Crna Gora: Inicijativa za naknadu štete od Srbije

Inicijativu će uputiti predsednicima države, vlada i skupština Crne Gore i Srbije, Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Srpskoj akademiji nauka i umetnosti i Matici srpskoj, prenosi Analitika.

U dokumentu koji će Crnogorski pokret javnosti predstaviti u sredu u Podgorici, navodi se, pored ostalog, da se smatraju „pozvanim i obaveznim da pokrenu proces“ koji treba da dovrši posebna, nezavisna stručna komisija.

„Naša zemlja, naslednica oštećene kraljevine, potonje socijalističke Republike Crne Gore, takvome dokumentu treba da da snagu državnoga akta, i zatraži naplatu i nadoknadu obračunatih šteta, od države Srbije, naslednice onih adresa u Srbiji, koje su ih i uzrokovale“, ističe Pokret.

U saopštenju se navodi da Crnogorski pokrat od države Srbije očekuje da članstvom u takvoj komisiji da doprinos utvrđivanju njenih razmera i ukupnoga iznosa“, navodi se u inicijativi Crnogorskog pokreta kojom se predlaže potpisivanje memoranduma o štetama. Neprijateljski odnos Srbije prema Crnoj Gori tokom Prvoga svetskoga rata i brutalni, zločinački i nezakoniti akt aneksije, kako ističu, prouzrokovao je velike nesreće Crnoj Gori.

„Tek nakon sređenih međusobnih računa, koji su iz toga proishodili i proishode, stekli bi se uslovi da se uspostavi međusobno poverenje, konačno razoreno aneksijom 1918. godine. Ukoliko se visoke adrese iz Srbije i Crne Gore ne odazovu ovoj inicijativi, Crnogorski pokret će podstaći osnivanje takve nezavisne komisije, i podržavati njen rad, koji je u interesu obe države“, kažu u ovoj organizaciji.

Podsećaju da su srpske trupe 1918. godine okupirale Crnu Goru, silom oružja ukinule ustavni predak i izvršile aneksiju zemlje.

„Akti na kojima se temeljilo njihovo delovanje, delovanje Privremenoga centralnoga odbora, Izvršnoga odbora i po kojima je odlučivala takozvana Velika narodna skupština su nezakoniti i donešeni su od nezakonitih organa koje nije poznavao ustavni poredak Crne Gore. Kao takvi su ništavni, a posljedice podložne reviziji, i s njom u vezi utvrđivanju šteta nastalih iz takvih akata“, saopštili su oni.

Podsećaju da je u Prvom svetskom ratu Crna Gora izgubila 63.000 stanovnika, ili 25 odsto stanovništva. Pred sami kraj rata, u oktobru 1918. godine, predsednik srpske Vlade Nikola Pašić, izdaoje naredbu ministru vojske, kojom mu naređuje da ne časi, nego da organizuje snage, sa zadatkom da prodru u Crnu Goru, dignu narod, proćeraju Austorugarsku vojsku i proglasi sjedinjenje sa Srbijom.

Na temelju toga naređenja formirana je jedinica za prodor u Crnu Goru. navodi se u inicijativi.

Podseća se da su samoorganizovanem crnogorske jedinice, pre ulaska srpskih trupa, već bile oslobodile teritoriju Crne Gore od austrougarske okupacije, mada je poslednji austrougarski vojnik napustio zemlju 4. novembra 1918. godine.

Ukazuju i na činjenicu da je „povratak kralja i Vlade iz egzilami uspostavljanje redovnog poretka u zemlji, sprečeno, takođe, silom okupacione srpske vojske“.

Crnogorski pokret u inicijativi hronološki navodi i finansijske štete koje je država pretrpela nakon aneksije. Aneksija je provocirala građanski rat koji je prouzrokovao smrt hiljada lica, tokom koga je popaljeno više stotina kuća, s dalekosežnim posledicama koje u nepravilnim razmacima, do danas, izazivaju sporove, sukobe i destabilizuju političke prilike na način koji ne dozvoljava zemlji da se uredi u političkom, ekonomskom, privrednom i svakom drugom smislu, upozorava pokret.