foto BETAPHOTO (AP Photo/Hussein Malla)Razorni zemljotresi koji su 6. februara pogodili jugoistočnu Tursku, odnosno područje na granici sa Sirijom, odneli su hiljade života i srušili čitave stambene blokove širom pogođenog regiona, piše Al Džazira.
Prvi zemljotres jačine 7,8 stepeni Rihterove skale dogodio se u 04:17 po lokalnom vremenu u okrugu Pazarčik u provinciji Kahramanmaraš.
Manje od 12 sati kasnije, region je potresao drugi zemljotres – magnitude 7,6.
Zemljotres su osetili milioni ljudi na području koje se prostire na hiljadu kilometara.
Područje je potreslo stotine naknadnih potresa magnitude 4 i više u danima nakon ovih zemljotresa.
Potresi su manji zemljotresi koji se javljaju u istom području nakon velikog udara.
Koje oblasti su pogođene?
Turski predsednik Redžep Tajip Erdogan proglasio je tromesečno vanredno stanje u 10 provincija na jugoistoku Turske. Ove provincije su: Kahramanmaras, Adana, Adiiaman, Osmaniie, Hatai, Kilis, Malatia, Sanliurfa, Diiarbakir i Gaziantep.
Na sirijskoj strani, zemljotresi su pogodili oblasti pod kontrolom vlade, ali i jedini preostali deo zemlje koji drži opozicija, a koji je okružen vladinim snagama koje podržava Rusija.
Satelitski snimci pre i posle zemljotresa daju uvid u razmere razaranja u gradovima širom pogođenog regiona.
Prevucite traku levo i desno da vidite razornu snagu zemljotresa koji je uništio čitave zgrade u gradu Islahije.
Kako nastaju zemljotresi?
Zemljina površina, ili kora, sastoji se od ogromnih ploča stena koje se nazivaju tektonske ploče. Ove ploče se stalno kreću duž pukotina gde se dodiruju, koje se nazivaju linije raseda. Kako ploče stalno „stružu“ jedna o drugu, mogu se zaglaviti, što dovodi do povećanja pritiska. Pritisak na kraju postaje toliki da se „odmotaju“, što onda izaziva naglo kretanje koje oslobađa energiju u vidu seizmičkih talasa. Ove vibracije uzrokuju da se tlo trese.
Tačka u kojoj se zemljotres dešava pod zemljom naziva se žarište ili hipocentar; područje neposredno iznad njega na površini Zemlje je epicentar. Nekoliko faktora određuje koliko je zemljotres destruktivan, uključujući i dubinu na kojoj se dogodio.
Na dubini od samo 18 kilometara ispod površine Zemlje, zemljotres jačine 7,8 stepeni Rihtera u Turskoj je bio relativno plitak, pa je blizina seizmičkih talasa površini učinila potres prilično jakim.
Kako se mere zemljotresi?
Zemljotresi magnitude 7,8 i 7,6 klasifikovani su kao „veliki“ na Rihterovoj skali – koja meri jačinu zemljotresa.
Da to stavimo u kontekst, zemljotresi magnitude 4 ili manje Rihterove skale smatraju se blagim, ali ipak mogu izazvati određenu štetu.
Zemljotres magnitude 5 je, po definiciji, 10 puta jači od zemljotresa jačine 4 stepena i može prouzrokovati umerena oštećenja zgrada.
Zemljotresi magnitude 6 se obično smatraju jakim i 100 puta su jači od zemljotresa magnitude 4.
Zemljotresi jačine 7 stepeni Rihterove skale smatraju se velikim, sa potencijalom da izazovu značajan gubitak života i štetu u naseljenim područjima.
Uznemirujući trenuci snimljeni kamerom daju uvid u razmere razaranja i užasa izazvanih snažnim zemljotresima. Video ispod, koji je snimila TV ekipa u Malatiji, prikazuje trenutak drugog zemljotresa jačine 7 stepeni Rihterove skale.
Zemljotresi magnitude 8, 9 ili više spadaju u kategoriju razornih – mogu rezultirati ogromnim gubitkom života i gotovo potpunim uništenjem pogođenog područja.
Magnituda, dubina, blizina naseljenih područja, stanje tla i mogućnost izazivanja sekundarnih katastrofa – kao što su cunami i klizišta – samo su neki od mnogih faktora koji određuju koliko zemljotres može biti razoran.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
