Žene na klupi za rezervne igrače

 Od 14 članova radne grupe, koji su sačinili Nacrt programa razvoja sporta na teritoriji opštine Prijepolje za period od 2016. do 2018. godine, bilo je 12 muškaraca i samo dve žene. Od sedam osoba koje čine radnu grupu za kreiranje nacrta dokumenta koji bi određivao nove kriterijume za raspodelu opštinskog novca klubovima, šest su muškarci, a samo jedna žena.
Tek nakon ovih činjenica jasno je kakva je pozicija žene u prijepoljskom sportu, ali tačno stanje ženskog sporta u ovoj opštini najbolje će se utvrditi detaljnijom analizom budžetskog novca namenjenog za subvencionisanje sporta.

RODNA ANALIZA FINANSIRANJA

Odlukom o budžetu opštine Prijepolje visina opredeljenih sredstava za stavku „Sport i rekreacija“ u 2014. godini iznosila je 29. 813.791 dinar (3,032 odsto budžetskih sredstava). U 2015. iz opštinske kase za sport je izdvojeno 29. 580. 791 dinar (2,96 odsto budžetskih sredstava).

Tokom 2014. i 2015. godine iz budžeta opštine finansirano je šest muških, tri ženska i 11 mešovitih klubova. Ukupan broj sportista i sportistkinja u ovim klubovima je oko 1370, od toga je 487 žena, odnosno 35,5 odsto.

Za subvencionisanje sporta i rekreacije iz budžeta opštine Prijepolje 2016. godine je izdvojeno 26 miliona dinara, odnosno 2,42 odsto ukupnih budžetskih sredstava. Za ženske klubove izdvojeno je tek 12,3 odsto sredstava od ove ukupne svote.

Kriterijumi za raspodelu novčanih sredstava klubovima, a na osnovu opštinskih pravilnika koji važe od 2014, ne prepoznaju rodni aspekt, iako Zakon o sportu kaže da se iz opštinskog budžeta subvencioniše sport radi podsticanja i stvaranja uslova za unapređenje sportske relaksacije i bavljenja sportom, posebno dece, omladine, žena i osoba sa invaliditetom. U praksi, u opštini Prijepolje, to izgleda ovako: za tri fudbalska kluba: „Polimlje“, „Jasen“ i „Župski rubin“ izdvojeno je ukupno oko osam i po miliona dinara. Od muških klubova iz opštinskog budžeta se finansiraju još Rukometni klub „Beli anđeo“, Odbojkaški klub „Fap Livnica“ i Kajak kanu klub, sa ukupno blizu 2,6 miliona dinara. Kada su u pitanju ženski klubovi, iz budžeta su finansirani Odbojkaški klub „Putevi Trendteks“, Ženski rukometni klub „Prijepolje“ i Odbojkaški klub „Bambi volej“, sa ukupno 3,2 miliona dinara, što je tek nešto više od trećine novca koji su dobili fudbalski klubovi. Za 15 mešovitih klubova, u kojima dominiraju muškarci, izdvojeno je oko 7,8 miliona dinara.

Predsednik Ženskog rukometnog kluba „Prijepolje“ Bojan Milinković kaže da je zadovoljan podrškom opštine, ali da je za viši rang takmičenja potrebno i više sredstava:

„Mi smo jedini klub u gradu gde su od pet članova upravnog odbora – četiri žene. Ne bih dalje komentarisao to da li su ženski klubovi u gorem položaju od muških, kako sebe ne bih doveo u opasnost da budem subjektivan.“

U 2016. godini subvencionisan je rad 24 sportska kluba i udruženja, od toga šest muških, tri ženska i 15 mešovitih, s tim da je u toku godine došlo do prekomponovanja košarkaških klubova. Mešoviti košarkaški klubovi „Mileševac“ i „Ras“ su se 26. juna ujedinili, tako da je napravljen ženski košarkaški klub „Ras-Mileševac“ i muški klub „Mileševac“. Sredstva su podeljena tako da su muškom klubu pripala preostala sredstva mešovitog kluba „Mileševac“, a ženskom preostala sredstva kluba „Ras“. Sada u KK „Mileševac“ trenira 105 muškaraca, a u KK „Ras-Mileševac“ 55 žena.

„Ženske ekipe nemaju dovoljno termina za treninge. Rukometni treninzi mogu da se samo izvode u sportskoj dvorani, košarkaški u dvorani i salama OŠ ʼVladimir Perić Valterʽ i ʼSveti Savaʽ, a samo odbojkaški u skoro svim salama. Koliko ja znam, KK ʼMileševacʽ, ŽKK ʼRas-Mileševacʽ, RK ʼBeli anđeoʽ i RK ʼPrijepoljeʽ ne naplaćuju članarine deci koja treniraju, tako da – eto prilike za napredak, samo treba podstaći decu da se bave sportom “, kaže Nada Cmiljanović Žunić, sekretarka KK „Mileševac“.

Ona kaže da bi se i odnos kluba prema deci koja treniraju promenio kada bi bilo više žena u rukovodstvima klubova:

„Zavisimo od muških, jer oni drže Sportski savez. Eto, u Novoj Varoši ceo sportski savez vodi jedna žena, koja sve organizuje, čak i Radničke sportske igre, gde učestvuje 11–12 ženskih ekipa u raznim sportovima: malom fudbalu, odbojci, košarci, rukometu, šahu, stonom tenisu, nadvlačenju konopca, bacanju kugle, trčanju na 60 i 100 metara itd.“

Za šest muških klubova u 2014. izdvojeno je 10.446.000, a za tri ženska samo 2.736.000 dinara. Za mešovite je izdvojeno 5.546.400 dinara, a osim u atletskom klubu „Polet“, u svim mešovitim klubovima je više muških nego ženskih članova.

