Opklada Emanuela Makrona

Ma šta da se desi u najavljenim narednim činovima predstave žutih prsluka koji, prema osjećanju medija, u većini odbijaju da učestvuju u toj debati, trebaće sačekati dva mjeseca na njenu sintezu i zaključke. Ipak, ima već i prije samog njenog otvaranja, čak i među najozbiljnijim posmatračima političkih prilika, puno oprečnih prognoza za njen ishod. Kao da je posrijedi nekakva opklada. Uglavnom se većina slaže da postoji raskorak u samoj njenoj definiciji: ili će ona biti oblik direktne demokratije – kao nejasno ali implicitno formulisana težnja pokreta žutih prsluka – ili se radi o političkom triku koji bi mogao, ako bude sreće, dovesti do razriješenja krize?

Tapi šefu države predlaže ostavku

Na stolu je i nekoliko ekstremnih hipoteza: referendum, ostavka Vlade, raspuštanje Skupštine i novi parlamentarni izbori, pa i povlačenje predsjednika. Bernar Tapi, bivši ministar iz Miteranovog doba i nekadašnji predsjednik Olimpika iz Marselja mu čak savjetuje da odmah podnese ostavku i raspiše nove predsjedničke izbore „na kojima će biti izabran u prvom krugu“. Za Tapija se smatra da je blizak sa Makronom.

U ideji, velika nacionalna debata, čiji će domaćini biti opštine (sama ta činjenica već povlači nezanemarljivu polemiku), bi bila otvorena bez okvira, za sve koji žele i za sva pitanja. Odjednom, ali i sa valjanim razlozima, vlada je ustuknula korak unazad i navela nekoliko tema o kojima se ne može raspravljati. Neke od njih su žuti prsluci isticali sporadično kao svoje zahtjeve, ali je riječ o reformama za koje je nezamislivo da ih francusko društvo stavi pod znak pitanja na sadašnjem nivou funkcionisanja demokratije (bez obzira na moć lobija i političkih snaga koje ostaju protiv njih). Te isključene teme – ili zabranjene, kako kažu oni kojima takvo mišljenje odgovara – su prekid trudnoće, smrtna kazna i homoseksualni brak, sa kolateralnim pitanjem „djece bez oca“. „Djecu bez majke“, za muške brakove, Makron je već isključio kao reformu u svom izbornom programu.

Ozbiljno je pitanje koliko će se on uopšte moći držati svog izbornog programa. Jednom ćemo se, tokom 2019. za koju se i prije žutih prsluka govorilo da će biti presudna, vratiti na žrtvovana obećanja. Ovdje lijepo pada citat iz knjige koja se upravo pojavila, kao rezime više susreta sa predsjednikom, dvojice uvaženih novinara-hroničara, Morisa Safrana i Nikole Domenaka. Njen naslov „Ubica i pjesnik“ ne treba na srpskom shvatiti doslovno. Francuzi „ubicom“ u figurativnom smislu nazivaju čovjeka koji eliminiše sve koji mu se ispreče na putu. U toj knjizi Makron se povjerava pomenutim novinarima: „Ako stvari krenu loše, ja ću pasti još niže nego Fransoa Oland, ako uopšte i stignem do kraja mandata“. Citat je datiran prije godinu i po dana, odmah poslije predsjedničkih izbora.

Novčana podrška Bokseru iz osmog čina

Sve informativne televizije svijeta su prikazale sekvencu na kojoj se vidi kako, u osmom činu predstave žutih prsluka u Parizu, jedan demonstrant, sa savršenom bokserskom tehnikom, zadaje udarce jednom policajcu, prije nego što će se isti protagonist, snažnim šutevima i gaženjem nogama, okomiti na drugog policajca, već oborenog i potpuno okruženog u grupi razjarenih demonstranata.

Bokser se dva dana kasnije predao, kad je bilo jasno da je već identifikovan. Zove se Kristof Detenže i bio je 2007. godine prvak Francuske u poluteškoj kategoriji. Zakonom predviđena kazna za njegov slučaj je do sedam godina zatvora i sto hiljada evra globe.

Istog dana, otvorena je online kasa u njegovu korist na sajtu Liči (Leetchi.com), specijalizovanom za prikupljanje novca u svrhu „kolaborativne ekonomije“. Za samo malo više od jednog dana, u tu kasu je stiglo preko 146.000 evra (od strane 8845 donatora) prije nego što je ona misteriozno zatvorena. „S obzirom na djelo za koje se on tereti“, platforma je na svom blogu opravdala to zatvaranje visinom iznosa koji je u tako kratkom roku stigao i koji će poslužiti jedino za troškove odbrane Kristofa Detenžea. Navodno, sve što ostane u kasi poslije pokrića tih troškova, biće vraćeno donatorima. Ostaje pitanje, koje komentatori postavljaju između redova, koliko je među donatorima onih koji iskreno, za troškove odbrane, žele pomoći Kristofu Detenžeu (članu jedne romske zajednice iz južnog pariskog predgrađa Masi), u odnosu na one koji su dali novac jer podržavaju nasilje u ovom ili onom obliku, pogotovo kad se radi o policiji i žandarmeriji. Vlast je, naravno, reagovala na samu ideju o fondu sa takvom namjenom.

U međuvremenu je Bokser – sa velikim „B“ jer je ta riječ u ovom kontekstu postala vlastita imenica – u srijedu imao prvo ročište. Zatražio je odlaganje suđenja, što je bilo njegovo pravo, ali ostaje u zatvoru do 13. februara kad će se održati glavni pretres.

Kao reakcija na online kasu za Boksera, Reno Mizelije, političar iz redova republikanaca iz Marselja, je istog dana, na istoj platformi, „otvorio“ kasu u korist „policajaca, žandarma i vatrogasaca povrijeđenih u neredima“. Suma koju su u tu kasu solidarni Francuzi uplatili do petka u podne prelazi 1.400.000 evra.