Koliki je ruski nuklearni arsenal i ko sve osim Putina može da aktivira „crveno dugme“

Predsednik Vladimir Putin izjavio je da je Rusija postigla dogovor sa susednom Belorusijom o stacioniranju taktičkog nuklearnog oružja na njenoj teritoriji.

Rekao je u subotu da sporazum neće prekršiti sporazume o sprečavanju širenja nuklearnog oružja.

U nastavku su detalji o nuklearnom arsenalu Rusije, koliko je veliki i ko njime upravlja.

Nuklearna supersila

Rusija, koja je nasledila nuklearno oružje Sovjetskog Saveza, ima najveću zalihu nuklearnih bojevih glava na svetu.

Putin kontroliše oko 5.977 takvih bojevih glava prema podacima iz 2022. godine, u poređenju s 5.428 koje kontroliše predsednik SAD-a Džozef Bajden, prema Federaciji američkih naučnika, prenosi Al Jazeera .

Procenjuje se da je 1.500 tih bojevih glava umirovljeno (ali verojatno i dalje netaknuto), 2.889 su u rezervi, a 1.588 su raspoređene kao strateške bojeve glave.

Bilten atomskih naučnika navodi da je 812 raspoređeno na kopnenim balističkim raketama, 576 na podmorničkim balističkim raketama i oko 200 u bazama teških bombardera.

SAD ima 1.644 raspoređene strateške nuklearne bojeve glave.

Kina ima ukupno 350 bojevih glava, Francuska 290, a Velika Britanija 225, prema Federaciji američkih naučnika.

Ovi brojevi znače da bi i Moskva i Vašington mogli uništiti sviet više puta.

Tokom Hladnog rata, arsenal Sovjetskog Saveza dostigao je vrhunac od oko 40.000 nuklearnih bojevih glava, dok je vrhunac SAD-a bio oko 30.000 nuklearnih bojevih glava.

Ključ, međutim, leži u načinu isporuke oružja – raketama, podmornicama i bombarderima koji nose bojeve glave.

Rusija ima oko 400 nuklearnih interkontinentalnih balističkih raketa, za koje Bilten atomskih naučnika procenjuje da mogu nositi do 1.185 bojevih glava.

Rusija upravlja sa 10 nuklearnih podmornica s nuklearnim naoružanjem, koje bi mogle nositi maksimalno 800 bojevih glava. Ima i 60 do 70 nuklearnih bombardera.

Noviji nuklearni projektili

SAD je u svom Pregledu nuklearne doktrine za 2022. godinu rekao da Rusija i Kina proširuju i modernizuju svoje nuklearne snage, a da će Vašington slediti pristup temeljen na kontroli naoružanja kako bi spriječio skupa takmičenja u naoružanju.

Putin je rekao da ima informacije da SAD razvija nove vrste nuklearnog oružja.

Prema Savezu za kontrolu naoružanja, od raspada Sovjetskog Saveza 1991. godine, samo je nekoliko zemalja testiralo nuklearno oružje: SAD poslednji put 1992. godine, Kina i Francuska 1996. godine, Indija i Pakistan 1998. godine, a Severna Koreja posljednji put 2017. godine.

Sovjetski Savez je poslednji put testirao 1990. godine.

Ko u Rusiji može narediti lansiranje?

Prema nuklearnoj doktrini Rusije, ruski predsednik je krajnji donosilac odluka kada je u pitanju upotreba ruskog nuklearnog oružja, kako strateškog, tako i ne-strateškog.

Takozvana nuklearna aktovka ili “Cheget” (nazvana po planini Cheget u Kavkaskim planinama) je uvek uz predsednika.

Smatra se da ruski ministar odbrane, trenutno Sergej Šojgu, i načelnik Glavnog štaba, sada Valerij Gerasimov, takođe imaju takve aktovke.

U osnovi, aktovka je komunikacijski alat koji povezuje predsednika s njegovim najvišim vojnim dužnosnicima i odatle s raketnim snagama putem visoko tajne elektroničke mreže komande i kontrole poznate kao “Kazbek”. Kazbek podržava još jedan sistem poznat kao “Kavkaz”.

Snimak prikazan na ruskom televizijskom kanalu Zvezda 2019. godine pokazao je ono za što se tvrdilo da je jedna od aktovki s gomilom dugmića.

U odjeljku nazvanom “komanda”, postoje dva dugmeta: belo dugme “lansiranje” i crveno dugme “otkazivanje”. Aktovka se aktivira specijalnom karticom.

Ako Rusija smatra da se suočava sa strateškim nuklearnim napadom, predsednik bi, putem aktovke, poslao direktan nalog za lansiranje generalnom štabu i jedinicama rezervne komande koje drže nuklearne kodove.

Takvi nalozi se brzo prenose, različitim komunikacijskim sistemima, jedinicama strateških raketnih snaga, koje bi potom lansirale prema ciljevima.

Ako bi se potvrdio nuklearni napad, Putin bi mogao aktivirati takozvani sistem “Mrtva ruka” ili “Perimetar” kao krajnju meru. U osnovi, računari bi odlučili sudnji dan. Kontrolna raketa bi naredila nuklearne udare iz celog ruskog arsenala.