Hrvatska od večeras više nikad neće biti ista

Iako su unutrašnji problemi nerešeni, a 2022. godina bila je puna starih hrvatskih boljki vezanih za korupciju, nesposobnost državnih institucija, odbijanje promena i uopšteno održavanje statusa kvo, na strateškom i spoljnopolitičkom planu stvari su tekle relativno dobro.

Ulazak u evrozonu

Najveća promena je ulazak Hrvatske u evrozonu. Konačna odluka o pristupanju doneta je 12. jula na sastanku Saveta za ekonomska i finansijska pitanja EU (Ecofin). Tom odlukom odlučeno je da Hrvatska uvede evro 1. januara 2023. godine, a kurs kune u evro utvrđen je na 7,53450 kuna za jedan evro.

Evrozona je jedinstvena monetarna unija zemalja sa ukupnom populacijom većom od 340 miliona, a Hrvatska će biti dvadeseta. Hrvatska narodna banka (HNB) je pod okriljem Evropske centralne banke (ECB), a guverner HNB Boris Vujčić će sjediti u Upravnom vijeću ECB-a zajedno s drugim guvernerima nacionalnih centralnih banaka.

Hrvatska će na ovaj način učestvovati i u oblikovanju monetarne politike za evrozonu, koja uključuje donošenje odluka o monetarnim ciljevima, kretanju referentne kamatne stope i drugim pitanjima po kojima ECB vodi monetarnu politiku u zoni evra.

To ne znači da će glas Hrvatske imati istu težinu kao, na primer, nemački, ali će učestvovati u donošenju odluka. Nemačka, Francuska, Italija, Španija i Holandija imaju četiri glasa, zbog same činjenice da njihove ekonomije predstavljaju najveći deo evrozone.

Ostalih 15 zemalja, odnosno 16 od 1.1.2023. i ulazak Hrvatske, imaju jedan glas. Guverneri nacionalnih centralnih banaka se smenjuju mesečnom rotacijom u ostvarivanju prava glasa. Ovo osigurava da nijedna država ne može preuzeti svu moć i kontrolu nad donošenjem odluka.

Čak i pre nego što je formalno postala deo evrozone, Hrvatska je imala koristi od njenog pristupanja. Ulaskom u evrozonu finansijsku stabilnost Hrvatske obezbeđuje cela evrozona, odnosno Evropska centralna banka. Zbog toga država može jeftinije da se zadužuje.

Veći deo 2022. godine prinos na obveznice Hrvatske bio je manji od prinosa na obveznice Mađarske, Češke, Rumunije i Poljske. Obveznice su glavni instrument kojim se države zadužuju, a prinos na njih je trošak zaduživanja.

Na desetogodišnje obveznice Hrvatske 30. decembra prinos je bio 3,7 odsto, Mađarske 9,3 odsto, Rumunije 8,3 odsto, Poljske 6,8 odsto, a Češke 5 odsto. To su zemlje koje su manje zadužene od Hrvatske, ali ne ulaze u evrozonu.

U šengenskom prostoru Hrvatska ulazi u krug elitnih zemalja Evrope

Istog trenutka Hrvatska ulazi u šengenski prostor, kao 27. država. Evropska komisija je 2019. godine potvrdila spremnost Hrvatske za ulazak u Šengen, 29. juna 2022. Savet Evropske unije pokrenuo je proces odlučivanja o prijemu Hrvatske, predlažući da od prvog dana 2023. godine sve granične kontrole na granicama ostalih članica EU sa Hrvatskom biti ukinut (na aerodromima od 26. marta).

Tekst preuzet sa N1BiH