Foto: „Slamarke iz Tavankuta” Promo
Sutra, u sredu, 14. avgusta u 19 sati u kragujevačkoj Kući Đure Jakšića otvara se izložba slika i predmeta od slame „Slamarke iz Tavankuta” Hrvatskog kulturno-prosvjetnog društva „Matija Gubec”.
„Autentično naivno likovno stvaralaštvo u tehnici slame poniklo je iz tradicije bunjevačkih Hrvata na severu Bačke, a razvoj ove specifične likovne tehnike veže se uz običaj obeležavanja završetka žetve. Izvorište ovog likovnog izraza vezuje se za veštinu žena, koje su na strnjištima nakon žetve pronalazile preostale stabljike pšenice, te od njih plele različite sitne predmete, najčešće dekorativne (cvetiće, prstenje, narokvice) kojim su se kitile u vreme proslava završetka žetve – Dužijance. Iz ove narodne tehnike pletenja slame razvija se od početka 20. veka likovni izraz danas prepoznatljiv kao simbol Tavankuta, Subotice i severne Bačke”, navodi, između ostalog, Ljubica Vuković Dulić, istoričarka umetnosti u katalogu postavke.
Po njenim rečima posebna poetika koju uslovljava sam materijal predstavlja autentični odraz duha naroda među kojim je nastala. Motivi građeni pletenjem i slaganjem reljefnih oblika u kombinaciji s linearnim nizanjem i apliciranjem slame na podlogu, oslikavaju u čudesnom spoju mašte i viđenog, sanjanog i pomalo zaboravljenog, prizore ravnice, salaše, bunjevačke običaje, ali i savremene motive.
Slike od slame predstavljaju nastojanje da se afirmiše lepota i bogatstvo tradicije, a slamarke – žene koje pletu slamu, jesu one koje već više od stotinu godina prenose ovaj element nematerijalnog kulturnog nasleđa bunjevačkih Hrvata sa generacije na generaciju.
Na temeljima narodne tradicije, a pod okriljem institucija nastao je ovaj svojevrstan pokret slamarstva. U Tavankutu, selu nadomak Subotice, od 1961. godine likovna kolonija koja je delovala u okviru Hrvatskog kulturno-prosvjetnog društva „Matija Gubec” (osnovanom 1946.) u svoj programski rad uključuje i samouke slikarke koje neguju naivni likovni izraz, ali i žene koje pletu slamu – slamarke.
Prva slika od slame „Rit” Ane Milodanović, nastala je 1962 god. (do tada su se izrađivali predmeti). Na temeljima ove likovne kolonije osniva se u Tavankutu 1986. godine i samostalna Prva kolonija naive u tehnici slame, kao poseban vid poticaja ovoj vrsti likovnoga stvaralaštva, koja se kontinuirano organizuje svake godine te okuplja kako starije generacije slamarki tako i one mlađe koje teže usavršavati vještinu pletenja i osjećaju potrebu izraziti svoje viđenje života u krhkom materijalu slame.
Godine 2011. u Tavankutu je osnovana i Galerija Prve kolonije naive u tehnici slame, koja se bavi promovisanjem ovog likovnog stvaralaštva.
– Ono što dela nastala u tehnici slame čini jedinstvenim u odnosu na predmete od slame nastale u drugim delovima sveta jesu trodimenzionalni autentični običajni motivi i predmeti, autentični načini izrade, vrste i slaganje pletiva te vezanost za žetvenu svečanost Dužijancu. Dela slamarki danas se čuvaju u zbirci HKPD „Matija Gubec” u Tavankutu, u zbirci subotičke Biskupije, Gradskom muzeju Subotica, Muzeju Vojvodine te drugim muzejskim i privatnim zbirkama, navodi Ljubica Vuković Dulić.
Izložba je u kragujevačkoj Galeriji „Đure Jakšića” otvorena do 15. septembra.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
