Foto: EPA-EFE/FEHIM DEMIRBirališta za lokalne izbore u Bosni i Hercegovini otvorena su jutros u 7 sati sati, a priliku da ostvare biračko pravo građani će imati do 19 sati do kada mogu birati opštinske načelnike i članove opštinskih veća, te gradonačelnike.
Zbog novonastale situacije uzrokovane vremenskom nepogodom, a nakon sastanaka sa relevantnim institucijama i odgovora dostavljenih od nadležne uprave civilne zaštite i izveštaja izbornih komisija osnovnih izbornih jedinica o situaciji na terenu, Centralna izborna komisija (CIK) BiH je donela odluku o odlaganju izbora u Jablanici, Konjicu, Kiseljaku, Kreševu i Fojnici.
Odloženi izbori će se održati kada se steknu uslovi za održavanje izbora, a u pravilu provode se u roku od sedam dana, a najkasnije 30 dana od dana koji je određen za glasanje na redovnim izborima o čemu će posebnu odluku doneti Centralna izborna komisija BiH, prenosi Al Jazeera Balkans.
Ovo su osmi po redu lokalni izbori od proglašenja nezavisnosti Bosne i Hercegovine 1992. na kojima građani biraju opštinske načelnike i gradonačelnike koji su odgovorni za vođenje opštinske, odnosno gradske administracije te implementaciju odluka lokalnog veća koje čine zakonodavno telo na tom nivou vlasti.
Građani i građanke BiH biraju ukupno 3.200 većnika i odbornika u gradskim i opštinskim većima u Federaciji BiH te gradskim, odnosno skupštinama opština u Republici Srpskoj, kao i novi saziv Skupštine Brčko distrikta.
Osim toga, biraju i 143 gradonačelnika i načelnika u lokalnim zajednicama u oba entiteta u Bosni i Hercegovini.
Pravo glasa ima 3.406.088 birača, od čega je 44.789 građana registrovano za glasovanje izvan Bosne i Hercegovine.
Kako glasati?
Načelnici i gradonačelnici biraju se po principu jednostavne većine pri čemu je pobednik kandidat sa najvećim brojem glasova, dok se članovi veća i skupština biraju proporcionalnom zastupljenosti otvorenih lista, pri čemu broj mandata u veću varira u zavisnosti od broja stanovništva.
Za razliku od dosadašnje prakse, kada su birači na listiću mogli zaokružiti koliko god žele kandidata unutar jedne političke opcije, sada je moguće zaokružiti najviše tri.
Kada je reč o izboru načelnika i gradonačelnika, glasački listić biće važeći ako označite X ispred imena samo jednog kandidata.
Kako se biraju gradonačelnici?
Gradonačelnici se biraju direktno u većini lokalnih zajednica. Izuzetak su Sarajevo i Mostar te Brčko distrikt.
U Sarajevu većnici iz četiri opštine, koje građani biraju direktno na izborima, biraju sastav Gradskog veća koje potom bira gradonačelnika / gradonačelnicu.
Mostar bira gradonačelnika u Gradskom veću i to dvotrećinskom većinom glasova 35 većnika.
Građani Brčko distrikta, posebne teritorijalne jedinice koja ne pripada nijednom od entiteta, direktno biraju Skupštinu Distrikta, koja kasnije bira gradonačelnika / gradonačelnicu.
Nove tehnologije
Na određenim biračkim mestima u Bosni i Hercegovini će, u cilju osiguravanja većeg integriteta izbora, biti testirane nove izborne tehnologije.
Pilot projekti uključuju autentifikaciju birača, automatsko prebrojavanje glasova putem optičkih skenera, biometrijsku identifikaciju te videonadzor biračkih mesta.
Skeneri će biti postavljeni na 145 biračkih mjesta, u sedam izbornih jedinica: Vogošća, Visoko, Tuzla, Mostar, Stolac, Novi Grad i Prijedor.
Kako je ranije rečeno, glasanje je identično kao na glasačkim mestima, samo što je sada pored glasačke kutije postavljen skener u koji se ubaci glasački listić, a koji potom može biti prihvaćen ili odbačen ukoliko skener uoči neke nepravilnosti.
Nakon što je visoki predstavnik u BiH Kristijan Šmit u martu ove godine iskoristio svoje ovlasti i nametnuo izmene Izbornog zakona BIH, na izbornim listama više se ne mogu naći ratni zločinci, kao što je to bio slučaj u prošlosti.
U nekim mestima već poznati načelnici
U 12 gradova i opština već se znaju načelnici i gradonačelnici jer u tim sredinama postoji samo jedan kandidat za tu funkciju.
Neki od njih će tek preuzeti tu dužnost kao jedini kandidati na izborima, dok su drugi već na čelu tih lokalnih zajednica i idu u sigurni novi mandat.
Ova situacija je posledica činjenice da opozicija u tim sredinama ne vidi šanse za uspeh i radije preusmerava resurse u druge opštine gde smatraju da imaju veću podršku.
Ukupni troškovi Lokalnih izbora 2024. godine iznose 19 miliona konvertibilnih maraka (oko 9,7 miliona eura).
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
