Kada su pobedničke sile Drugog svetskog rata napustile Berlin

Vojske antihitlerovske koalicije bile su stacionirane u Nemačkoj gotovo 50 godina – 8. septembra 1994. i poslednji vojnici pobedničkih sila iz Drugog svetskog rata napustili su Berlin. Tog dana su uz vojne počasti ispraćeni Amerikanci, Britanci i Francuzi, dok su se Rusi oprostili nedelju dana ranije.

Kapitulacija i podela Nemačke i Berlina

Sve je počelo 8. maja 1945. kada se3. Nemački Rajh bezuslovno predao. Time se, nakon šest godina, u Evropi završio Drugi svetski ratkoji su započeli nemački nacisti i u kojem je širom sveta najmanje 60 miliona ljudi izgubilo život.

Nemačka je podeljena između pobedničkih sila u četiri okupacione zone.

SAD, Velika Britanija i Francuska preuzimaju veliki deo zapada, dok Sovjetski Savez zauzima istok. Tako 1949. nastaju Savezna Republika Nemačka (SRN) i Nemačka Demokratska Republika (NDR), koja, uprkos svom imenu, predstavlja komunističku diktaturu.

Ono što važi za celu zemlju, odražava se i na Berlin bivšu prestonicu Rajha: Saveznici su i ovde podelili teritoriju na četiri takozvana sektora. Međutim, već tada rastu tenzije između pobedničkih sila.

Iz vojnog savezništva razvijaju se dva suprotstavljena tabora: demokratski zapadni saveznici s jedne strane i komunistički Sovjetski Savez s druge strane.

Berlin je posebno pogođen ovim tenzijama. U junu 1948. Sovjeti započinju blokadu zapadnih sektora, želeći da celu prestonicu stave pod svoju kontrolu.

Vazdušni most za spas Zapadnog Berlina

SAD, Velika Britanija i Francuska odgovaraju legendarnim vazdušnim mostom. Kako bi 2,2 miliona ljudi u njihovim sektorima preživelo, avioni sa hranom, lekovima, benzinom, ugljem neprekidno snabdevaju grad do kraja blokade u maju 1949.

Oko 100 ljudi gubi život u avionskim nesrećama i drugim incidentima. Spomenik vazdušnom mostu na aerodromu Tempelhof podseća na te žrtve. Priča o ovom logističkom podvigu deo je stalne izložbe u Muzeju saveznika, koji se nalazi u bivšem američkom sektoru.

I samo mesto ima istorijski značaj i podseća na decenijsko prisustvo saveznika: ovde se nekada nalazio američki bioskop za vojnike „Outpost“. Ulica u kojoj se nalazi muzej nazvana je po organizatoru vazdušnog mosta: Lusiusu D. Kleju.

Turistička atrakcija: Čekpoint Čarli

Svetski poznat je nekadašnji granični prelaz Čekpoint Čarli, koji je izgrađen nakon podizanja Berlinskog zida 13. avgusta 1961. Ovde su pripadnici vojske saveznika i diplomate mogli slobodno da prelaze sa zapadne na istočnu stranu i obrnuto. Samo nekoliko meseci nakon konačne podele Berlina tu dolazi do spektakularne konfrontacije američkih i sovjetskih tenkova.

Danas je Čekpoint Čarli popularna turistička atrakcija za posetioce iz celog sveta. Mnogi se fotografišu ispred replike nekadašnje barake za kontrolu. Original se nalazi u Muzeju saveznika.

Tenkovi i grobovi pored Brandenburške kapije

Inače, u Berlinu još uvek ima nekoliko tenkova iz tog vremena. Jedan od njih stoji ispred muzeja Berlin-Karlshorst, koji se nalazi u bivšem sovjetskom sektoru. U centru stalne izložbe nalazi se sala u kojoj je 8. maja 1945. Nemačka potpisala kapitulaciju.

I kod Sovjetskog spomenika pored Brandenburške kapije nalaze se tenkovi. Ovo mesto se istovremeno smatra i poslednjim počivalištem za najmanje 2000 vojnika Crvene armije koji su poginuli prilikom oslobađanja Berlina 1945.

Na dugogodišnje prisustvo saveznika podseća i aerodrom Gatov, u bivšem britanskom sektoru. Do konačnog povlačenja 8. septembra 1994. ovde je bila stacionirano britansko Kraljevsko vazduhoplovstvo (RAF). Danas se tu nalazi Vojnoistorijski muzej Bundesvera.

Letovi na aerodromu Gatov su već odavno obustavljeni. To važi i za aerodrome Tempelhof i Tegel, koji su nekada korišćeni u vojne i civilne svrhe, u američkom i francuskom sektoru. Na oba mesta postoje informicije o turbulentnoj istoriji saveznika.

Mini ajfelova kula i nazivi ulica podsećaju na prošlost

Posebna atrakcija, drvena minijatura Ajfelove kule ispred Francusog centra u belinskoj četvrti Veding biće posle restauracije ponovo postavljena u novembru. Replika visoka 13 metara, bila je simbol francusko-nemačkog prijateljstva, koje je i dalje glavna tema u ovom kulturnom centru, otvorenom 1961.

Nasleđe saveznika najviše je vidljivo na posebnim istorijskim mestima. Ali tragovi se mogu naći i u imenu naselja Siti foš u okrugu Rajnikendorf ili u nazivima ulica: Avenija Šarl de Gol ili Trg Molijer, prenosi DW.