Makronov „disident“ kandidat za gradonačelnika

Makronova Republika u pokretu, koja je od početka odustala od naziva politička partija, pojavila se kao ubjedljiva ilustracija težnje za deprofesionalizacijom politike. U tom je uglavnom i objašnjenje njenog izbornog uspjeha.

Tačno je, i to u priličnim proporcijama, da u francuskoj skupštini nikad ranije nije bilo toliko poslanika proizišlih iz civilnog društva, kako se ovdje kaže za sve kandidate koji nisu direktni predstavnici tradicionalnih političkih formacija. Tu Makronovu „zaslugu“, međutim, umanjuje činjenica da je velika većina tih „civila“ proistekla iz ekonomije i iz privatnog sektora, kao eksponenti viših, već povlaštenih slojeva društva.

Da je civilno društvo vjernije zastupljeno u predstavničkim tijelima, možda se nikad ne bi ni manifestovali žuti prsluci, i oni u stvari kao predstavnici civilnog društva, to jest njegovog najbrojnijeg dijela.

Novi izbori su na pomolu – opštinski, u martu iduće godine – koji su za Francuze tradicionalno najprivlačniji poslije predsjedničkih, uz veću izlaznost nego za parlamentarne i daleko veću nego za sreske, regionalne ili evropske izbore. Makronistički pokret tu nema uporišta, osim mjestimičnih prebjega iz lokalnih socijalističkih, centrističkih ili republikanskih struktura.

Naredni opštinski izbori su prva prilika da pokret stekne bazu i „na teritorijama“, kako se popularno kaže u Francuskoj kad se govori o unutrašnjosti zemlje. Tako su težnja i potreba za vlašću i na opštinskom nivou, probudile i u makronističkom pokretu reflekse svojstvene tradicionalnim političkim formacijama.

Više događaja u funkcionisanju pokreta podsjetilo je budne posmatrače na „stari svijet“ sa kojim se u Makronovom diskursu već raskrstilo. Suprotstavljene ambicije, rivaliteti u borbi za pozicije i otvoreni međusobni obračuni su na vidjelu na raznim stranama. Zabilježeni su i primjeri napuštanja pokreta, isključenja i priličan broj javno izrečenih neslaganja. „Molim vas, kaže jedan komentator, javite mi kad stigne novi svijet“.

Prošle nedelje se Republika u pokretu, možemo reći po prvi put, našla na ispitu zrelosti.

Još u julu – na način koji je velika većina medija zabilježila kao nedemokratski – „diktatom“ je određen kao kandidat za gradonačelnika Pariza bivši portparol vlade Benžamen Grivo. NJega je javnost odavno identifikovala kao tipičnog aparatčika. Zna se, odnosno smatra se, da je zeleno svjetlo za tu kandidaturu dao predsjednik Makron. To su komentatori zaključili i iz saopštenja – do kog se došlo jednoglasno – komisije koja je razmatrala kandidature za tu nominaciju.

Među kandidatima je bio i Sedrik Vilani, poslanik u skupštini u ime makronističkog pokreta, matematičar svjetskog glasa, dobitnik Fildsove medalje 2010. godine, koja se smatra kao Nobel za matematičare.

Koliko god se u Benžamenu Grivou prepoznaje tipični i klasični političar, toliko se Sedrik Vilani izdvaja svojom originalnošću, svojom pojavom i svojim idejama. Kao medijska zvijezda, provokativno obučen, sa impozantnom starinskom mašnom umjesto kravate i, na reveru, brošem koji predstavlja velikog pauka, matematičar se pojavljuje kao idealna figura „bo-bo-a“, famoznog pariskog buržuja-boema, koji sa lakoćom prevazilazi protivrječnosti između ličnog materijalnog uspjeha i progresivnih ideja.

U septembru 2018. godine Sedrik Vilani „odveo“ je Emanuela Makrona u parisko predgrađe na vrata Žozet Oden, stare 87 godina, da joj prizna da je za „kidnapovanje, zatočenje, mučenje i ubistvo“ njenog muža Morisa Odena, profesora matematike i komunističkog aktiviste, nestalog u Alžiru 1957. „kriva francuska država“. Žozet Oden je umrla u februaru 2019, šest mjeseci poslije tog istorijskog gesta predsjednika Francuske. Kao da je još samo živjela da bi to priznanje doživjela.

Protekle nedelje, dakle, pokret koji je u međuvremenu poprimio puno manira centralizovane partije, upoznao je svoju prvu internu političku dramu. U srijedu 4. septembra, u 19 časova, popularni matematičar, opravdano uvrijeđen „jednoglasnim“ saopštenjem, objavio je svoju disidenciju u kafani Gete-Monparnas.

„Gete“ na francuskom znači „radovanje“, ali zvučno asocira i na parisku gej atmosferu. Pored nekoliko uopštenih ideja o budućnosti francuskog glavnog grada, uz gromoglasno bodrenje pristalica, uzviknuo je: „Biću prvi ekologičarski gradonačelnik Pariza“. Svi informativni kanali su direktno prenosili taj hepening.

Tako je počela „Bitka za Pariz“, formula koja se u medijima neumorno ponavlja svakih pet godina, pred izbore za gradonačelnika (inače, Bitka za Pariz je ime u školskim udžbenicima za borbe oko Pariza i u gradu u avgustu 1944).

Većina ostalih protagonista u „bitki“ još nije zvanično potvrdila svoje kandidature. Dosad se smatralo da Makronov kandidat ima velike šanse da „osvoji“ Pariz. Ali, u novoj situaciji (ukoliko Makron ne arbitrira u korist jednog od dva kandidata ili, u znak pomirenja, ne predloži možda nekog trećeg), šanse dosadašnje gradonačelnice, nepopularne Ane Idalgo, su porasle. Zna se da će u prvom krugu, iz njenog tabora, imati za protivnike i komunistu i ekologičara, sa kojima socijalisti drže grad od 2001.

Republikanci, koji su upravljali Parizom sa Širakom, prije socijalista, su totalno razbijeni i teško je zamisliti da Rašida Dati, bivša ministrica pravde pod Sarkozijem, ima nekih izgleda.