Foto: Ivan Aleksić (Arhiva, 2017)U Nišu već danima nema kiše, one tople i obilne, avgustovske.
Kao da izostaje ta vrsta tradicije vezana za kraj leta i niške Filmske susrete.
Može biti da će ove godine, na 54. Filmskim susretima, početi da se menja, diskretno ali neumitno, i druga vrsta festivalske tradicije.
Filmski susreti prvi put nisu Festival glumačkih ostvarenja domaćeg igranog filma već Festival glumačkih ostvarenja igranog filma, što implicira nameru festivala da izađe iz strogog nacionalnog okvira, te uđe u zavodljiv zagrljaj internacionalizacije. Polovinu filmova u ovogodišnjoj zvaničnoj konkurenciji činiće koprodukcije, pre svega država bivše Jugoslavije.
Već drugu godinu zaredom biće dodeljena posebna priznanja za strane glumce, koji, po rečima organizatora, i ne vole da ih tako zovu, zbog čega se može čuti da su oni „glumci koji nemaju srpsko državljanstvo“. Organizatori najavljuju mogućnost da već sledeće godine paralelno budu dodeljivane udarne nagrade, „Car Konstantin“ i „Carica Teodora“, za strane glumce. Za to je potrebna skupštinska odluka, koja za sada nije doneta.
„Najbolja publika na svetu“, kako se često nazivaju posetioci filmskih projekcija na „Letnjoj pozornici“ u Tvrđavi, imaće priliku da od 24. do 30 avgusta u zvaničnoj konkurenciji vidi 12 filmova, od kojih su polovina festivalske premijere, a jedan od njih i domaća premijera. Premijerno će biti prikazani i gostujući filmovi – epizoda televizijske serije „Senke nad Balkanom 2“, kao i dokumentarci „Kude je taj Niš“ i „Poslednji YU filmski romantik“.
Na otvaranju festivala glumici Gorici Popović biće dodeljena nagrada „Pavle Vuisić“, za izuzetan doprinos umetnosti glume u domaćem filmu, koju je ustanovilo „Udruženje filmskih glumaca Srbije“, koje je, zajedno sa „Niškim kulturnim centrom“, organizator festivala.
U nedelju, 25. avgusta, u segmentu „In memoriam“ biće iskazana pošta preminulim glumcima između dva festivala, među kojima su i Predrag Ejdus, Milena Dravić, Dušica Žegarac i Marko Nikolić.
Poštovanje srpskom glumištu iskazano je ovih dana i mimo festivala, skupštinskom odlukom kojom je 27 istaknutih glumaca dobilo svoje ulice u ovom gradu.
Značaj umetnosti glume biće verifikovan i kroz novčane iznose osam festivalskih nagrada, koji su duplirani u odnosu na prošlu godinu, te se kreću od 200.000 do 700.000 dinara, što je bezmalo u rangu Pulskog festivala. O nagradama će odlučivati tročlani glumački žiri, čija je predsednica Nela Mihailović, a članovi Tamara Aleksić i Goran Radaković.
Izvesno je da je dosadašnji život Filmskih susreta bio sazdan od niza uspona i padova, pa i suštinskih koncepcijskih izmena, uprkos tvrdoglavim naporima da ih ne bude. Pojedina festivalska izdanja vrvila su od antologijskih jugoslovenskih filmova sa vanrednim glumačkim rolama, a njihovi gosti bili su domaći i svetski glumački bardovi, među kojima su, kažu, ubedljivo najveću pozornost izazvali Elizabet Tejlor i Ričard Barton. Ali, bivalo je i perioda kad je dobrih filmova i glumaca, posebno onih kvalitetnih, bilo daleko manje, a mediji beležili festivalsku zastarelost, zamor, kič, politizaciju ili afere.
Sa raspadom zemlje u kojoj su rođeni, tokom ratnih devedesetih, Filmski susreti su umeli da ostanu poluprazni, zbog nedolaska glumaca sa ex-yu prostora, a naklone nekih od ovdašnjih glumaca koji su se odali politici pratili su zvižduci.
Ipak, zahvaljujući pre svega glumcima, koji su umeli da vole „svoj“ festival, kao i publici, koja im je ostajala verna u svim vremenima i prilikama, Susreti su opstali.
I 54 godine nakon njihovog rođenja, predsednica festivalskog žirija večeras će tradicionalno primiti ključeve grada iz ruku gradonačelnika Niša i uzviknuti uobičajenu repliku: „Kolege glumci, Tvrđava je naša!“
Sve to zajedno zaslužuje dug i topao aplauz.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
