontološkog graničnog pojasa između onoga što je čovek i što konstituiše životinju, odbacujući kartezijansku preciznu podeljenost između čoveka kao mislećeg bića i životinje kao bezdušne „žive mašine“ koja je svoj vrhunac dostigla u postindustrijskoj civilizaciji koja životinju degradira do sirovinskog materijala ili puke proizvodne jedinice.

Nasuprot tome, Kraguljevi radovi u kojima se mnoštvo osobenih mrlja međusobno prepliće, umnožava i neograničeno prostire, predstavljaju mape deridovskih razuđenih i promenljivih granica, fluidnih i nemogućih za objektivizaciju.

„Odnos prema životinji kao paradigma čovekovog poimanja sebe i sveta oduvek je anticipirao odnos prema drugom čoveku, prema onome koji se iz ma kog razloga poima kao ’drugo’.

Stoga nije slučajno što je Kragulj, kao i mnogi ključni mislioci njegovog vremena, savremene stočne farme poredio sa koncentracionim logorima, a masovno ubijanje domaćih životinja („uništavanje stočnog fonda“) poistovetio sa genocidom.

Otuda je Kraguljeva celokupna stvaračka praksa bila zapravo umetnikov nadahnuti prilog borbi za jedan novi humanizam, za korenitu promenu čoveka, na individualnom i kolektivnom nivou.“, zaključuje se u katalogu izložbe koja je za publiku, u beogradskoj Galeriji RIMA otvorena do 16. novembra.