DW: Presuda „Ravnogorcima“ kao upozorenje ekstremistima

Oni su, kako se navodi u presudi, svojim delovanjem veličali četnički pokret i Dražu Mihailovića na skupu „jednakih“ u Višegradu, pevajući pesme koje u svom tekstu pozivaju na pretnju i nasilje.

Oko 200 članova i simpatizera „Ravnogorskog četničkog pokreta“ okupilo se u Višegradu u martu 2019. godine i uz gusle pevalo: „Opet će biti pakao i Drina krvava, eto četnika sa srpskih planina.“ , nakon drugostepene presude postoji mogućnost žalbe.

U Višegradu je od 1992. do 1995. godine, prema presudama Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, počinjen zločin protiv čovečnosti nad bošnjačkim civilnim stanovništvom.

Jedan od najgnusnijih i najsurovijih zločina pripisuje se Milanu Lukiću, kojeg su sudije Haškog tribunala osudile na doživotnu robiju, uključujući ubijanje bošnjačkih civila i „življenje lomača“ ili spaljivanje stotinak žena, dece i staraca u dva Višegrada kuće u Pionirskoj ulici Bikavac od 14. do 27. juna 1992. Lukićeva paravojna formacija „Beli orlovi” bila je smeštena u hotelu „Vilina vlas”, gde su, kako je utvrđeno presudama Haškog tribunala, izvršena brojna silovanja žena i maloletnih devojčica počinio.

Pozitivan znak

S obzirom da su sada osuđeni pripadnici „Ravnogorskog pokreta“ prvostepenom sudskom odlukom pušteni na slobodu, nakon drugostepene presude postoji mogućnost žalbe. Bez obzira na konačan ishod, mnogi smatraju da je ovo ozbiljna poruka i opomena svim fašističkim pokretima u BiH i onima koji gaje takav narativ, bilo u nazivima ulica, škola ili podizanjem spomenika.

Sama presuda je pozitivan znak, jer je svakako upozorenje svima koji se opredele za istu logiku kao i `Ravnogorski pokret`, da mogu doživeti istu, možda i mnogo radikalniju sudbinu“, kaže sociolog iz Mostara Slavo Kukić , ističući da ova presuda može biti signal da se ne interveniše u Krivični zakon BiH, niti da se donosi novi zakon, što je više puta pokušavano.

„Takav odnos se mora uspostaviti sa svima. Ali takvih pojava imamo širom BiH, od Draže Mihailovića, preko Mustafe Busuladžića, do Ante Pavelića. To mora postati način ponašanja u društvu, koji će biti uvod u njegov oporavak. “, kaže Kukić.

Zakon o zabrani fašističkih pokreta?

Nazivi ulica, obrazovnih ustanova i gradova menjali su se u svim zemljama bivše Jugoslavije u poslednjih 30 godina, a to je posebno zavisilo od političkih struktura, koje su u to vreme bile u vrhu vlasti. Tako je OŠ „Mustafa Busuladžić“, koja se nalazi 15 kilometara od Sarajeva, nekoliko puta mijenjala naziv, a posljednja nosi ime pisca, naučnika i nacističkog ideologa, kako se i sam izjasnio. Od Nikole Tesle, preko Gavrila Principa do Busuladžića, za nešto više od pola veka podelila je građane po ovom pitanju. Izrael je zbog toga slao diplomatske note, osudila je Ambasada SAD u BiH, ali bez rezultata.

Tako je i sa postavljanjem spomen-biste Draži Mihailoviću u Bijeljini. Jedna od mostarskih ulica nosi ime Mileta Budaka, jednog od ideologa ustaštva i ministra u Vladi NDH, kao i Jure Francetića, komandanta Crne legije, tadašnje elitne ustaške jedinice.

Sve to, uz mnoge druge devijacije u društvu, na površini je već 30 godina, a najnovija presuda „jednakih” govori da bi stvari mogle da se promene.

Zakon koji reguliše zabranu fašističkih pokreta i veliča takvu ideologiju više puta je upućivan u skupštinsku proceduru, ali nikada nije dobio potrebnu većinu. Ipak, neki stručnjaci smatraju da novi zakon nije potreban, s obzirom na posljednju presudu Višegradske grupe.

„U krivičnom zakonu je već opisano delo izazivanja verske i nacionalne mržnje, tako da se sve to već može sankcionisati. Taj podzakonski akt je nekada postojao u bivšoj državi i sve je manje i to je praksa od koje se napušta. Dakle, razgovor o posebnom zakonu o prevenciji fašističkih ideologija ništa ne bi promijenio, a bolje je da bude u jednom zakonu“, kaže sudija Suda BiH Branko Perić.

Važnost presude

BiH čeka usvajanje Strategije za borbu protiv terorizma do 2026. godine, koja je u formi nacrta i koja po prvi put uključuje aktivnosti desničarskih grupa. Uključuje i povratnike sa stranih ratišta, porast etnonacionalnog radikalizma, ali i delovanje ultrakonzervativnih verskih struktura. Stratezi volje