Barbika u geopolitici južne Azije: Film po liku čuvene lutke u središtu teritorijalnih sporova dve zemlje

Vijetnam je zabranio distribuciju filma „Barbika“ zbog scene u kojoj se pojavljuje mapa Južnog kineskog mora s takozvanom linijom s devet crtica koja odražava tvrdnje Pekinga da polaže pravo na čak 90 odsto Južnog kineskog mora, ukazuje Njujork tajms.

Vijetnam, koji je dugo ima zategnute odnose s Kinom, saopštio je u ponedeljak, 3. jula, da novi film s Margot Robi i Rajanom Goslingom neće moći da ide u distribuciju zbog sporne linije u obliku slova „U“.

Šef vijetnamskog Odeljenja za film Vi Kien Tan rekao je da je „Barbika“ zabranjena zbog „nezakonite slike ‘linije kravljeg jezika’ u filmu“, koristeći uobičajenu vijetnamsku frazu za spornu liniju s devet crtica.

Državni list Vijetnam plus naveo je da odluka o uključivanju linije u film „iskrivljuje istinu, krši zakon i narušava suverenitet vijetnamske teritorije“.

Film „Barbika“ režiserke Grete Gervig, u kojem pored Robi i Gosling glumi mnoštvo drugih poznatih ličnosti, trebalo je da ima premijeru u Vijetnamu 21. jula, kao i u SAD.

Posle Vijentama i vlasti na Filipinima razmatraju da li da zabrane „Barbiku“, preneo je Varajeti.

Filipini, poput Vijetnama, Bruneja i Malezije, u sporu su s Kinom oko Južnog kineskog mora.

Resursima bogato Južno kinesko more kroz koje prolazi otprilike trećina međunarodnog brodskog saobraćaja decenijama je predmet spora različitih zemalja jugoistočne Azije, Tajvana i Kine oko nenaseljenih stena, grebena i ostrva, piše Vašington post.

Uprkos međunarodnoj arbitraži o nekim od ovih tvrdnji, za Južno kinesko more, kako ukazuje list, nema jasnog rešenja, dok se u njemu povećavaju vojne aktivnosti.

Peking je koristio liniju s devet crtica da ilustruje svoje pretenzije u Južnom kineskom moru još od vremena pre dolaska na vlast Komunističke partija Kine. Kina, dodaje Vašington post, nije definitivno objasnila šta znači ta linija, pošto nije jasno da li ona označava nameru da se prisvoje podvodni resursi tog područja, samo more ili ostrva i grebeni u Južnom kineskom moru.

Kina svoju pretenziju opravdava tvrdnjom da je prva otkrila i upravljala ostrvima u tom moru. Na unutrašnjem planu, linija s devet crtica se smatra pokazivanjem snage pošto su u protekla dva veka Azijom dominirale zapadne imperijalne sile i Japan.

Međunarodni sud u Hagu je 2016. presudio da kineska linija s devet crtica nije važeća prema međunarodnom pravu. Peking je, međutim, bojkotovao saslušanja u procesu i ignorisao odluku tribunala.

Delovi mora nad kojima Peking tvrdi da ima jurisdikciju nalaze se u ekskluzivnim ekonomskim zonama nekoliko zemalja jugoistočne Azije. Prema međunarodnom pravu, EEZ se protežu do 200 nautičkih milja (370 kilometara) izvan osnovne linije teritorijalnog mora zemlje. U toj zoni vlade imaju pravo na mnoge podvodne ekonomske aktivnosti, kao što su ribolov u dubokom moru i eksploatacija nafte, ali se površina smatra međunarodnim vodama.

Kina je ribarskim brodovima i gomilanjem vojske zauzela agresivan stav u spornim oblastima, ističe Vašington post, dodajući da je komandant američke ratne mornarice prošle godine rekao da je Peking u potpunosti militarizovao najmanje tri veštačka ostrva u Južnom kineskom moru, nasuprot obećanju kineskog lidera Si Đinpinga u Beloj kući 2015.

„Barabika“ nije prvi film koji je zabranjen u Vijetnamu zbog linije s devet crtica, ukazuje Tajms.

„Jeti: Snežni čovek“ (Abdominable) produkcijske kuće Drimvorks, zabranjen je u Vijetnamu 2019. godine, a „Uncharted“ kompanije Soni je prošle godine iz istog razloga doživeo istu sudbinu.

Ipak, piše londonski list, nije jasno da li je scena sa spornom linijom u „Barabici“ previd ili pokušaj studija Vorner bros da pridobije naklonost Kine.

Vorner bros ove godine obeležava svoju stogodišnjicu, uz velike događaje planirane u Kini.

Holivud je bio pod kritikama zbog popuštanja pod kineskim cenzorima i osećanjima, ističe Tajms. Segment od šest sekundi u Vorner brosovom filmu o Hari Poteru „Fantastične zveri: Tajne Dambldora“, 2009. je izbačen iz verzije za Kinu – reč je dijalogu koji aludira na romantičnu vezu između dva muška lika.

Po pitanju zabrane u Vijetnamu Kina je saopštila da pitanje Južnog kineskog mora ne bi trebalo povezivati s kulturnom i međuljudskom razmenom, iako je, kako ističe Asošiejtid pres, izuzetno osetljiva kako se njen imidž i teritorijalne pretenzije predstavljaju u industriji zabave, ali i drugim oblastima.

„Stav Kine o pitanju Južnog kineskog mora je jasan i dosledan. Verujemo da dotične zemlje ne bi trebalo da povezuju pitanje Južnog kineskog mora sa normalnom kulturnom i međuljudskom razmenom“, rekao je portparol kineskog ministarstva spoljnih poslova Mao Ning.

Kina je, na primer, redovno uvodila mere protiv kompanija koje sugerišu da je Tajvan – teritorija s zasebnim političkim sistemom, kodom i valutom – bilo šta osim dela Kine.

Kompanije gotovo uvek prihvataju žalbe Pekinga, u strahu da ne budu isključene s ogromnog unosnog kineskog tržišta. To, ističe AP, uključuje holivudske kompanije koji brišu ili dodaju scene na osnovu toga kakvu reakciju očekuju od Komunističke partije Kine i kineske izrazito nacionalističke javnosti.