Čudnovato pogranično selo između dve Koreje: Od turizma do incidenata sa smrtnim ishodom

Ljudi su prešli tu tanku liniju podele, ali samo pod posebnim okolnostima, prelazeći između dva naroda koji su tehnički još uvek bili u ratu.

To su učinili bivši američki predsednik Donald Tramp i severnokorejski lider Kim Džong Un. Bivši južnokorejski predsednik Mun Džae-in prošao je ruku pod ruku sa Kimom preko te granice. U 2017, jedan severnokorejski vojnik koji je prebegao prešao je granicu pod vatrom u ludom trku ka utočištu.

A ove sedmice je američki vojnik suočen s mogućim vojnim disciplinskim postupkom prešao crtu.

Uzrokovao je tako međunarodni incident koji bi mogao pogoršati ionako zaoštrene odnose na Korejskom poluotoku, sa koga je Severna Koreja ove godine izvela desetine raketnih testova. Nastavlja raditi na unapređenju svog nuklearnog programa usjerenog na ciljanje kontinentalnih Sjedinjenih Država.

Veći deo demilitarizovane zone široke četiri kilometra je divljina, okružena minama, bodljikavim ogradama, zamkama za tenkove i borbenim trupama s obe strane. Zajednički je nadgledaju komanda Ujedinjenih nacija, predvođena Amerikancima, i Sjeverna Koreja.

Ali Panmundžom, nekada malo poznato poljoprivredno selo unutar DMZ-a koje je sada domaćin „Zajedničke sigurnosne zone“, je drugačije. To je turističko mesto, jedno od najčudnijih u svetu.

Sedam decenija podele od kraja Korejskog rata simboliziraju južnokorejski vojnici koji stoje na straži i gledaju preko granice. Vojnici Severne Koreje su takođe tamo, ali manje vidljivi većinu dana.

Korejsko poluostrvo je na kraju Drugog svetskog rata podeljeno na Sever koji je kontrolisao Sovjetski Savez i Jug koji podržavaju SAD. U Panmundžomu su američke i severnokorejske snage pregovarale i na kraju potpisale primirje iz 1953. kojim su okončane borbe u Korejskom ratu i stvorena DMZ. Nikada nije bilo formalnog mirovnog sporazuma.

Karnevalska atmosfera povremeno može zavladati u okolini Panmundžoma, sa suvenirnicama, restoranima brze hrane i gomilom turista, iako je Severna Koreja zatvorena za turizam zbog pandemije od početka 2020. Južnokorejska strana ima zabavni park nedaleko od sela, a nekada je imala i lanac restorana brze hrane Popeyes.

Obilasci južne strane navodno su privukli oko 100.000 posetitelja godinu dana pre pandemije, kada je Južna Koreja ograničila okupljanja kako bi usporila širenje kovida 19. Ture su u potpunosti nastavljene prošle godine.

Ovo područje podseća na Hladni rat, vreme tinjajućeg neprijateljstva između nuklearno naoružanih rivala. Bilo je ubistava sekirom, preletanja američkih bombardera i očajnih prebega preko granice.

Američki predsednici i visoki zvaničnici redovno odlaze na južnu stranu DMZ-a radi fotografisanja.

Turističko područje udaljeno je kratku vožnju od Seula i nalazi se u dometu lake artiljerije severnokorejskih trupa, kojih zemlja ima oko 1,2 miliona.

Dese se povremeno verbalne razmene između američkih vojnika i njihovih severnokorejskih kolega, često poslovne, na demarkacionoj liniji u selu.

To je možda uzbuđenje za turiste, ali je opasno za vojnike koji čuvaju stražu, često udaljeni samo nekoliko metara.

Meseci i godine često prođu bez incidenata, ali kada se nešto dogodi, može biti nasilno.

Godine 1976., severnokorejski vojnici su usmrtili dva oficira američke vojske, a Sjedinjene Države su odgovorile letom nuklearnim bombarderima B-52 prema DMZ-u u pokušaju da zastraše Sever.

1984. godine, vojnici Severne Koreje i Komande UN-a razmenili su metke kada je sovjetski građanin prebegao sprintom na južnu stranu. Ubijena su tri severnokorejska vojnika i jedan južnokorejski vojnik.

Godine 2017., kada je severnokorejski vojnik koji je bežao prvo udario džipom, a zatim sprintao preko granice, severnokorejski vojnici su pucali iz pištolja i pušaka pre nego što su vojnici juga mogli odvući ranjenog vojnika na sigurno. Južnokorejski vojnici nisu uzvratili vatru.

Građani Severne Koreje koji beže na jug, procenjuje se da ih je bilo oko 30.000 od kraja Korejskog rata, uglavnom su koristili porozniju granicu između Severa i Kine.

U 2019. godini, u periodu u kojem su diplomatske veze između Severne Koreje i Sjedinjenih Država i Južne Koreje bile bez presedana, Tramp i Kim rukovali su se na granici. Tramp je prešao preko betonske ploče, postavši prvi američki predsednik koji je kročio na teritoriju Severne Koreje.

U utorak je Travis King (23) postao je prvi poznati Amerikanac priveden na severu u skoro pet godina, nakon što je prešao granicu u Panmundžomu.

King, koji je služio skoro dva meseca u južnokorejskom zatvoru, držan je pod optužbom za napad i u ponedeljak je poslan u Fort Bliss u Teksasu, gde je mogao biti suočen s dodatnim vojnim disciplinskim merama i otpuštanjem iz službe. No, zvaničnici kažu da je umesto da uđe u avion, napustio aerodrom i kasnije se pridružio turističkom obilasku Panmundžoma.