Ko je bila princeza Ksenija Njegoš, po kojoj je nazvan auto-put kroz Crnu Goru?

Kuriozitet koji se vezuje za princezu jeste modernost – prva žena na Balkanu koja je vozila automobil.

Obrazovana je na dvoru i bavila se, između ostalog, fotografijom, što je za evropske princeze bila novina, ali glavna preokupacija bio joj je humaniratni rad, posebno u vreme ratova kojih nije manjkalo, uključujući Veliki.

Za razliku od sestara koje su “zaposele” evropske dvorove, Ksenija Petrović Njegoš se nije udavala, premda je i srpski kralja Aleksandar Obrenović bio zainteresovan za crnogorsku lepoticu, a njenu ruku je, kažu istorijski izvori, tražio i bugarski car Ferninand.

Odbila je i tri grčka princa. Odluka da se ne udaje bila je lična i, kako su ocenili i savremenici i istoričari, u skladu sa njenim karakterom i intersovanjima.

Carskih veza joj nije nedstajalo pošto joj je kumovao ruski car Aleksandar III, ali Ksenija i najmlađa Vjera nisu mogle da se školuju u Rusiji posle incidenta sa princezom Jelenom zbog koje su se sukobili budući finski premijer Karl Manerhajm i Arsen Karađorđević, brat kneza Petra Karađorđevića. U dvoboju je pobedio Karađorđević, ali to je crnogorskim princezama zatvorilo vrata ruskog dvora.

Kao izuzetno inteligentna i radoznala, princeza Ksenija je često putovala, opremljena fotaparatom i željom da usavrši znanje stranih jezika.

Sa porodicom Petrović 19. januara 1916. godine otišla u egzil i nikada se više nije vratila u Crnu Goru. Pratila je oca kralja Nikolu prvo italijanskom gradu Brindziju, pa u Francuskoj od Liona, preko Bordoa do Pariza, gde je kralj 2. marta 1921. godine preminuo.

Prema podacima iz života kraljevske porodice, princeza Ksenija je bila vrlo zainteresovana za unutrašnju i spoljnu politiku, a otac, koji je držao do njenog mišljenja, nazivao ju je Velikom. No, to joj nije moglo vratiti status pošto je kralj za života razvlašćen.

Posle rata nastavila je da se bavi humanitarnim radom, ali su kraljevski prihodi bili sve tanji, pa je jedno vreme radila i kao daktilografkinja.

Princeza Ksenija je umrla je 10. marta 1960. godine u Parizu, u 78. godini, a sahranjena je u Ruskoj pravoslavnoj crkvi u Kanu, pored sestara Milice i Anastasije i njihovih muževa.

Njeni zemni ostaci, zajedno sa zemnim ostacima crnogorskog vladarskog para i princeze Vjere, preneti su u Crnu Goru 1. oktobra 1989. godine sahranjeni u Dvorskoj kapeli na Ćipuru.

Abazović o princezi Kseniji

Predlog da se prvom auto-putu u Crnoj Gori da ime po princezi Kseniji potekao je od kolašinskog odbora DPS, a premijer Dritan Abazović se saglasio.

“Ličnosti koja umnogome oslikava Crnogorku tog vremena – stamenu borkinju, odvažnu ženu, intelektualku preko čijih leđa je iznet veliki teret u izgradnji naše države. Danas, ovde, prelamamo istoriju i ono što dolazi – 13. jul i put budućnosti, prve kilometre princeze Ksenije po neravnim crnogorskim džadama i savremenu saobraćajnicu. Apelujem da svi damo maksimalan doprinos tome da naučeni lekcijama prošlosti gledamo u evropsku budućnost Crne Gore, gradimo snažne i neprobojne veze među nama, građanima antifašističke, građanske i evropske Crne Gore. Ovo je put za budućnost. Živela nam Crna Gora”, rekao je Abazović danas na otvranju prve deonice auto-puta od Kolašina do Podgorice.