Kalašnjikov za 21. vek: Kako su FPV dronovi promenili izgled rata

Snimci trke ruskih pešadinaca sa ukrajinskim FPV dronovima postali su najprepoznatljivije scene ukrajinsko-ruskog rata. Ovih dana u kratkim videosnimkama koje usmeravaju dve žice za detoniranje eksplozivnog punjenja sudbinu ruskih vojnika dele i vojnici pa i tehnika sirijske armije, piše Klix.

U poslednje dve godine veliki broj država i nedržavnih aktera je prikazalo različite tipove FPV dronova sa različitim tipovima eksplozivnih punjenja. Jednostavan proizvodni proces uz još jednostavniju i gotovo pa zabavnu obuku, rezultirali su globalnom popularizacijom dronova sa upravljanjem iz prvog lica (FPV).

Proizvodnja i obuka iz garaže

Proizvodnja FPV dronova može biti kreirana u industrijskim serijama gotovo pa u kućnim uslovima. Telo drona se izrađuje 3D printerom, četiri pogonska motora se kupuju „na veliko“ pri čemu je najčešći model XING2 koji košta 18 dolara po komadu.

Dodatno FPV kamera košta do 20 dolara, upravljačka jedinica za upravljanje krilima oko 40 dolara pri čemu uz upravljačke antene ostatak pogonskih i upravljačkih uređaja nabavlja za vrlo male novce. Svi ovi faktori omogućavaju Ukrajincima da godišnje proizvode i do 200.000 FPV dronova godišnje.

Koliko god je proizvodnja jednostavna uz nabavku svih delova, obuka za upravljanje FPV dronovima je još jednostavnija. Programi za obuku se mogu preuzeti na internetu, a obuka uz džojstik više izgleda kao videoigra.

Ometanje i domet

U toku 2023. godine prema podacima ukrajinskih blogera, zabeleženo je 23.000 korišćenja protiv različitih ciljeva u napadnim i defanzivnim akcijama. Velika većina FPV dronova kod obje zaraćene strane koriste upravljanje radio frekvencijama (RF), čime je dolet ograničen snagom predajnika na dronu.

Delimično rešenje i kontramjera za FPV dronove koji su upravljani radio frekvencijama jeste ometanje kojem pribegavaju ruske oklopne jedinice. Iako je razvijeno nekoliko sistema za ometanje kao Volnorez i Saniya, veliki broj snimaka pokazuje da uprkos ometanju FPV dronovi pronalaze svoju metu.

Prema iskustvima ukrajinskih operatera dronova, rusko ometanje ima efekte u srednjem kursu leta pri čemu ukoliko dron uspe doći do cilja ometanje neće značajnije pomoći.

Kao jedno od rešenja za ometanje jeste promena sistema upravljanja sa radio frekvencija na optički kabal. Namotaji optičkog kabla se montiraju na FPV dron čime dužina namotaja određuje domet koji je kraći ali je potpuna otpornost na ometanje. Trenutno ruske snage koriste dronove sa namotajima optičkog kabla i do 10 kilometara.

Bez odgovora na frontu

Koliko god su ruski tenkisti u početku rata bili u strahu od zapadnih protuoklopnih sistema Javelin i NLAW, danas je najveća strah na frontu zujanje malih motora FPV dronova. Zbog masovne proizvodnje i upotrebe na frontu ruske snage su inovirale „tenk kornjaču“ kao model savremenog borbenog tenka otpornog na udare FPV-ova.

Pored toga što je smanjio borbenu efektivnost upotrebe oklopa „tenk kornjača“ je i dalje uništiv FPV dronovima zbog preciznosti udara i stručnosti operatera koji pronalaze šupljine u oklopu.

S druge strane brojne terorističke grupe već sada imaju mogućnosti nabavke delova za proizvodnju, međutim onog trenutka kada elektronski sklopovi budu jednostavniji, FPV dronovi će postati i zvanični Kalašnjikov 21. stoljeća.