Foto: EPA-EFE/GAETAN BALLY“Žan-Lik Godar je figura na granici između biografije i dela, između istorije i pisanja istorije, između subjektivnosti i politike, između moderne umetnosti i digitalnog doba, ključna figura filma kao ključ za pitanja i teme 20. i 21. veka”, ocenio je u Bert Rebhan autor knjige “Žan Lik Godar – Permanentni revolucionar” u kojoj je ispisao biografiju ovog umetnika kroz njegove filmove. Čuveni francusko-švajcarski filmski reditelj Žan-Lik Godar , ključna figura Novog talasa preminuo je danas u 92. godini.
Među njegovim najznačajnijim filmovima s kraja 50-ih i iz 60-ih godina su: kratki “Koketna žena”, “Šarlota i Veronika”, “Šarlota i njen Žil”, te “Do poslednjeg daha”, kojim je debitovao u polju dugometražnog igranog filma i koji je postao simbol Novog talasa.
Većina filmskih kritičara i stručnjaka vezuje se upravo za ovu fazu njegovog opusa.
– Pamtiću ga po prvim filmovima, tamo do sredine šezdesetih godina bio mi je super, a ovo poslije je moglo bi se reći ezoterija – kaže za Danas hrvatski filmski kritičar Nenad Polimac povodom odlaska Godara. Polimac napominje da Godar nije radio lagane filmove i da je važan po tome što je promenio estetiku u filmskoj umetnosti te da je značajan pre svega po svom jeziku
– Jer je on uspeo da spoji moderan izričaj i jako se istovremeno oslanjao na američku i, naravno, francusku tradiciju – kaže Polimac kome je omiljeni Godarov film „Prezir“.
Saša Radojević, dramaturg i publicista, kaže za Danas da se Godar identifikovao sa filmom samim i da će razotkrivanje tajne njegovih ostvarenja i dalje ostati složen zadatak.
– Vesti o smrti značajnih ličnosti ponekad se označavaju kao kraj jedne epohe. U slučaju informacije o Godarovom odlasku može se govoriti kao o početku epohe sagledavanja važnosti i doprinosa tog reditelja, slobodno se može reći, savremenoj civilizaciji. Godar, naprosto, nije bio samo umetnik koji stvara filmove, već i neko ko menja shvatanja brojnih generacija o tome kako se formira vizuelna i misaona slika sveta. Razotkrivanje misterije Godarovih filmova, uprkos mnoštvu analiza i interpretacija, i dalje će ostati težak poduhvat. Linijom manjeg otpora on može da bude smešten u kontekst avangarde, novog talasa, nelinearne naracije, filma-eseja, političkog pamfleta ili već nekog srodnog određenja. Novim generacijama će ostati privilegija da se Godarom, koji je sada u “drugom svetu”, bave kao sa nekim ko je obeležio jedno vreme na način na koji danas tretiramo umetnike i mislioce najviše klase. Za Godarov odnos prema filmu najrelevantnija je njegova samodefinicija u “Neobičnoj bandi” (1964), u kojoj se na špici potpisuje kao Žan Lik Cinema Godar – što će reći onaj koji pripada filmu, koji se identifikuje sa filmom – zaključuje Saša Radojević.
Žan Lik Godar rođen je 1930. godine u Parizu imućnoj porodici švajcarskog psihijatra Pola Godara i Francuskinje Odile Mono, ćerke bogatog bankara. Studirao je antropologiju na Sorboni, ali je interesovanje za ovu nauku ubrzo zamenilo priključivanje grupi mladih filmskih kritičara, sa kojima je pokrenuo Novi talas francuskog filma. Među njima su bili Fransoa Trifo, Klod Šabrol, Žak Rivet i drugi.
Počeo je da piše filmske časopise i stvara novi filmski pravac.
Godar je postao jedan od vodećih svetskih reditelja. Već pomenuti njegov biograf Bert Rebhan opservirajući tezu da se kao autor sve više identifikovao sa svojim delom između ostalog navodi:
“Lični doživljaji postajali su sve nevažniji, dok se on, sa više od sto naslova u svojoj filmografiji, pojavljuje kao neka vrsta svesvetskog duha kina“.
U Godarovoj filmografiji su i ostvarenja: “Priča o ljubavi”, „Žena je žena“, „Sedam smrtnih grehova/Lenjost“ , „Živeti život“, “Mali vojnik”, “Rogopag/Novi svet”, “Karabinjeri” “Udata žena” , “Neobična banda”, “Ludi Pjero”, “Alfavil”, “Muški rod, ženski rod”, “Made in USA”, dokumentarni film , “Daleko od Vijetnama (Priča oko kamere)”, “Kineskinja”, “Vikend”…
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
