Makron, predsednik s osloncem na desnu nogu

U Senatu je, po tradiciji, isti govor istovremeno pročitao sadašnji broj dva u vladi, prema zvaničnom protokolu, ministar za ekološku tranziciju Fransoa de Riži. Prema Ustavu, predsjednik se ne može direktno obratiti Skupštini ili Senatu, osim ako ih sazove u takozvani Kongres, za slučajeve revizije neke od ustavnih odredbi ili potrebe posebnog obraćanja naciji. Od 1958. godine, kad je rođena Peta republika, Kongres se sastajao samo dvadeset puta.

Mediji su, naravno, pažljivo obradili tekst i podtekst intencija vlade za naredni period. Do kraja mandata 2022, ali i malo dalje (jer primjena nekih od namjera prevazilaze taj rok), socijalne mjere će koštati 27 milijardi evra.

Skupština je, sa velikom većinom makronista, glatko izglasala povjerenje, a u Senatu, čije glasanje ne može oboriti vladu, „pobijedila“ je republikanska većina čiji su se predstavnici uzdržali. To je ipak novo ponašanje u odnosu na prethodno držanje te, brojčano glavne, struje opozicije.

Međutim, puno je zanimljivije ono što se osjeća i događa ispod površine svakodnevne političke aktivnosti. Iako Makron nije numerički izišao kao pobjednik (nedostajalo mu je jedan odsto glasova), rezultati prošlih izbora za Evropski parlament su potvrdili nove dubinske tendencije u društvenom i političkom životu Francuske. On je pobjednik, za većinu posmatrača, samim tim što je, kao bedem, odolio pred talasom nacionalista.

Zna se kako je, oslanjajući se na lijevu nogu, mladi političar zaposjeo Jelisejsku palatu. Razbio je socijaliste i radikalizovao, odnosno marginalizovao ono što je ostalo od ljevice.

Predsjednik se danas oslanja na desnu nogu. Nekoliko eminentnih republikanaca mu je direktno prišlo već 2017. Dobili su premijersko mjesto i portfelje finansija i budžeta. Oni su, uz prve ekonomske inicijative, osnažili predstavu o Makronu kao „predsjedniku bogatih“.

Uz njega je i gotovo sav centar, ukoliko se uopšte može nešto jasno razaznati u tom živom pijesku. Svi predsjednici Pete republike – iako su deklarativno poticali iz partija desnice ili ljevice (sa izuzetkom Žiskara d’Estena) – znali su da se, prema uobičajenoj frazi, „Francuskom vlada iz centra“. U sadašnjem kontekstu, na to se često podsjeća.

Tekst u popularnim nedeljnim novinama Žurnal di dimanš koji su potpisale 72 ličnosti sa izbornim funkcijama na lokalnom nivou, a svi potpisnici su republikanci ili centristi, članovi partija koje su ubjedljivo potučene na evropskim izborima, izražava podršku Makronu i vladi: „Ne želimo više da se na nas gleda samo kroz političku etiketu, obavezno jedinstveno glasanje i partijski aparat.“

Ova inicijativa je potvrda nezapamćene krize koja je snašla istorijski najvažniju političku partiju. Republikanci su poslije evropskih izbora ostali bez lidera i bez nekoliko drugih renomiranih političara koji ili podržavaju Makrona ili su se povukli. Čuje se da i Nikola Sarkozi prećutno podržava predsjednika.

Nova previranja su posljedica prethodnog izbornog epiloga, ali se moraju posmatrati i u perspektivi dolazećih opštinskih izbora, predviđenih za mart iduće godine. Na lokalnom nivou – iako se partijska pripadnost više ne izražava spontano kao nekad – republikanci, centristi i socijalisti još drže svoje pozicije. Vrlo malo izbornih ličnosti je na tom nivou otvoreno prišlo Makronu, ali mreža apsolutne poslaničke većine koja je predsjedniku na raspolaganju u Skupštini, aktivno radi na tome. U Francuskoj svaki poslanik predstavlja svoj okrug i njegovo djelovanje ima puno uticaja na lokalni politički život.

U međuvremenu se radi, izgleda organizovano, i na tome da napuštanje matične partije i pristupanje Makronovoj Republici u pokretu treba posmatrati kao častan čin. Oglasila se i jedna od najviđenijih figura makronizma, Marlen Šijapa, državna sekretarica za rodnu jednakost i borbu protiv diskriminacije. Potpisala je na sajtu spomenutih novina tekst pod naslovom „Ko je spreman da se zauzme više za svoju zemlju nego za svoju partiju?“

Argument izgleda u suprotnosti i sa odomaćenom predstavom u medijima i narodu o samom Emanuelu Makronu. Njegova najdraža poštapalica je „u isto vrijeme“ tako da se čak i u običnom govoru, zavisno od konteksta, ona ponekad  sa podsmijehom izgovara. I sam predsjednik je u jednom trenutku dao objašnjenje: „Nastaviću koristiti taj izraz u govoru i u mislima, jer to znači da uzimam u obzir načela koja su naizgled u suprotnosti.“

Makron je istinski predstavnik francuskog duha. Da taj duh nije što stvarno jeste, princip ljudskih prava, na primjer, vjerovatno se, na isti način, ne bi nametnuo kao što se nametnuo. Demokratski život bi ovdje možda imao strože oblike. Komunistička partija Francuske ne bi decenijama bila vodeća politička struja (jer ne bi imala uz sebe toliko „saputnika“ u kulturi i među intelektualcima).

Možda se ne bi sve do dana današnjeg ni toliko puštala pjesma Žozefine Bejker iz 1930: „Imam dvije ljubavi, svoju domovinu i Pariz“. A vjerovatno se ne bi ni velikoj glumici Arleti (iz filma „Djeca raja“ Marsela Karnea i Zaka Prevera) oprostila takozvana „horizontalna saradnja sa neprijateljem“ za vrijeme njemačke okupacije. Arleti je, u svoju odbranu, tada izjavila“: „Moje dupe je međunarodno, ali je moje srce francusko!“