Za neke smo još uvek tabu

Osam godina kasnije u Hajdelbergu prvi put su paraolimpijci sa ovih prostora uzeli odličja. Igre u Torontu su propuštene a onda su usledili Arhem (1980) i NJujork, odnosno Ajlsberi (1984) u kojima je osvojen rekordan broj medalja. Na ove dve Paraolimpijade među onima koji su trijumfovali bili su i stonoteniseri Svetislav Dimitrijević, danas predsednik Stonoteniskog saveza osoba sa invaliditetom i član Izvršnog odbora Stonoteniserkog saveza Srbije, i Zoran Gajić, koji je trenersku karijeru pored Srbije gradio i u inostranstvu, pre svega Švedskoj.

U danu kada je organizovan doček ispred Skupštine za srpske paraolimpijce koji su se iz Rija vratili sa devet medalja, Dimitrijević i Gajić su se u razgovoru za Danas nakratko prisetili svojih prvih paraolimpijskih nastupa, govorili o razvoju invalidskog sporta, i uporedili način rada u Srbiji i inostranstvu.

– Početkom sedamdesetih invalidski sport je bio u povoju, na marginama. Ja sam tada nastupao u neinvalidskim takmičenjima – bio sam trostruki prvak Kosova, juniorski vicešampion Jugoslavije, igrao Drugu saveznu ligu Jugoslavije…. Na prvim međunarodnim takmičenjima za osobe sa invaliditetom sedamdesetih godina prosto sam se prošetao, osvajajući prva mesta – priča Svetislav Dimitrijević. Na tri Paraolimpijade na kojima je učestvovao (Arhem, NJujork, Seul ) osvojio je jedno zlato, tri srebra i jednu bronzu. U odnosu na sadašnji trenutak kaže da su osamdesete bile druga vremena.

– Mi smo tada dobijali po pet dolara kao nadoknadu za sokove, a recimo Nemci i ostali su imali 100 dolara za trošak. Ali pripreme su zato bile izuzetne, kao i sada, što i donosi rezultate. Bili smo entuzijasti, bili smo jedan tim i borili smo se za svoju državu – objašnjava Dimitrijević.

Kao i Svetislav Dimitrijević i Zoran Gajić je postao deo jugoslovenskog paraolimpijskog pokreta pošto je prethodno nastupao na ne invalidskim takmičenjima – postavši ekipno juniorski i seniorski prvak, dok je takođe pet godina bio među deset najboljih stonotenisera Jugoslavije.

– Na Paraolimpijadu 1984. otišao sam na nagovor Svetislava Dimitrijevića. Pre toga nisam ni razmišljao o tome, bio sam zauzet trenerskim obavezama. Tada sam osvojio dva treća mesta gubeći tri puta ekipno od istog igrača – priča Gajić, koji je nakon uvođenja sankcija bivšoj državi otišao u Švedsku, gde je za tamošnju reprezentaciju učestvovao na igrama u Barseloni, ali i gradio trenersku karijeru.

– Invalidski sport ali i stoni tenis uopšte mnogo su razvijeniji u Švedskoj. Na primer, svaki čovek je bar jedanput igrao stoni tenis u životu, a kod nas bar 90 posto ljudi nije imalo kontakt sa ovim sportom. Istovremeno Šveđani imaju dobar model finansiranja koji podstiče razvoj sporta. Klubovi novac dobijaju od lokalnih samouprava na osnovu aktivnosti, odnosno održanih treninga i broja sportista. Što više ljudi na treningu imate, veće pare dobijate. Takođe, tada je država izdvajala 90 posto za svakog zaposlenog invalida u sportskim organizacijama, pa su klubovi bili podstaknuti da daju posao što većem broju invalidnih lica koji su radili različite poslove, u administraciji, kao treneri – priča Gajić.

Na drugoj strani Svetislav Dimitrijević objašnjava da se invalidski sport, konkretno stoni tenis, u Srbiji bori sa osnovnim stvarima kao što su uslovi za treniranje.

– Za neke mi smo još uvek tabu. Na primer, dešava nam se da tražimo od opštine sredstva za treninge jer mi u Beogradu nemamo salu za treniranje nego moramo da plaćamo termine ako hoćemo da igramo. Odgovor koji dobijemo je – nema para. Ili recimo dešava nam se da tražimo da se obezbedi besplatan prevoz za dvojicu igrača iz Niša. Opet odgovor – nema para za karte – navodi Dimitrijević, dodajući da je vreme da Beograd počne da prati primer Novog Sada koji je daleko odmakao u organizacionom smislu.

Zoran Gajić ističe da sport za osobe sa invaliditetom ali i sport uopšte trpi brojne probleme, a da su rezultati koje su stonoteniseri paraolimpijci postigli rezultat entuzijazma i napora Zlatka Keslera i njegovog sistemskog rada sa takmičarima.

– Nagrade koje se daju jesu dobra stvar i velika motivacija, međutim treba da se izgradi sistemsko finansiranje sporta. Nama se klubovi u svim sportovima, uključujući i fudbal gase. Da bi se došlo do vrhunskih rezultata treba prvo krenuti od razvoja masovnog sporta kao prvog stepenika, pa onda takmičarskog, pa onda doći do ulaganja u profesionalni i na kraju vrhunski sport – zaključuje Gajić.

Srpska paraolimpijska reprezentacija ove godine otišla je u Brazil sa 16 sportista, a vratila se sa devet medalja što je najveći uspeh za paraolimpijski pokret u Srbiji od osamostaljenja države. Na prethodnoj Paraolimpijadi uzeto je pet medalja, dok je u Pekingu dvoje takmičara osvojilo odličja.