Dve godine samoće Emanuela Makrona

Ipak, tu pojednostavljenu konstataciju treba odmah dopuniti: ni u jednoj od zamišljenih konfiguracija, podršku predsjedniku ne obećava ni četvrtina biračkog tijela (trenutno 23 odsto). Dodatne računice pokazuju da dva druga tabora u predviđanjima stoje bolje. Najprije, ekstremna desnica na kojoj zbir srodnih lista, Nacionalnog zbora Marine le Pen (20,5 odsto), partije Dipon-Enjana koji je odbio zajedničku listu (4,5 odsto) i Patriota bivšeg generalnog sekretara lepenističke formacije Florijana Filipoa (2,5 odsto), dostiže impozantnih 27,5 odsto.

Isti rezultat (27,5 odsto) bi dobila i zajednička lista ljevice kad bi se na toj strani ona mogla dogoditi – što je nezamislivo – između melanšonista, ekologičara, socijalista, komunista i trockista.

Ni u jedan od ova dva tabora, ekstremna desnica ili ljevica, ne upisujemo izborni rezultat Žutih prsluka (3,5 odsto), najavljen u posljednjoj anketi koja je predviđala eventualnost te liste. Jedna druga anketa pokazuje da su među onima koji se identifikuju kao žuti prsluci, 45 odsto pristalice Nacionalnog zbora Marine le Pen, a 13 odsto Melanšonove Nepokorene Francuske.

Najavljeni trijumf Emanuela Makrona na evropskim izborima potvrdiće, paradoksalno, i jednu drugu činjenicu francuske političke stvarnosti: usamljenost predsjednika. Vjerovatno su svi predsjednici na svijetu usamljeni, kao što su usamljeni, na primjer, pobjednici u vrhunskom sportu koji svoju božanstvenu samoću steknu zahvaljujući djeliću sekunde prednosti. Ili je ona, bez neposrednog suparnika, usporediva sa usamljenošću trkača na duge staze gdje je kultura podviga važnija od samog nadmetanja.

Ali “samoća” predsjednika na vlasti, kad je posrijedi Francuska, se ne ogleda samo kroz odnos snaga koje su na njegovoj strani i zbira snaga na opoziciji, odnos koji je u formuli funkcionisanja Pete republike aritmetički uvijek nepovoljan za opunomoćenog stanovnika Jelisejske palate. On je sam i po prerogativima funkcije – reklo bi se po Ustavu – još usamljeniji nego što ga njegova lična sklonost i želja za vlašću izoliraju. Taj aspekt francuskog sistema je stalno predmet kritike još od De Golovog vremena. Izraz “republikanski monarh” koji je svojevremeno popularisao politolog i profesor prava Moris Diverže je najpoznatiji rezime te kritike.

Sa ironijom se ponekad išlo puno dalje. Miterana je narod zvao Bog (nakon što je u jednoj humorističkoj TV-seriji, lutka koja je predstavljala njegovu figuru zahtijevala da ga tako oslovljavaju). Sarkozijev nadimak je bio Hiperpredsjednik. Na tragu jedne Makronove izjave iz oktobra 2016. godine, kad je rekao da je za Francusku potreban “jupiterovski predsjednik”, danas je odomaćeno, da sadašnjeg “monarha”, kad treba malo podsmijeha, mediji zovu Jupiter.

U trenutku te izjave, Emanuel Makron je dovršavao plan svoje kandidature (objavljene u novembru 2016) koju je konspirativno i iz duboke ilegale već dugo pripremao. Uz njega je bila – u sijenci ali vrlo aktivna – šačica ambicioznih mladih sljedbenika. Oni su sami sebe nazvali Mormoni sa akcentom na ideji o sekti. Simbolično, oni su bili pioniri nove vjere, novi monasi, božiji izabranici. To sve lijepo dopunjava predstavu o Jupiteru kao bogu koji upravlja zemljom, nebesima i svim ostalim bogovima.

Poslije pobjede na izborima, većina je naimenovana za savjetnike u Jelisejskoj palati, a dvojica iz prvog plana, Rišar Feran i Benžamen Grivo su postali predsjednik Skupštine, odnosno ministar-portparol vlade. Danas Benžamen Grivo više nije u vladi. Već se, prije nekoliko dana, posvetio kampanji za gradske izbore 2020. godine kao najviđeniji kandidat za gradonačelnika Pariza u ime Makronovog pokreta. Na njegovo mjesto, kao portparolka vlade, je postavljena druga “mormonka” Sibet Ndiaj, Senegalka porijeklom, koja je dobila francusko državljanstvo 2016. godine.

Međutim, Mormoni su umorni. U srijedu 10. aprila, organizovana je u Jelisejskog palati, uz Makronovo prisustvo, “oproštajna čašica” za 17 savjetnika i saradnika koji su u kratkom skorašnjem periodu, iz različitih razloga, napustili svoje funkcije. Neki sa novom misijom, kao Grivo ili Ndiaj, a drugi iz ličnih, privatnih ili profesionalnih razloga. O radnom ludilu i atmosferi u Jelisejskoj palati, posebno se ponavlja izjava jednog, neimenovanog, bliskog Makronovog saradnika: “Nekoliko bračnih veza je eksplodiralo, a ponekad te je po povratku s posla kući, pred vratima čekao kofer sa tvojim stvarima”.