Klix.ba: Kako je Tito spasio Tuđmana višegodišnje robije

Kada je 1941. okupirana Kraljevina Jugoslavija, Tuđman se pridružio partizanskom otporu fašističkoj okupaciji.

Tuđman je bio deo partizanskog pokreta koji je predvodila Komunistička partija Jugoslavije (KPJ) pod vođstvom Josipa Broza Tita. Učestvovao je u mnogim operacijama i bitkama protiv okupatora, ističući se kao hrabar i sposoban vojnik. Tuđman je bio član štaba Prve proleterske brigade.

Tokom učešća u partizanskom pokretu, Tuđman je stekao iskustvo u organizovanju i vođenju vojnih operacija. Kasnije je postao jedan od najmlađih generala Jugoslovenske narodne armije.

Prepoznate su njegove vojne sposobnosti i dostignuća

Tokom narednih godina, njegov fokus sa vojnih aktivnosti prelazi na akademsku oblast i postaje profesor na Vojnoj akademiji u Beogradu.

Uporedo sa vojnom karijerom, Tuđman je razvio i interesovanje za politička pitanja i počeo da se bavi debatama o nacionalnim pitanjima i društvenim promenama.

Godine 1967. izbačen je iz Saveza komunista, smenjen s položaja direktora Instituta, zabranjeno mu je predavanje na Univerzitetu te je prisilno penzionisan, kada mu je bilo samo 45 godina.

Slomom Hrvatskog proljeća i liberalnih hrvatskih komunista došao je red na Tuđmana.

Zbog učešća u radu Registra iseljenika Hrvatske i ispitivanja stvarnog broja žrtava u ustaškom logoru Jasenovac 1972. godine, protiv njega je pokrenut sudski postupak.

Pretila mu je kazna od 10 do 15 godina zatvora, ali je tada intervenisao Tito.

U svojoj knjizi „Bespuća istorijska stvarnost“, Tuđman se priseća ovih godina i odluke da zamoli svog dugogodišnjeg prijatelja, pisca Miroslava Krležu, da razgovara sa Titom.

„Kada je Krleža pročitao optužbu i razgovarao o njoj i istrazi sa jednim mojim braniocem, njegov komentar je bio: ‘Pa to je čista glupost! Nakon toga je razgovarao sa Titom koji je rekao da ‘Tuđman ne treba da se pakuje!’ „okrivljeni za špijunažu, a ne za veze sa inostranstvom i sa emigrantskim elementima“, piše Tuđman.

Pošto nije bilo dovoljno „dokaza“ za dugogodišnju osudu, morala se poštovati Titova odluka o „raspakovanju“.

„Čini se da je čak i preporuka predsednika Tita u mom slučaju morala da deluje povoljno u drugim slučajevima. Tako sam na suđenjima ’ideološkim začetnicima i vođama kontrarevolucije‘ 1972. godine osuđen na samo dve godine, izdržavanje kazne. zatvor deset meseci koliko sam bio pod istragom, a zahvaljujući Titu izbegao sam da zaglavim u više od deset godina mraka“, kaže Tuđman.

Ali nakon Titovog odlaska sa istorijske scene 1981. godine, pokrenut je novi proces i Tuđman je osuđen na tri godine zatvora i zabranu svih javnih aktivnosti.

Iz zatvora je pušten u septembru 1984. godine.

Inače, Tuđman nikada nije krio svoje divljenje Titu.

O njemu je govorio u dokumentarcu Tuđman 1997. godine. Potom ga je opisao kao „jednog od najvećih državnika Evrope u vreme Drugog svetskog rata“.

„Tito je nesumnjivo bio jedan od najvećih državnika u Evropi tokom Drugog svetskog rata. Bio je komunista, marksista, ali je bio veoma pragmatičan političar i želeo je da postigne ravnopravnost hrvatskog naroda u Jugoslaviji, a takođe je želeo da Jugoslavija, da njegova socijalistička Jugoslavija, bude ravnopravna u odnosu na Sovjetski Savez, odnosno na Staljina.

Titove zasluge, što se hrvatskog naroda tiče, su što je on antifašističkim pokretom doveo hrvatski narod na stranu pobedničkih, demokratskih snaga, antifašističke koalicije, koja je omogućila stvaranje savezne države Hrvatske i po Ustavu, od prvog Ustava 1945. do Ustava iz 1974. koji nam je omogućio pravni osnov za samoopredeljenje i proglašenje nezavisne Hrvatske“, rekao je tada Tuđman.

Kada je došlo vreme za promenu ulica u Zagrebu, Tuđman je intervenisao i nije dozvolio da trg u centru hrvatske prestonice dobije drugo ime.

Tuđmanovu odluku 2017. godine „pogazile“ su kasnije vlasti, na čelu sa tadašnjim gradonačelnikom Milanom Bandićem, kada su Maršalov preimenovali u Trg Republike Hrvatske.