„Lukav i odlučan“: Ko je Abu Mohamed el-Golani koji je srušio Bašara al Asada?

Međutim, ovaj 42-godišnjak postao je poznat nakon što je predvodio zapanjujuću vojnu ofanzivu koja je srušila dugogodišnjeg sirijskog predsjednika Bašara el-Asada, piše redakcija Radija Slobodna Evropa (RSE) na engleskom jeziku.

U znak svog brzog uspona, Golani je koristio svoje pravo ime – Ahmed el-Šraa, umesto svog ratnog pseudonima kada je trijumfalno objavio „osvajanje Damaska“ u televizijskom obraćanju 8. decembra.

Golani, vođa Hajata Tahrira el-Šama (HTS), koju SAD smatraju terorističkom organizacijom, već dugo pokušava promeniti svoj imidž, te se javno odrekao veza s Al-Kaidom i nastojao se predstaviti kao pragmatičan i tolerantan lider.

Sada će ta transformacija biti stavljena na iskušenje dok se Golani, za kojim je raspisana nagrada od 10 miliona dolara, i HTS pripremaju za značajnu ulogu u Siriji poslije Asada.

HTS je saveznik nekoliko manjih militantnih islamističkih grupa, od kojih su neke sastavljene od stranih boraca iz Evrope i centralne Azije.

Aaron Zelin, viši saradnik na Vašingtonskom institutu, opisao je članove HTS-a kao „političke džihadiste“.

„Golani i HTS su pragmatičniji u politici – nalaze se negde između tradicionalnih političkih islamista i onoga što nazivamo globalnim džihadistima“, poput članova Al-Kaide i ekstremističke grupe tzv. Islamska država (IS), dodao je.

Golani je rođen 1982. u Saudijskoj Arabiji, u porodici sirijskih roditelja poreklom s Golanske visoravni pod izraelskom okupacijom.

Rani periodi njegove militantne aktivnosti su nejasni. Smatra se da se pridružio Al-Kaidi u Iraku (AQI) nakon američke invazije 2003. godine.

Golani je 2012. osnovao Džabhat el-Nusru, poznatu i kao Nusra Front, sirijski ogranak Al-Kaide.
Baziran u severozapadnoj sirijskoj provinciji Idlib, ova grupa je kasnije više puta mijenjala ime i distancirala se od Al-Kaide. Spojila se 2017. s drugim pobunjeničkim grupama kako bi formirala HTS.

Golani je nekada nosio turban i dugu bradu te vojnu uniformu.

Međutim, odustao je od obeležja militantnog lidera, odlučivši se za sako, urednu bradu i davanje intervjua za zapadne medije.

Vođa HTS-a je „lukav i odlučan u nameri da postigne i konsoliduje moć za sebe i svoju organizaciju“, rekao je Filip Smit, stručnjak za iranske proksije i šiitske naoružane grupe.

Uprkos promeni imidža i pokušajima da se predstavi kao pragmatičar i umeren vođa, i dalje postoje zabrinutosti zbog Golanija i njegove grupe, naročito zbog navodnih kršenja ljudskih prava i povezanosti s terorističkim grupama.

U saopštenju iz 2013. kojom je Golani označen kao terorista, američki State Department je spomenuo samoubilačke napade koje je izvela Nusra Front pod njegovim vođstvom, opisujući viziju te grupe kao „nasilnu i sektašku“, što je suprotno težnjama sirijske javnosti.

„Ekstremizam i teroristička ideologija nemaju mjesta u Siriji nakon Asada“, navedeno je u saopštenju.

Američka ambasada u Siriji 2017. napisala je na platformi X da Vašington ostaje „posvećen privođenju pravdi“ visokih zvaničnika sirijske mreže Al-Kaide, uključujući Golanija.

Primarni cilj HTS-a bio je svrgavanje Asadove vlasti, ali sekundarni cilj bio je „izgradnja institucija koje bi bile korisne i od pomoći Sirijcima“, rekao je Zelin.

„Oni su, očigledno, već imali iskustva u pokušajima da to učine u Idlibu“, dodao je.

Međutim, čak i ako Golani i HTS održe obećanja o toleranciji i inkluzivnosti, uklanjanje s liste terorističkih organizacija moglo bi trajati godinama, zaključio je Zelin.