„Putin računa na pomoć balkanskih prijatelja u ratu“: Tekst u Gardijanu o ekstremnoj desnici Srbije

Na Balkanu vidimo kako ogranci ekstremne desnice u Srbiji podržavaju rusku krvavu invaziju na Ukrajinu i ne samo da podstiču podršku ruskom delovanju, već i dobijaju od nje pomoć da deluje u ionako opasno krhkom delu Evrope, navodi na autorski tekst Gardijana.

Na početku svog teksta, Majkl Kolborn podseća da radi za istraživački portal Bellingcat gde vodi projekat koristeći metode istraživanja otvorenog koda za praćenje ekstremne desnice širom Centralne i Istočne Evrope.

„Dok se ruski rat u Ukrajini odugovlači, Kremlj ima neke od najopasnijih i najopasnijih sila na Balkanu na svojoj strani. U aprilu 2022. hiljade Srba izašlo je na ulice Beograda da protestuje protiv odluke njihove vlade da podrži suspenziju Rusije iz Saveta UN za ljudska prava zbog njene invazije na Ukrajinu. Na ovom skupu učesnici su mahali ruskim i srpskim zastavama i uzvikivali parole „Srbi i Rusi – braća zauvek“, kaže on.

Zaštitnica Srbije

Autor Gardijana ističe da su proteste u glavnom gradu Srbije organizovali ekstremno desničarska grupa Narodna patrola i njen lider Damnjan Knežević, koji su, kako se navodi, organizovali i još nekoliko proruskih skupova.

„Samo nekoliko nedelja ranije, Knežević i još jedan vođa Narodne patrole otputovali su iz Srbije u Rusiju. Tamo su proveli nedelju dana, na poziv ruskih medijskih organizacija – od kojih jednu vodi zloglasni Putinov saradnik Jevgenij Prigožin“, piše Kolborn.

On dalje navodi da „mnogi Srbi smatraju da je Rusija dugo delovala kao zaštitnik Srbije i njenih interesa: ove dve zemlje dele slovenske korene, a stanovnici i Rusije i Srbije smatraju da ih Zapad demonizuje”.

„Knežević je tvrdio da je Rusija, zajedno sa Srbijom tokom ratova u Jugoslaviji 1990-ih, nepravedno označena kao agresor, i da su obe zemlje samo želele da zaštite svoju etničku braću. Knežević i njegovi prijatelji preplavili su društvene mreže proruskim huškanjem. Oni sebe prikazuju kao najpožrtvovanije branioce Srba od svih oblika spoljnih pretnji“.

„To se odnosi i na odbranu onih koji, kako smatraju, brane i srpski narod; zato je jedan regionalni analitičar istakao da ekstremna desnica Srbije pruža „najstalniju i najintenzivniju podršku“ ruskoj invaziji na Ukrajinu“, navodi se u tekstu Gardijana a prenosi AJB.

Autor ističe da podrška podrazumeva više od reči i skupova. U maju ove godine, nastavlja on, mala neofašistička grupa Srbska akcija objavila je na svom Jutjub kanalu snimak na kojem su prikazani detalji posete Sankt Peterburgu pre nekoliko meseci.

„Nekoliko pripadnika Srpske akcije otputovalo je tamo na poziv Ruskog carskog pokreta (RIP), koji su Sjedinjene Američke Države i Kanada zvanično proglasile terorističkom grupom. Na ovom snimku, lider RIP-a Denis Garijev puca iz pištolja i hvali se da svake godine obučava skoro 1.000 Rusa u centru za obuku svog pokreta.

Poziv medijskih organizacija

Dan nakon objavljivanja ovog snimka, Knežević se pojavio na konferenciji za novinare u Sankt Peterburgu zajedno sa Aleksandrom Lisovim, koji je šef „Srpsko-ruskog kulturno-informativnog centra” i koji je optužen da je pretio Putinovim protivnicima u Srbiji, piše autor i dodaje da je Lisov i aktivista Mlade garde, omladinskog krila Putinove partije Jedinstvena Rusija.

