Zlatni pečat Mirjani Karanović i Bogdanu Dikliću

Iste večeri svečano će biti otvoren Festival nitratnog filma od 20 sati u zgradi u Uzun Mirkovoj, a sve do 16. juna publika će moći da pogleda čak 50 ostvarenja, među kojima su mnoga antologijska, snimana na zapaljivoj, nitratnoj traci. U takva, antologijska, važna ne samo za istoriju sedme umetnosti, već i istoriju samoga čovečanstva, spada i austrijsko ostvarenje „Grad bez Jevreja“ iz 1924. godine, dugo smatrano zauvek izgubljenim, koje će publika moći da vidi već drugog dana festivala. Kako je ovaj film, nimalo slučajno, izgubljen, a potom i pronađen, ispričao je na konferenciji za novinare direktor Kinoteke Jugoslav Pantelić. Film, nastao u trenutku kada je nacionalsocijalistička partija zabranjena u Nemačkoj a Hitler u zatvoru, 1924. godine anticipira sve ono što će se deceniju i po kasnije desiti sa Jevrejima. U gradu, Beču, odnosno, Utopiji, kako se zove u filmu, nakon Prvog svetskog rata, poraza, krize, inflacije, građani smatraju da su za sve to krivi Jevreji i proteruju ih iz grada. I, stvari počinju da se menjaju, ali nagore. Jevreji, suprotno od onoga što se dogodilo u stvarnosti, zamoljeni su da se vrate. Tek 1991. u Holandskom arhivu biće pronađena loša, krnja kopija ovoga filma, a pre samo tri godine i integralna verzija na buvljoj pijaci u Parizu koju će preuzeti Austrijski filmski muzej i restaurisati je za neverovatnih 86.000 evra.

Za jubilarni festival čak 34 filmska arhiva iz čitavog sveta (pored onih uobičajenih iz Evrope, i iz SAD, Kine, Japana, Meksika) dali su svoje filmove, istakao je Aleksandar Erdeljanović, upravnik kinotečkog arhiva i umetnički direktor festivala. Iz svih ovih institucija dolaze gosti. Biće održana i dva panela, jedan o istorijskim temama u kinematografiji, a drugi o digitalnoj restauraciji filmske baštine.

Od filmova Erdeljanović je izdvojio neka od zabranjenih dela istočnoevropske kinematografije koja će publika festivala ekskluzivno imati priliku da vidi. Među njima je bugarski „Privezani balon“ iz 1967. godine, rumunski „Rekonstrukcija“ iz 1960, u čijem je nastajanju učestvovala i tadašnja rumunska tajna policija, ali i jedan iz zemlje dalekoistočnog komunizma – kineski „Ovaj moj život/Život pekinškog policajca“ iz 1950. Na programu je i prvi svetski poluanimirani, poluigrani film „Novi Guliver“ iz 1935, pa italijansko-francuski „Pucanje – Čovek sa pet balona“ sa Marčelom Mastrojenijem u glavnoj ulozi iz 1967. koji je takođe bio „bunkerisan“.

U vezi sa kinematografijom ovih prostora, moći će da se vidi film „Ukroćeni lav“ stigao iz kinoteke Milana, sa Đovanijem, Jovanom Raičevićem, Srbinom iz Trsta, u glavnoj ulozi, koji se inače bavio rvanjem, pa je ova njegova veština bila u centru filmova koje je snimao, te tako i ovog iz 1919. Na programu je i nemačko „Buđenje proleća“ sa čuvenom ovdašnjom glumicom Itom Rinom iz 1929. godine. Dva naša restaurisana filma iz 30-ih – „Lepa naša otadžbina“ i „Jugoslavija divna zemlja sunca i kontrasta“, takođe su na programu, kao i nekolicina istorijskih i „geografskih“ u kojima se mogu videti retki snimci ovih prostora i istorijskih ličnosti i događaja – Beograd i Kalemegdan, okupirani, 1915, potom snimci Dunava u Novom Sadu, Beogradu, na Đerdapu iz 1913, pa retki vrlo intimni snimci kralja Aleksandra iz filma „Putovanje po Jugoslaviji, novoj evropskoj kraljevini“, iz 30-ih godina.

Cena ulaznica za projekcije Festivala je kao i za druge programe Kinoteke, s tim što studenti filmskih škola i akademije ne plaćaju ulaz. Popodnevne projekcije su u zgradi u Kosovskoj, večernje u Uzun Mirkovoj ulici.

Zlatni pečat i Agnješki Holand

Jugoslav Pantelić najavio je ovom prilikom i šta da očekujemo na kraju ove, odnosno, na početku iduće sezone. Ovu je, prema njegovim rečima, obeležila digitalna restauracija antologijskih domaćih filmova koja je tek započela. Na međunarodnom planu predstoji retrospektiva srpskog filma u Kini, u njihovoj kinoteci, a filmovi crnog talasa prikazivaće se početkom naredne godine u francuskoj kinoteci. Na početku sezone 2018/2019. biće otvorena medijateka u biblioteci Kinoteke, u kojoj će moći da se gledaju filmovi sa digitalnih nosača. Pri kraju ove sezone, tačnije, već iduće nedelje, 8. juna, biti uručen još jedan Zlatni pečat, ovaj put čuvenoj poljskoj autorki Agnješki Holand.