“Ustaški zločini nad Srbima za njega su genocid“: Ko je Ivo Pejaković, upravnik Spomen-područja Jasenovac, koji je podneo ostavku?

To je uradio, kako je rekao, zbog teksta u zagrebačkom Večernjem listu i na Krofaktu, odnosno zbog tvrdnje o netačnostima na internet stranicama te javne ustanove.

“Neke tvrdnje su nespretno formulisane i odlučio sam da podnesem ostavku”, potvrdio je upravnik Javne ustanove “Spomen područje Jasenovac” Ivo Pejaković za hrvatski portal Novosti.

Međutim, ovaj portal piše da je jasno da je ostavka Pejakovića posledica i narasle ekstremno desne atmosfere u društvu i šireg političkog konteksta.

Večernji list objavio je članak Krofakta (CroFact), novog projekta za proveru tačnosti – o netačnim podacima objavljenim na internet stranicama JUSP Jasenovac.

U Krofaktu su udruženi Leksikografski zavod „Miroslav Krleža“, Hrvatski institut za istoriju i Hrvatsko-memorijalno dokumentacijski centar Domovinskog rata.

Vladimir Gajger sa Hrvatskog instituta za istoriju pisao je za Krofakt o tvrdnjama objavljenim na internet stranicama JUSP Jasenovac o sastanku održanom 4. juna 1941. u Zagrebu u nemačkom poslanstvu na kojem je, uz ostalo, zaključeno da se „srpsko pitanje“ u NDH reši „masovnim iseljavanjem Srba u Srbiju, masovnim ubijanjima na terenu i deportovanjem u koncentracione logore“.

Gajger je naveo da izvorno arhivsko gradivo i istoriografski radovi pokazuju da su te tvrdnje neutemeljene, odnosno da se ne spominje da je na tom sastanku ustaša s predstavnicima Trećeg Rajha razmatrano „da se srpsko pitanje reši masovnim iseljavanjem Srba u Srbiju, masovnim ubijanjima na terenu i deportovanjem u koncentracionim logorima“, a ne spominje se ni da su nacisti vlastima NDH odobrili „već ranije preuzete mere za konačno rešenje srpskog pitanja u NDH.

Za nekoliko dana će se u sedištu UN u Njujorku raspravljati o rezoluciji o Srebrenici, a u crnogorskom parlamentu o deklaraciji koja se tiče ustaškog logora Jasenovac.

“Potrebno je zauzeti stav i odrediti koje pravne termine koristiti. Treba definisati termine šta se dogodilo u NDH. U javnosti, što uključuje i vlast, nisu sporni Holokaust nad Jevrejima i genocid nad Romima počinjeni u Jasenovcu i NDH generalno, ali je sporno pitanje „genocida nad Srbima“, naveo je Pejaković.

Za njega lično ta tvrdnja nije sporna, on je i u ime ustanove u kojoj je bio direktor o ustaškim zločinima nad Srbima u Drugom svetskom ratu govorio kao o genocidu.

Međutim, za hrvatsku vladajuću politiku odgovor na pitanje „šta se dogodilo Srbima u NDH“ je drugačiji.

Pejaković je iz Starog Grabovca i dugo godina je radio kao kustos Memorijalnog muzeja i Spomen-područja, a do imenovanja je bio vršitelj dužnosti upravnika.

Na mesto upravnika (ravnatelja) postavljen je početkom 2017. godine nakon odlaska bivše ravnateljice Nataše Jovičić.

Javnost ga pamti po tome što je 2016. na tradicionalnoj komemoraciji u Jasenovcu grupi negatora pokušao da zabrani da u Jasenovcu polože venac s natpisom „stradalima od 1941. do 1951.“ ali je njegovo protivljenje osujetila Jovičić.

Kada je postavljen na njeno mesto, predsednik Srpskog narodnog veća Milorad Pupovac je naveo “da je dobro da dolazi do smene na čelu memorijalnog područja Jasenovac, jer sve govori da je njeno vođenje doprinelo negativnostima, relativizmu, revizionizmu i slabom ili nikakvom odgovoru na to onih koji moraju prvi progovarati, a to je vođstvo jasenovačkog Spomen-područja”.

U emisiji “Kontrapovijest” na kanalu Vida sa istoričarem Hrvojem Klasićem redom je opovrgavao teze koje relativiziraju i negiraju zločinačku narav ustaškog režima i njegovog logora smrti u Jasenovcu.

“Ustaše su i pre rata bili teroristička, ekstremistička, crnokošuljaška organizacija, koja je svoj cilj, samostalnu hrvatsku državu, želela ostvariti nasilnim metodama, a kao glavne neprijatelje već su tada označili Srbe, masone, Jevreje i komuniste. Čim su došli na vlast doneli su rasne zakone protiv Jevreja i Roma, te počeli masovno ubijati Srbe”, naveo je Pejaković.

Naveo je i to kako je oko glavnog jasenovačkog stratišta, Donje Gradine u današnjoj BiH, “više od stotinu masovnih grobnica”, a u Uštici, stratištu Roma, postoji 21 masovna grobnica.