Šoljice iz kojih je pio svako ko je rođen u Jugoslaviji: Pravila ih je Jugokeramika, fabrika u kojoj su radile samo žene

Šoljice Jugokeramike bile su deo svakodnevnog života – od vrtića do restorana. Pilo se iz njih sve, od jogurta i toplog mleka, preko bele kafe, do obične kafe i čaja. Tete u borosanama donosile su ih na poslu, u vrtiću, kafani, a njihov dizajn ostao je upamćen kao deo kolektivnog sećanja.

Jugokeramika, kompanija iz Zaprešića kraj Zagreba u Hrvatskoj, koja se bavila proizvodnjom keramičkih i porcelanskih proizvoda, bila je simbol jednog vremena u zemlji koja više ne postoji. Osnovana 1953. godine i ubrzo je postala sinonim za kvalitetan industrijski dizajn u Jugoslaviji.
Od svog početka, ova kompanija je imala dizajnersko odeljenje koje su predvodile Jelena Antolčić, Anica Kuhta Severin, Dragica Perhač i Marta Šribar.
Kompanija je bila poznata po širokom asortimanu proizvoda, od tanjira i šoljica do vaza i čajnika.
Jedan od njihovih najpoznatijih proizvoda bio je ugostiteljski servis Arena, poznatiji kao „servis s plavom crtom“.
Ovaj set tanjira i šoljica postao je simbol „socijalističkog“ turizma i mogao se naći u fabrikama, školskim kafeterijama, hotelima, restoranima i na dalmatinskim terasama.

Šoljice sa plavom crtom

Plava crta, koja je krasila ove proizvode, bila je znak prepoznatljivosti, a mnogi su naučili da jedu na tim tanjirima.

Dizajnerke Anica Kuhta Severin i Marta Šribar, koje su osmislile servis Arena, ostavile su neizbrisiv trag u jugoslovenskom dizajnu.
Njihov rad je priznat i nagrađivan na mnogim domaćim i međunarodnim konkursima, a proizvodi Jugokeramike bili su izloženi na XI Milanskom trijenalu 1957. godine, kao deo nagrađenog jugoslovenskog enterijera.

Fabrika Jugokeramike zatvorena je 2009. godine, ali je prethodno Muzeju za umetnost i obrt u Zagrebu poklonila oko 400 predmeta i bogatu dokumentaciju sa originalnim skicama i nacrtima.
Ovaj arhiv predstavlja izuzetnu retkost među preduzećima bivše Jugoslavije i čini vredan prilog istoriji dizajna na ovim prostorima.

https://x.com/safir_mala/status/1625152341593755650

Upravo su ti komadi bili izloženi i u Beogradu, 2013. godine na izložbi „Porcelanski sjaj socijalizma: Dizajn porcelana Jugokeramika/Inker, 1953–1991″. Posetioci su mogli da vide prvi tanjir koji je izašao iz fabričke peći, omiljene servise potrošača, nagrađivane proizvode, probne serije, izvođačke nacrte, fotografije i skice. Posuđe za ugostiteljske objekte, uključujući servis Arena i prepoznatljive šoljice sa plavom crtom, ostaje sinonim za jugoslovenski turizam.
Ova priča o Jugokeramici i njenim čuvenim šoljicama podseća nas na bogatu tradiciju industrijskog dizajna i nostalgična vremena jedne zemlje koja više ne postoji.

Danas još samo možete da ih nađete na sajtovima za prodaju polovne robe i cena jedne je uglavnom 1.000 dinara.