Otvorene prijave za parlamentarne izbore u Iranu sledeće godine, prve nakon protesta

Iran održava redovne predsedničke i parlamentarne izbore od Islamske revolucije 1979. godine. Ali klerikalno telo proverava kandidate – diskvalifikujući sve koji se smatraju nelojalnim Islamskoj Republici – a vrhovni vođa ajatolah Ali Hamenei ima poslednju reč o svim važnijim politikama.

Iran je doživeo višemesečne proteste širom zemlje izazvane smrću Mahse Amini, 22-godišnje žene koju je pritvorila policija za moral zbog navodnog kršenja strogih pravila oblačenja u zemlji. Protesti su eskalirali u pozive na svrgavanje vladajućih klerikalaca, što je predstavljalo jedan od najvećih izazova njihovoj četvorodecenijskoj vladavini.

Protesti su uglavnom utihnuli nakon što su vlasti pokrenule žestoku akciju u kojoj je više od 500 demonstranata ubijeno, a skoro 20.000 privedeno. Prošlog meseca, moralna policija se vratila na ulice u obnovljenoj kampanji da primora žene da nose obaveznu maramu, poznatu kao hidžab.

Kandidati za parlament od 290 mesta imaju sedmicu da se preregistruju putem interneta, što je prvi korak u višemesečnom procesu. Ali svaki će na kraju morati da odobri Veće staratelja, klerikalno telo od 12 članova, od kojih polovinu direktno imenuje vrhovni vođa.

Više od 7.000 kandidata diskvalifikovano je uoči poslednjih izbora 2020. godine – otprilike polovina onih koji su pokušali da se kandiduju. Odziv na te izbore bio je najniži od 1979. godine, sa nešto više od 42 posto birača sa pravom glasa.

Iran se nalazi u teškoj ekonomskoj krizi otkako je tadašnji predsednik Donald Tramp povukao Sjedinjene Države iz nuklearnog sporazuma sa svetskim silama i obnovio porazne sankcije. Vrednost valute je naglo pala, izbrisavši životnu ušteđevinu mnogih Iranaca i podižući cene. Uz toliki broj onih koji se bore da zadovolje osnovne potrebe, analitičari kažu da je ostalo malo energije za proteste ili politiku, piše AP.

Iranska vlada, koja se pridržavala nuklearnog sporazuma iz 2015. pre nego što su se Sjedinjene Države povukle, sada otvoreno prekoračuje ograničenja dogovora o obogaćivanju i skladištenju uranijuma i gradi novo nuklearno postrojenje, prenosi RSE.