Spomenik kulture sa svetskim "potpisom"

Reč je o stećcima, nadgrobnim spomenicima, od kojih je 20 na lokalitetima u Bosni i Hercegovini, po tri u Srbiji i Crnoj Gori i dva u Hrvatskoj.

Jedan od tri arheološka lokaliteta iz Srbije je u Hrtima, selu u prijepoljskoj opštini i to je prvi spomenik kulture koji se iz ove opštine našao na popisu spomenika kulture UNESKA i koji će kao svetska baština biti pod specijalnom zaštitom. Pored ovog, stećaka u Srbiji ima još samo na dva lokaliteta na području opštine Bajina Bašta. Stećci u Hrtima su redak primer srednjovekovnog groblja, sa čak 81 nadgrobnim spomenikom, od kojih je 18, koji predstavljaju monolitne ploče, ukrašeno različitim uklesanim i reljefnim motivima, veoma dobro očuvanim.

Lokalitet u Hrvatskoj nalazi se nedaleko od Dubrovnika, a stećci u Bosni i Hercegovini koncentrisani su oko LJubuškog, dok se lokalitet u Crnoj Gori nalazi na području Pljevalja. Pretpostavlja se da se na području centralnog Balkana nalazi oko 70.000 stećaka neprocenjive arheološke, istorijske i kulturne vrednosti.
Projekat zajedničke nominacije stećaka za listu kulturne baštine pokrenut je na inicijativu ministarstava kulture BiH, Hrvatske, Crne Gore i Srbije 2009.godine.

Sa sličnim ciljem je 2012.godine i Dunea, regionalna razvojna agencija Dubrovačkoneretvanske županije, u saradnji sa Turističkom zajednicom zapadne Hercegovine, Sveučilištem u Sarajevu, Republičkim zavodom za zaštitu spomenika kulture iz Beograda i opštinom Pljevlja, pokrenula takođe zajednički projekat pod nazivom „HERKUL“ u cilju valorizacije kulturne baštine srednjovekovnih stećaka na zapadnom Balkanu. Taj projekat finansirala je EU sa 340.000 evra, a cilj je bio da se pored očuvanja ovih izuzetnih spomenika, doprinese i razvijanju preduslova za valorizaciju i prezentaciju kulturnih i turističkih potencijala ovih opština i država.