Zagrebački „Ciganin, ali najljepši“ na sceni NP u Beogradu

HNK koje je 18. septembra 1981. u Beogradu poslednji put izvelo „Dunda Maroja“, klasik tadašnje jugoslovenske, a sad hrvatske književnosti, za ponovni susret sa beogradskom publikom izabralo je savremeni komad Kristiana Novaka „Ciganin, ali najljepši“, u dramatizaciji Ivora Martinića i režiji Ivana Buljana, direktora Drame HNK. Ovaj zahtevan komad, nastao prema književnom hitu, sa impozantnim ansamblom u kome je više od 30 glumaca, premijerno je izveden 31. decembra 2017, a za nepune dve godine, na sceni koju deli sa Operom i Baletom, približio se 50. izvođenju. U 2018. proglašen je predstavom godine u Hrvatskoj, a u Beograd je stigao sa reputacijom najgledanijeg dramskog komada HNK Zagreb.

Pre predstave u beogradskom NP vladalo je iščekivanje i uzbuđenje, u publici su bila mnoga srpska glumačka i rediteljska imena. Posle više od tri, sa pauzom tri i po, sata nesrećne međumurske ljubavne priče raspuštenice Milene iz Sabolščaka i mladog Roma Sandokana – Sandija iz susednog Bukovog dola u koju su, sticajem domaćih i globalnih okolnosti, upetljani Kurdi i hrvatska policija, gosti iz Zagreba ispraćeni su dugim aplauzom. Radnja teče na više „razboja“ – Sabolšćak, Bukov dol, Mosul, Grčka, policija, a stereotipi, ne samo o Romima, sa bivšeg jugoslovenskog prostora ne opravdavaju razvučenost priče, koja se može svesti na formulu „kome nisu bili dobri Srbi, dobio je Rome i Kurde“.

Deo publike nije imao dovoljno strpljenja da sačeka kraj predstave koja ne objašnjava otkud Romi u Međumurju, mada tamo žive duže od tri veka. Možda je hrabrost igrati u Zagrebu predstavu u kojoj su se zaslužni borci Domovinskog rata pretvorili u trgovce emigrantima u pograničnim područjima, ali treba ima „petlju“ gostovati u Beogradu sa komadom u kome i izbor novokomponovanih hitova srpske estradne scene, koji nije vezan za romski fah, otvara i neku drugu ravan simbolike. Komad, inače, naslov, doduše u hrvatskoj varijanti, duguje istoimenoj pesmi ovdašnjeg pevača novokomponovane muzike LJube Aličića, a nju u predstavi peva mladi Sandokan.

Glavni adut ovog hita HNK svakako su glumci, od tumača glavnih likova – Nine Violić, Filipa Vidovića, Franje Kuhara, koje u stopu prate Alma Prica i Livio Badurina, a ni drugi članovi ansambla za njima ne zaostaju. Deo autorskog tima su i scenograf Aleksandar Denić, kostimograf Ana Savić Gecan, kompozitor Mitja Vrhovnik Smrekar, koreograf Leo Rafolt.

Uz aplauze, gostovanje HNK završilo se i plaketom NP koju je na sceni Ivana Vujić uručila Ivanu Buljanu. On je za uzvrat najavio dolazak beogradskog NP u NHK Zagreb u januaru 2020. godine. Kako se čulo na konferenciji za novinare uoči predstave, dugo dogovarana saradnja HNK i NP konkretizovana je pre dva meseca posle izbora Ivane Vujić Kominac za novog upravnika srpskog nacionalnog teatra. Ta efikasnost nije pratila i program za prvo gostovanje HNK u Beogradu posle bezmalo 40 godina, koji se sveo na crno-belu fotokopiju umanjene afiše za predstavu „Ciganin, ali najljepši“ sa zaglavljem NP Beograd.