U Prizrenu završen četvrti međunarodni festival srednjovekovne muzike Medimus

Centralni događaj ovogodišnjeg muzičkog festivala u Potkaljaji bio je koncert beogradskog ansambla Renesans, koji ove godine obeležava pola veka rada i smatra se jednim od najstarijih ansambla za ranu i tradicionalnu muziku u Evropi. Na svom trećem nastupu u Medimusu Renesans je izveo muziku sa srednjovekovnih evropskih dvorova i tradicionalnu muziku sa Kosova i Metohije. Članovi ovog popularnog sastava za ranu i tradicionalnu muziku tvrde da „najradije sviraju u Prizrenu“, pa je publika uživala i u bisu.

Četvrti Medimus otvorio je istoimeni festivalski ansambl koji je izveo evropske srednjovekovne igre i sefardske pesme.

– Ideja je da se svake godine ljudi iz različitih ansambala koji su na prethodnom festivalu ostavili poseban utisak nađu u manastiru Svetih Arhangela u Prizrenu, gde tri dana radimo na projektu koji je ove godine osmislio Janez Jocić – rekao je za Danas Darko Karajić, umetnički direktor festivala Medimus i prvi čovek istoimenog ansambla, inače član Renesansa.

Ove godine publika u Atrijumu crkve Svetog Spasa koju su, pored malobrojnih Srba Prizrenaca, činili Srbi iz drugih delova KiM i ostataka Srbije, čula je i mađarski ansambl Muzika Profana i Grčki vizantijski hor iz Atine. Gosti iz mađarskog grada Pati izveli su sakralnu i profanu muziku sa dvorova najvećih mađarskih kraljeva. Ansambl je osnovan 1987. i izvodi muziku nastalu između 15. i 18. veka na autentičnim instrumentima. Deceniju stariji Grčki vizantijski hor osnovao je Likurg Angelopulos i tokom 42 godine rada održao je više od 1.300 koncerata širom sveta, uključujući i Sinajsku Goru i Vitlejem.

Festival Medimus, prema rečima episkopa raško-prizrenskog Teodosija (Šibalića), ima „veliki značaj za Prizrence u ovo naše vreme koje je osobeno i teško za pravoslavne Srbe, koji su iščezli iz ovog grada“.

– Ovde se vekovima stvaralo uz muziku – gradile crkve i manastiri, a kasnije i džamije, jer ovde žive i drugi narodi drugačijih opredeljenja, ali su svi našli mesto pod krovom prizrenskim… Na nama pravoslavnima je da ono što su naši preci stvorili, a mi obnovili i sačuvali, učinimo živim mestima molitve i pesme… Zato ovo što je započeto treba da nastavimo na korist svih koji poštuju muziku i umetnost – rekao je vladika Teodosije na otvaranju Četvrtog Medimusa, čiji su organizatori Društvo prijatelja manastira Sveti Arhangeli, Dom kulture Gračanica i Fondacija Sveti Arhangeli.

Atrijum srednjovekovne pravoslavne crkve Svetog Spasa, u prostor za održavanje kulturnih događaja pretvoren je pre četiri godine i po mnogo čemu je jedan od najatraktivnijih i najneobičnijih u celoj Srbiji i na prostoru bivše SFR Jugoslavije. Nalazi se ispod prizrenske tvrđave Kaljaje, na severnim padinama Potkaljaje. Jedna je od 200 pravoslavnih bogomolja koje je Prizren imao u vreme cara Dušana. NJen ktitor je vlastelin cara Dušana Mladen Vladojević. Živopisna je 1331. i 1332, a prvi put pominje se 1348. u povelji manastira Sveti Arhangeli, zadužbini cara Dušana, u kojoj se kaže da je car za ovu crkvu ktitoru dao crkvu svetog Andreja u Ohridu. U 18. veku uz južnu fasadu dozidana je crkva posvećena Svetoj Trojici. Sredinom 19. veka, prizrenski Cincari, u čijem je posetu crkva tada bili, oko nje su podigli zidove i obuhvataju hram sa svih strana do visine svodova stare crkve. Crkva Svetog Spasa jedna je od stradalih srpskih srednjovekovnih svetinja u martovskom pogromu 2004, a obnovljena je nekoliko godina kasnije.

Povratak

Program Medimusa pored preostalih Srba u Prizrenu u ovaj grad na Bistrici na nekoliko dana vratio je i Srbe koji su iz njega prognani tokom UN protektorata na KiM, posebno posle martovskog pogroma. Radmila Gadžić je prvi povratnik u Potkaljaju. Vratila se 2010. i sad, kako objašnjava za Danas, živi između Prizrena i Paraćina. „Dolazim na festival kad god mogu i kad sam u Prizrenu. Potrebno nam je što više ovakvim događaja, ali i da se Srbi vrate. Grad ne može da živi od nas dvadesetak. Za mlade je teško da se vrate, jer nemaju posao, ali zato mogu penzioneri. Kad dođem u Prizren, ja ponovo oživim, što mnogi ne mogu da shvate – vuku me moje ulice, kaldrma, moj grad“, kaže Radmila Gadžić.