Srpski pesnik, dramski pisac, prevodilac, urednik i lekar Jovan Jovanović Zmaj (1833-1904) smatra se jednim najvećih liričara srpskog romantizma, a njegovo delo namenjeno deci od poezije do dečijeg časopisa “Neven” smatra se i danas neprevaziđenim u srpskoj knjiženosti.
Popularani čika Jova Zmaj preminuo je pre 120 godina.
Ove godine navršava se i 125 godina od prvog izdanja njegove zbirke pesama “Čika Jova našoj deci“ i 160 godina od kako je u Budimu 1864. pokrenuo srpski satirično-humoristički časops Zmaj.
O svemu tome na 67. Međunarodnom sajmu knjiga, kako najave govore, neće biti ni pomena.
Jovan Jovanović Zmaj ima sajamsku salu koja nosi njegovo ime i u njoj će ove godine biti programi namenjeni književnosti za decu i mlade, ali on neće biti u njima.
Sajam knjiga i pojedinii izdavači poput čačanske Pčelice ipak drže bar do živih dečijih pisaca pa će tako 85. rođendan Ljubivoja Ršumovića biti povod da on otvori ovogodišnji sajamski program pod nazivom “Hiljadu zašto” u pomenutoj Sali “Jovan Jovanović Zmaj”. “Pčelica” je među sajamskim premijerama najavila „Rimovanje od A do Š“, izbor iz poezije Ljubivoja Ršumovića koji je priredio Goran Marković.
On je po azbučnom redu na jednom mestu sakupio sve poznate, antologijske pesme najpopularnijeg savremenog pesnika srpske književnosti za decu.
Što se tiče programa “Hiljadu zašto”on će, ako sve bude kako je planirano, osim druženja sa domaćim piscima otvoriti i neka osnovna zanatska pitanja kad je reč o ovom žanru.
Mali problem je što ovaj sajamski program ima “matine” termin – svakog dana od ponedeljka do subote u 15 sati, koji teško da odgovara većini zaposlenih roditelja.
Dečja književnost će delom biti i tema sajamskog razgovora koji je izadavačka kuća Odiseja najavila za 21. oktobar u Sali “Vasko Popa” na temu značaja projekata Kreativne Evrope za upoznavanje inostrane publike sa savremenom srpskom književnoću. “
Ugledni primer” biće roman Jasminke Petrović “35 kalorija bez šećera” koji se na razumljiv način bavi nerealnim standardima fizičkog izgleda i poremećaja u ishrani dece i tinejdžera, što je razlog zašto se našao u Odisejinom projektu „I ti možeš da promeniš svet”.
Ovaj roman preveden je na tri jezika: slovenački, španski i italijanski, a Jasminka Petrović je posetila sajmove knjiga i susretne se sa čitaocima u ovim zemljama.
Kad je reč o Jasminki Petrović, što se tiče pisaca za decu i mlade, 2024. je njena godina sudeći prema nagradama i objavljenim knjigama.
Ona će nas na ovom Sajmu iznenaditi novim naslovom u ediciji Službenog glasnika “Azbučni red” koja je otvorio nezavoravni “Azbučko” Dejana Aleksića.
U ovoj ediciji koju uređuje Vladislava Vojnović, a ilustruje je Luka Tilinger, za Sajam stiže knjiga Jasminke Petrović “Onaj događaj od A do Š“ o hrabrosti za svađu i pomirenje, azbuci gluvih i još niz životno važnih iskustava.
Glasnik se sa zbirkom istorijskih priča za decu “Princezom sa tavana” Aleksandre Mihajlović, doduše ilustrovanom umetničkim fotografjama savremenih “princeza”, priključio izdavačima čije su novi naslovi inspirisani značajnim ženama srpskog srednjeg veka.
Na ovu temu za preporuku je i knjiga “Pet žena srednjovekovne Srbije“ Svetlane Smolčić Makuljević, u izdanju Zavoda za udžbenike.
Ljubitelje istorije i među mladim čitaocima očekuju „fascinantne priče o ženama koje su kroz ljubav, snagu i posvećenost oblikovale istoriju Srbije kroz graditeljstvo, umetnost i religiju“.
Kod većine domaćih izdavača knjiga za decu i mlade koji neguju domaće autore u novoj produkciji drži se zdrav balans između knjiga srpskih pisaca i prevoda stranih knjiga.
Primer koji to potvrđuje su izabrane pesme i priče o životinjama pod nazvom „Žapče“ Kreativnog centra.
Ovaj zbornik sadrži odabrane tekstove iz dvadeset slikovnica iz istoimene edicije, čija je prva knjiga objavljena pre 35 godina, a i dalje važi za jednu od najpopularnijih edicija Kreativnog centra.
Autorski tim: Simen Marinković, tekst, i Dobrosav Bob Živković, ilustracije, pokazao se u „Žapčetu“ ništa manje kreatavan i nadaren od Džulije Donaldson i Aksela Šeflera, svetski poznatog umetničkog tandema za slikovnice, čiji je junak Grozon ove godine slavio 25. „rođendan“ od Bolonje do Beograda i dalje širom planate.
Osim što je i srpski izdavač knjiga Donaldson-Šefler, Kreativni centar jedan je od ovdašnjih pionira zvučne i interaktivne knjige koje su sad, kao svetski trend, prihvatili gotovo svi izdavači, uključjući i one koji nisu specializovani samo za knjige za decu.
Ipak, sajamski pedlog je nova serija zvučnih knjiga francuske umetnice Marion Bije, koja spaja klasičnu muziku sa ilustrovanim likovima životinja, a čije je srpsko izdanje plod saradnje Kreativnog centra i pariskog Galimara za mlade.
Za svaku preporuku i kućnu bibliteku onih koji već znaju da čitaju i formiraju svoj pogled na svet pisane reči svakako su Klasici dečije kniževnosti u izdanju beogradske Lagune, što ne znači da treba izbegavati savremene autore.
Sajam knjiga nisu samo gužva i popusti, pa ni Školski dan.
Decu na vreme treba učiti da je to pre svega istraživanje novih svetova, radost, uživanje, pa i razonoda.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
