Dan kada su srpski “Osvetnici” spalili oko 70 živih bošnjačkih civila, najmlađa žrtva imala tek dva dana: Znate li da je danas godišnjica „živih lomača“?

Zločin poznat kao „žive lomače“ u Pionirskoj ulici u Višegradu, 14. juna 1992. godine počinili su pripadnici srpske paravojne formacije „Osvetnici“, na čelu sa Milanom i Sredojem Lukićem.

Oni su tada oko 70 bošnjačkih civila, većinom iz okolnog sela Koritnik, kojima je rečeno da će biti odvezeni u Kladanja, teritoriju pod kontrolom Armije BiH, odvezli u kuću Adema Omeragića u Pionirskoj ulici, zaključali i zapalili.

U kuću su ubacili granatu i pucali na one koji su pokušali da se spasu iskakanjem kroz prozor. Žrtve su bile civili, većinom žene, starci i deca. Najmlađa je imala svega dva dana.

Kako podsećaju iz Udruženje za društvena istraživanja i komunikacije (UDIK), za zločine u Višegradu Haški tribunal je osudio Milana Lukića na doživotnu kaznu zatvora, Sredoja Lukića na dvadeset i sedam godina, te Mitra Vasiljevića na petnaest godina zatvora.

Pred Sudom Bosne i Hercegovine u trinaest predmeta osuđeni su: Boban Šimšić, Dragan Šekarić, Mićo Jovičić, Miloš Pantelić, Momir Savić, Momir Tasić, Nenad Tanasković, Oliver Krsmanović, Petar Kovačević, Predrag Milisavljević, Predrag Tasić, Radomir Šušnjar, Vitomir Racković, Vuk Ratković i Željko Lelek. Kantonalni sud u Sarajevu osudio je Novu Rajaka na pet godina zatvora.

U martu ove godine Sud BiH je izrekao prvostepenu presudu kojom je Milomir Đuričić osuđen na pet, a Vukadin Spasojević na jedanaest godina zatvora za zločine počinjene nad bošnjačkim stanovništvom u logoru Uzamnica 1992. i 1993. godine.

“Kao rezultat monstruoznih zločina koje su počinili pripadnici raznih formacija Vojske Republike Srpske (VRS), Višegrad je postao poznat kao grad ženoubica i decoubica”, ističu iz UDIK-a.

Kako dodaju, to je mesto masovnih zločina nad bošnjačkim civilnim stanovništvom.

“Nažalost, ono danas služi kao primer lokalne zajednice koja umesto suočavanja sa ratnom prošlošću bira kreiranje lažnih narativa i veličanje ratnih zločinaca”, ukazuju iz UDIK-a.

Od velikog dočeka Mitra Vasiljevića kojeg je Haški tribunal pustio na slobodu nakon što je odslužio dve trećine zatvorske kazne, preko orkestrirane kampanje SDS-a protiv spomenika ubijenim Bošnjacima na mezarju Stražište, te upada na posed Islamske zajednice i uklanjanja reči genocid sa spomenika, pa sve do bežanja osumnjičenih za ratne zločine u Srbiju, “Višegrad pokazuje da kao promovisani turistički potencijal Republike Srpske nema za cilj istinu, nego prikrivanje zločina čije se posledice vide već pri prvom susretu sa ovim mjestom”.

“Ovim putem ponovo apelujemo na svjedoke ratnih događaja u Višegradu da otkriju gdje se nalaze posmrtni ostaci ubijenih u Pionirskoj i na Bikavcu, ali i drugim lokacijama. Proces suočavanja s prošlošću treba krenuti od nas samih tako što ćemo umesto autoviktimizacije pokazati više volje i truda za patnju drugih. Više od tri decenije je mali istorijski period, ali je predug za porodice ubijenih koje čekaju da ukopaju svoje najbliže”, navode iz UDIK-a.

Dve nedelje kasnije, 27. juna 1992. godine, gotovo identičan zločin počinjen je u višegradskom naselju Bikavac.

Spaljivanja civila vršena su na još desetak drugih lokacija.