Kada analiziramo 2015. godinu, za muške klubove je izdvojeno 11.106.513 dinara, a za ženske 3.230.688 dinara. Mešoviti klubovi su iz opštinske kase dobili 7.585.881 dinar. U 2016. godini za muške klubove je izdvojeno 11.055.183 dinara, a za ženske 3.206.510 dinara. Za mešovite u kojima u velikoj meri dominiraju muški članovi izdvojeno je 7.837.907 dinara.

KRITERIJUMI ZA RASPODELU

Sportskim klubovima novac se dodeljuje na osnovu Pravilnika o kategorizacijama i raspodeli budžetskih sredstava sportskim organizacijama (klubovima i udruženjima) opštine Prijepolje i Pravilnika o finansiranju i sufinansiranju potreba i interesa građana u oblasti sporta. Novac raspoređuje Komisija za dodelu sredstava u oblasti sporta, na čijem je čelu 2016. godine bio pravnik Aleksandar Vujičić.

„Komisija je odlučivala na osnovu dva pravilnika, po vrlo jasnim kriterijumima, među kojima se rodni aspekt kao kriterijum ni u kom slučaju ne pominje. Kada je u pitanju raspodela sredstava, svi postojeći kriterijumi moraju biti zadovoljeni, a to da li je klub muški ili ženski nije ni na koji način uticalo na visinu sredstava koje je taj klub dobio“, kaže Vujičić.

Na osnovu Rešenja o imenovanju Komisije za 2016, vidimo da su 6 od 7 članova komisije muškarci, kao i predsednik, što opet govori o uključenosti žena u procese odlučivanja u oblasti sporta. Petog septembra je oformljena radna grupa koja treba da sačini nacrt novog pravilnika za raspodelu budžetskih sredstava, po nalogu Opštinskog veća opštine Prijepolje, a zbog pritužbi pojedinih sportskih organizacija da dosadašnji pravilnik nije dobar. Od sedam članova radne grupe, samo jedna je žena.

Šira verzija teksta objavljena je na portalu UG Forum žena Prijepolja foruminfo.rs

Finansiranje Sportskog saveza Prijepolja

Za programe Sportskog saveza opštine Prijepolje 2014. godine izdvojeno je 7.802.611 dinara, 2015. godine 4.480.326, a 2016. zaključno sa 19. avgustom, uplaćeno je 2.485.000, od potraživanih 3.592.524 dinara. Kako opština ne može iz svog budžeta isplaćivati plate zaposlenima u Sportskom savezu, jer prema kategorizaciji spada u udruženja, svi klubovi koji su subvencionisani iz budžeta opštine Sportskom savezu Prijepolja na ime članarine uplaćuju po 20 odsto odobrenih godišnjih sredstava. Tim povodom svaki od klubova sklapa poseban ugovor sa Sportskim savezom Prijepolja, u kome se navode međusobne obaveze ugovornih strana, odnosno za koje usluge klub prenosi 20 odsto sredstava Savezu.

Pravni okvir

Član 137 Zakona o sportu u stavu jedan kaže: „Potrebe i interesi građana za čije se ostvarivanje obezbeđuju sredstva u budžetu jedinica lokalne samouprave, u skladu sa zakonom, jesu podsticanje i stvaranje uslova za unapređenje sportske relaksacije, odnosno bavljenja građana sportom, posebno dece, omladine, žena i osoba sa invaliditetom.“

Zakonom o budžetskom sistemu predviđeno je rodno odgovorno budžetiranje na svim nivoima vlasti, što podrazumeva restrukturiranje prihoda i rashoda po principu rodne ravnopravnosti.

Prema definiciji Saveta Evrope, rodno budžetiranje je uvođenje rodno osetljivih politika u budžetski proces. To je rodno zasnovana procena budžeta, koja uključuje rodnu perspektivu na svim nivoima budžetskog procesa i restrukturira prihode i rashode u cilju promovisanja i unapređenja rodne ravnopravnosti.

Evropska povelja o rodnoj ravnopravnosti na lokalnom nivou namenjena je lokalnim i regionalnim upravama Evrope, koje se njenim potpisivanjem javno obavezuju da će slediti principe rodne ravnopravnosti i sprovoditi odredbe propisane Poveljom u svojim sredinama. Opština Prijepolje je jedna od potpisnica Povelje, međutim, ne poštuje njene osnovne principe.

Strategija razvoja sporta u Republici Srbiji definiše sport kao prioritet koji predstavlja univerzalno sredstvo u kreiranju i ostvarivanju vrednosti, a kojima se menjaju društva i razvijaju pojedinci i pojedinke, razvija fer-plej i timski rad, afirmiše demokratija, ostvaruju osnovna ljudska prava i slobode, jača ekonomija i podstiče zaštita zdravlja građana.

Admir Mušović, predsednik radne grupe za izradu Programa razvoja sporta na teritoriji opštine Prijepolje za period od 2016. do 2018, kaže da je jedan od ciljeva ovog programa podsticanje žena da se bave sportom, ali i da su u izradi nacrta ovog programa od 14 osoba učestvovale samo dve žene.