„Ono što me je više zanimalo od onoga što je Knežević rekao na konferenciji jeste činjenica gde je ona održana – u pres centru Patriot Media Group, medijskog konglomerata čijim odborom poverilaca predsedava Prigožin. Patriotska medijska grupa je jedna od tri medijske organizacije za koje Narodna patrola tvrdi da je dobila poziv u Rusiju (drugi su zloglasni ruski državni medij RT – sa kojim je Knežević dao intervju u studiju – i Kremlju naklonjeni tabloid Komsomolskaja pravda) .“

„Prigogin je čovek koga, nažalost, previše dobro poznajemo u Bellingcatu. Bivši zatvorenik i Putinov pouzdanik je na meti američkih sankcija i traži ga FBI zbog njegove navodne uloge u ruskom mešanju u američke izbore 2016. On je zaradio milijarde dolara kroz ugovore ruske vlade i navodno kontroliše Vagner, privatnu vojnu kompaniju povezanu sa brojnim navodnim ratnim zločinima u Africi i Ukrajini“, ističe Kolborn.

Ističe da bi „bila greška ignorisati veze između srpske ekstremne desnice i Rusije kao beznačajne ili nebitne za dodatnu pažnju“, i ističe da su „organizacije za ljudska prava ranije ove nedelje upozorile da ekstremna desnica u Srbiji jača „.

„Evroprajd, međunarodni LGBT skup koji je trebalo da se održi ovog meseca u Beogradu, suočava se sa nizom pretnji nasiljem od strane ekstremne desnice, a predsednik Srbije Aleksandar Vučić najavio je da će biti otkazan. U susjednoj Bosni i Hercegovini, gdje nacionalističke tenzije prijete raspadom države, izbori su planirani za oktobar“.

„Crna Gora, koja se odvojila od Srbije 2006. godine, mogla bi uskoro da održi nove izbore. Zemlju i dalje potresaju sporovi oko njenog nacionalnog identiteta između Crnogoraca koji se zalažu za nezavisnost i samoproglašenih Srba koji žele bliže odnose sa susednom Srbijom. Tenzije sa Kosovom, koje je proglasilo nezavisnost od Srbije 2008. godine i u kojem živi srpska manjina, i dalje su najveća žarišta u regionu“.

Poticanje požara

Autor dalje navodi kako je „vreme, nažalost, pravo za ekstremnu desnicu Srbije da izazove probleme ako želi, a ima prijatelje u Rusiji spremne da im pomogne“. Dalje se u tekstu navodi kako je „Rusija već pomogla pomagati“.

„Nedavno objavljeni dokumentarac na engleskom jeziku, objavljen na RT-u, dao je Kneževiću i drugim čelnicima srbijanske ekstremne desnice prostor za otvoreno iznošenje stavova. „Jednako kako Rusija oslobađa ruski svijet denacifikacijom i demilitarizacijom, mi Srbi imamo pravo, kroz specijalne operacije, stvaraju vlastiti srpski svijet“, izjavio je Miša Vacić, čelnik ekstremne desnice koji se dugo povezuje sa Vučićem i njegovom vladajućom Srpskom naprednom strankom“.

Tekst se završava pasosom koji počinje: „Ignoriramo ekstremnu desnicu na Balkanu na svoju štetu“.

„Njihove ideologije se zasnivaju na istom zamjenu i pritužbama koji su doveli dojugoslovenskih ratova 1990-ih, no sada imaju više ljudi širom svijeta, uključujući Rusiju, spremnih da ih ohrabre i podrže. Ovo ne bi bio prvi put – tvrdi američki Stejt department u nedavno objavljenom dokumentu, kako je Rusija potrošila 300 miliona dolara od 2014. kako bi utjecala na političare i druge širom svijeta, uključujući Balkan.“

„Rusija nije započela ovaj požar, ali će biti više nego sretna da pomogne poticati“, zaključuje se u autorskom tekstu Gardijana.