epa03970285 A photo dated 28 October 2012 of the newly build National Archeological Museum and Constitution Court, which are part of the big and expensive government project named 'Skopje 2014' that completely changed the look of the city's center, are seen through the Macedonian flag in Skopje, the capital of the Former Yugoslav Republic Of Macedonia (FYROM). Macedonia is one of eight candidates hoping to follow Croatia's footsteps to become members of the European Union. A Summit of EU leaders in Brussels in December 2013 is expected to discuss the European Commission's recommendations for Albania, Bosnia and Herzegovina, Kosovo, Macedonia, Montenegro, Serbia, Turkey and Iceland pending the respective countries' efforts to match European Union requirements in political and economic matters. The Former Yugoslav Republic of Macedonia (FYROM) applied for EU membership in 2004 and was granted candidate status in 2005. EU member country Greece in the past has blocked further moves for accession talks due to a conflict over the country's name, which it shares with a Greek region. EPA/GEORGI LICOVSKIPosle decenija intenzivne seče šume, prostrano, prekogranično područje beskrajne lepote na Balkanu sa centrom na Šar-planini nadomak je da postane nacionalni park, jedan od najvećih u Evropi – piše američka novinska agencija AP.
Očekuje se da će poslanici Severne Makedonije uskoro izglasati zakon kojim se Šar-planini daje taj status. Površina veća od 240.000 hektara koja se proteže kroz Albaniju, Severnu Makedoniju i Kosovo – piše agencija AP, blago je prirodne lepote i raznolike i jedinstvene divljine.
Šar-planina ima 37 ledničkih jezera, od kojih 25 u Severnoj Makedoniji, a ostatak na Kosovu, koja „blistaju u naborima planine poput bezbroj sivo-zelenih očiju koje gledaju u nebo“ – piše u tekstu.
Posebno je impresivan biodiverzitet: 200 endemskih biljnih vrsta, 167 vrsta leptira, 12 vrsta vodozemaca, 18 vrsta gmizavaca, 130 vrsta ptica i 45 vrsta sisara – skoro polovina od ukupnog broja vrsta sisara u Severnoj Makedoniji.
Ali ta idila na Zelenom pojasu Balkana godinama je ugrožavana, konstatuje AP.
Decenije ilegalne seče šume ostavile su ožiljke od erozije, posebno seče šuma na gušće naseljenim donjim delovima padina Šar-planine, koje su meštani besplatno koristili za poljoprivredu, lov, gorivo i drvenu građu. Tokom protekle dve decenije, Severna Makedonija je izgubila oko 40.000 hektara šume zbog ilegalne seče, kažu vlasti.
Anela Stavrevska-Panajotova, stručnjakinja Međunarodne unije za zaštitu prirode (International Union for Conservation of Nature), rekla je da je njena zemlja svedok „istorijske prilike, posle 60 godina, da dobije novi nacionalni park, koji je nedostajući deo zaštićenih područja na Balkanu“.
„Zajedno s drugim zaštićenim područjima u susednim zemljama imaćemo najveće prekogranično zaštićeno područje u celoj Evropi. I veoma smo ponosni na to!“, rekla je ona za AP.
Još od 1994. godine vlasti pokušavaju da utvrde kako 62.000 hektara Šar-planine u Severnoj Makedoniji najbolje zaštititi od daljeg razaranja. Određenu podršku pružio je Program zaštite životne sredine Ujedinjenih nacija (UNEP).
Severna Makedonija takođe pokušava da ispuni cilj Evropske unije za pridruživanje bloku, koji kaže da države moraju zaštititi najmanje 12 odsto svoje teritorije. Procenjuje se da Severna Makedonija sada ima zaštićeno devet odsto, a Nacionalni park Šar-planina će to povećati na više od 13 procenata.
To područje će biti podijeljeno u četiri zone: jedna strogo zaštićena koja čini 27 odsto budućeg parka; zona aktivnog upravljanja; zona za održivu upotrebu; tampon-zona.
Naser Ćemaili, 32-godišnji vlasnik firme koja nudi programe planinskog turizma i jahanja, očekuje mnoge koristi od proglašenja planine nacionalnim parkom, uključujući poboljšanje puteva i druge infrastrukture.
„Od nacionalnog parka očekujemo mnogo: dolasci turista u naše planinske kuće, prodaja mlečnih proizvoda, za koje verujem da će biti mnogo bolji i po višoj ceni“, rekao je on za AP.
Ministar Severne Makedonije za zaštitu životne sredine, Naser Nuredini tvrdi da će park doneti dugoročne koristi i to ne samo za lokalno stanovništvo.
„Stvaramo jedno od najvećih zaštićenih područja u Evropi, zajedno s nacionalnim parkovima ‘Šari’ na Kosovu i ‘Mavrovo’ u Albaniji“, rekao je on. „To će biti ogroman potencijal za buduće generacije, kao i za sadašnju generaciju, jer sada možemo da koristimo nacionalni resurs na održiv način“.
„Govorimo o skijanju zimi, planinarenju i biciklizmu leti, turizmu iz celog sveta“, dodao je ministar.
Daniel Bogner, vodeći stručnjak za plan upravljanja nacionalnim parkom, rekao je da predstoji još mnogo posla, posebno narednih nekoliko meseci, uključujući izradu budžeta, zapošljavanje osoblja i uređenje planinarskih staza i druge infrastrukture.
„Potrebni su nam stručnjaci za naučni rad, trebaju nam stručnjaci za razvoj turizma, administraciju, prikupljanje sredstava, obrazovne aktivnosti“, nabrojao je on.
Iskra Stojanova, koordinatorka projekta za Program zaštite životne sredine Ujedinjenih nacija, kaže da će podrška parku isprva dolaziti od Vlade, „ali u budućnosti bi park trebalo da bude samoodrživ“.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
