Vizantija od Svete Gore do savremenog graditeljstva

U okviru manifestacije koja će se održati od 22. do 27. avgusta održati u Beogradu

U Galeriji nauke i tehnike SANU biće predstavljeno „Vizantijsko graditeljstvo kao inspiracija srpskih neimara novijeg doba“, čiji je autor istoričar umetnosti Aleksandar Kadijević, u Konaku kneginje LJubice gostovaće izložba grafika i fotografija „Atos. Sveta Gora“, iz zbirke svetogorskog manastira Simonopetra, dok se u Biblioteci grada Beograda otvara postavka „Svetogorska putovanja u slikama – Sveta Gora na akvarelima i digitalnim crtežima Daga Patersona i Tima Vajnera“ u izboru Anastasija Durosa, direktora Svetogorskog centra iz Soluna.

Izložbu „Vizantijsko graditeljstvo kao inspiracija srpskih neimara novijeg doba“, koja će trajati do 15. septembra, organizovali su Srpski komitet za vizantologiju i Galeriji nauke i tehnike SANU. Postavku čine panoi, originalni arhitektonski planovi, fotografije, makete i predmeti koji ilustruju rad arhitekata zagovornika obnove vizantijskog stila od kraja 18. do početka 21. veka na sakralnim i profanim građevinama. Reč je o delima Andreja Damjanova, Svetozara Ivačkovića, Petra Popovića, Milorada Ruvidića, Aleksandra Deroka, Momira Korunovića, Grigorija Samojlova… Analitički osvrt na ovu temu nalazi se u iscrpnom dvojezičnom monografskom katalogu.

„Poput savremenika iz drugih evropskih kultura, srpski graditelji su se pretežno ugledali na velelepna zdanja Justinijanove „zlatne“ epohe, kao i na pojedine spomenike srednjovizantijskog i poznovizantijskog perioda. Kao i u ruskom ogranku arhitektonskog vizantinizma, prednjačile su parafraze kupolnog sistema carigradske Svete Sofije, centralne inspiracije i simboličke legitimacije obnoviteljskih težnji. Način na koji su vizantijske tekovine podsticale srpske neimare prevashodno je zavisio od individualnog poimanja svrhe njihove savremene obnove. Uvereni da se tradicionalna patrijarhalna kultura može održati pored sveobuhvatnih modernizacijskih reformi, najprivrženijima je predstavljala prioritetan stvaralački cilj, dok je manje posvećenima značila prolaznu fazu u traženju autorskog izraza“, objašnjava Aleksandra Kadijević, profesorka Filozofskog fakulteta BU, koji je ovu izložbu pripremio u saradnji sa Aleksandrom Ilijevskom i Ivanom R. Markovićem.

Tim Vajler Simponopetra

Izložbu grafika i fotografija „Atos. Sveta Gora“, koja je pre Beograda gostovala u Moskvi, Atini i Solunu, večeras bi trebalo da otvori akademik Gojko Subotić. U Konaku kneginje LJubice biće izloženo 28 grafika i 33 fotografije iz riznice manastira Simonopetra, u kojoj se čuva najznačajnija zbirka svetogorskih fotografija i grafika u svetu. Prema rečima akademika Subotića, „grafički prikazi Atosa predragoceni su, jer govore o kultovima negovanim na Svetoj Gori, vidovima njihovog proslavljanja, bogoslužbenoj praksi, običajima, svakodnevnom životu monaha i zanimanjima u „ovom svetu“, a njihov osnovni zadatak bio je da Atos približe vernima širom pravoslavnog sveta.
Osim grafika, u Konaku kneginje LJubice do 11. septembra biće izloženi i fotografski snimci portreta svetogorskih monaha, značajnih događaja na Atosu, uključujući i posete hrišćanskih vladara od sredine 19. do sredine 20. veka. Među fotografijama su i snimci poseta srpskih vladara manastiru Hilandaru – kralja Aleksandra Obrenovića 21. mart 1896, posle koje je prisustvovao prvim obnovljenim Olimpijskim igrama modernog doba u Atini i kralja Petra Prvog Karađorđevića 29. mart 1910. godine. Ova izložba je plod saradnje Foto arhiva Svete Gore, Srpskog komiteta za vizantologiju i Muzeja grada Beograda.

Do 17. septembra u Galeriji Atrijuma Biblioteke grada Beograda gostovaće postavka „Svetogorska putovanja u slikama – Sveta Gora na akvarelima i digitalnim crtežima Daga Patersona i Tima Vajnera“, čiji su organizatori Svetogorski centar iz Soluna, Društvo prijatelja Svete Gore Atonske iz Beograda, Hilandarski odbor SANU, Srpski komitet za vizantologiju, Zadužbina Svetog manastira Hilandara i Biblioteka grada Beograda. Izložbu bi večeras trebalo da otvore: ministar kulture i informisanja Vlade Srbije Vladan Vukosavljević, direktor Svetogorskog centra iz Soluna Anastasije Duros i potpredsednik Srpskog komiteta za vizantologiju Srđan Pirivatrić.

Reč je o delu umetničke zbirke koji su britanski umetnici Dag Paterson i Tim Vajner stvorili tokom poslednjih petnaest godina putovanja i rada na Svetoj Gori . Arhitekta – slikar Dag Paterson je i inicijator osnivanja Fonda za stipendiranje putovanja na Svetu Goru diplomaca sa Kraljevskog umetničkog koledža u Londonu, a Tim Vajner, iza kog stoji bogato iskustvom u oblasti umetnosti reportaže, bio je prvi dobitnik ove stipendije. Oni su u slikanju impresivne arhitekture manastirskih zdanja i svakodnevnog života monaha kombinovali tehniku akvarela i savremene načine ilustrovanja i skiciranja na ajpedu, koji su na na izložbi predstavljeni u vidu digitalnih crteža. Postavka izložbe u Biblioteci grada pripada kolekciji Svetogorskog centra iz Soluna i prvi put gostuje u Beogradu.