Ima li u srpskoj kinematografiji filmova fantastike? Budući da ovaj žanr nije bio toliko javno zastupljen u istoriji srpskog filma, brojka ostvarenja sa elementima i raznim varijacijama na temu natprirodnog – čak 250, zvuči neverovatno, ali zapravo nije predmet fantastike. Ovo malo otkriće, kojim se ne mogu mnoge nacionalne kinematografije pohvaliti, donela je knjiga Izgubljeni svetovi srpskog filma fantastike Jovana Ristića i Dragana Jovićevića, novinara i direktora Festival srpskog filma fantastike.
Dvojezično izdanje (na srpskom i engleskom jeziku), koje je objavio Filmski centar Srbije, predstavlja istoriju i pregled fantastičkog stvaralaštva i motiva u srpskom i jugoslovenskom igranom filmu, tokom devet decenija. Knjiga sadrži istoriju fantastike u domaćoj kinematografiji, počev od nemog filma Faun Ernesta Bošnjaka (1924), preko ostvarenja kao što su Čudotvorni mač Vojislava Nanovića (1950), Leptirica Đorđa Kadijevića (1973), Lijepe žene prolaze kroz grad Želimira Žilnika (1986), Sabirni centar Gorana Markovića (1989), Sveto mesto Đorđa Kadijevića (1990), TT Sindrom Dejana Zečevića (2002) i Šejtanov ratnik Stevana Filipovića (2006), do prvog srpskog 3D filma Peti leptir Milorada Milinkovića (2014).
Knjiga se sastoji iz dva dela – Ristić je pisao o istoriji žanra, dok se Jovićević bavio filmološkim delom, odnosno analizama filmova. Radi rasvetljavanja društvenopolitičke, kulturne i ekonomske klime u kojoj su srpski filmovi fantastike nastajali, autori su intervjuisali petnaestak režisera, scenarista, producenata, majstora za specijalne efekte, animatora i filmskih arhivista.
Fantastika u srpskom filmu jedinstvena je pojava, nastala iz nacionalnog, folklornog i pripovedačkog nasleđa, sa brojnim fantazmagoričnim momentima. To se prepoznaje u domaćim ostvarenjima, ali posebno je interesantno kako to tumače mladi autori u svojim kratkometražnim počecima.
Knjiga je posebno zanimljiva upravo zbog detaljnog pregleda tih kratkih filmova u svim žanrovima fantastike (čista fantastika, naučna fantastika, horor fantastika, epska fantastika) koji su nastali u Srbiji od 1990. do 2014, u sudaru elemenata srpskog nasleđa i zapadne kinematografije, a na čiju važnost je ukazivao Festival srpskog filma fantastike, puštajući ih u svojim selekcijama tokom devet godina postojanja ove manifestacije.
Izdanje sadrži i više od sto fotografija iz arhiva Jugoslovenske kinoteke, ličnih arhiva tvoraca filmova i drugih učesnika scene. Engleski prevod potpisuju Jelena Kosanović i Nela Grahek, urednik izdanja je Miroljub Stojanović a korice je dizajnirao Nebojša Pilipović Pilo.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
