Targetiranje premijera Abazovića kao Albanca, zbog ugovora sa SPC

U crnogorskoj javnosti poslednjih dana otvorila se oštra polemika da li premijer Abazović, kao Albanac, treba da potpiše Temeljni ugovor o kome nema konsenzusa u zemlji, posebno među strankama koje podržavaju Vladu.

Premijer Abazović je tokom zvanične posete Beogradu 30. juna najavio da će biti potpisan i Temeljni ugovor koji bi trebalo da reguliše odnose između Države Crne Gore i Srpske pravoslavne crkve.

Istovremeno, patrijarh Srpske pravoslavne crkve Porfirije saopštio je da je usaglašen tekst Temeljnog ugovora sa Vladom Crne Gore.

Dogovorenu verziju ugovora oštro su osudile suverenističke partije i crnogorske nacionalne organizacije, ocenjujući da SPC u Crnoj Gori priznaje subjektivitet duži od onog koji crkva ima u Srbiji, gde je sedište, već šest vekova i da je izdaja crnogorskih nacionalnih interesa i kapitulacija države pred SPC.

Komentarišući to što protivnici ugovora, uz političke napade na premijera Abazovića, ističu njegovu nacionalnu pripadnost, profesor Rastoder ocenjuje da „Abazović neće potpisati ugovor kao Albanac, već kao predsednik Vlade Crne Gore“. .

Abazović nije direktno odgovorio na najnovije kritike, ali je u objavi od 3. jula na Tviteru, koja je bila o privrednim aktivnostima, istakao da „dok neki još šire nacionalizam, mi se bavimo turizmom“, prenosi RSE.

Ko je kriv što će biti potpisan Temeljni ugovor?

Najoštriji u kritici bio je Milorad Popović, predsednik Crnogorskog društva nezavisnih pisaca, koji je predlog Temeljnog ugovora ocenio kao imperijalni akt, a albanske političke predstavnike u Crnoj Gori optužio za savez sa velikosrpskim ideolozima.

„Neviđena je bestidnost i cinizam da Dritan Abazović i Fatmir Đeka odlučuju o sudbini crnogorskog duhovnog nasleđa, zajedno sa Aleksandrom Vučićem [predsednikom Srbije], Porfirijem. Ovi politički predstavnici Albanaca u Crnoj Gori danas ohrabruju – ili se prave neznalice – progon nacionalnih Crnogoraca, koji je veoma sličan diskriminaciji Albanaca devedesetih godina“, rekao je Popović.

Fatmir Đeka je ministar za ljudska i manjinska prava i član Vladine radne grupe za usaglašavanje Sporazuma sa SPC.

Na ovo je reagovao lider Albanske alternative i predsednik Opštine Tuzi Nik Đeljošaj, koji je optužio Milorada Popovića da se zalaže za isključenje Albanaca iz odlučivanja.

„Albanci su vas podržavali da imate Crnogorsku pravoslavnu crkvu, niste je hteli, važniji su vam bili evri, sad plačite i gađajte Albance, vrlo nisko i nemoralno! I šovinizam, ovoga puta malo drugačije upakovani, takođe će završiti na istoj deponiji gde i svi ostali“, rekao je Đeljošaj na Fejsbuku.

Književnik Andrej Nikolaidis je u kolumni za portal CDM pod naslovom „Temeljni ugovor ne sme izazvati ni kap mržnje prema Albancima“ da je neophodno sprečiti usmeravanje gneva javnosti prema albanskoj nacionalnoj manjini zbog potpisivanja Osnivačkog sporazuma, ali je i oštro kritikovao premijera Abazovića.

„Vučić je izabrao da Albancima zapreti novim ratom baš onog dana kada je pred njim u Beogradu ponižen Albanac, pa je taj isti skromni čovek izabran da bude onaj koji će priznati Crkvu Srpsku kao državu unutar države i predati joj cjelokupno crnogorsko sakralno naslijeđe“, rekao je Nikolaidis.

Postoji li ‘Rahman Morina’ u Crnoj Gori?

Građanski aktivista Građanske inicijative 21. maj Aleksandar Saša Zeković, koji je jedan od organizatora antivladinog protesta od 30. juna, zbog namjere premijera Abazovića da potpiše Temeljni ugovor, za RSE ocjenjuje da je politički otpor vlasti ne može uticati na međunacionalne odnose, posebno na Albance.

„Očigledan je pokušaj nekih struktura bliskih Vladi da svaku kritiku premijera Abazovića predstave kao neku vrstu nacionalizma i netrpeljivosti prema albanskom narodu. Takav pristup nije utemeljen“, kaže Zeković.

On dodaje da je crnogorsko društvo prvi put dobilo „Rahmana Morinu“ [bivši albanski političar sa Kosova koji je podržavao politiku Slobodana Miloševića, bivšeg predsednika SRJ].

„Imamo političare koji delom potiču iz albanskog naroda, koji nisu zasnovani na viševekovnoj solidarnosti između crnogorskog i albanskog naroda, već je njihova izjava na liniji velikosrpske politike. Kritika takve izjave ne može se podvesti pod crnogorsku. nacionalizam ili netrpeljivost prema Albancima“, smatra Aleksandar Saša Zeković.

Zeković ističe da su aktivisti koji predvode građanske proteste decenijama branioci prava pripadnika manjinskih naroda.

Crnogorsko-albanski odnosi su stabilni

Profesor Šerbo Rastoder smatra da najnoviji događaji ne mogu pokvariti crnogorsko-albanske odnose, niti da postoji mogućnost urušavanja međunacionalnog sklada u Crnoj Gori.

„Imali smo mnogo većih iskušenja u poslednjih 30 godina. Ti odnosi su zasnovani na nečemu što ima samo Crna Gora. To je poseban građanski moral, koji se izdvaja iz dnevnopolitičke retorike i nacionalnog patosa“, zaključuje profesor Rastoder.

I Aleksandar Zeković smatra da politički predstavnici svih naroda, bez obzira na razlike, neće dozvoliti rušenje međunacionalne harmonije u Crnoj Gori.

„Ova Vlada je dobila mandat da se posveti evropskim integracijama, što podrazumijeva izgradnju unutrašnjih odnosa koji ne podstiču tenzije i ne provociraju“, dodaje Zeković.

Osporava se sadržaj Ugovora, a ne potpisnik

Profesor Rastoder ocjenjuje da je građansko društvo uvijek bilo politički slogan u Crnoj Gori, a da je iza te parole „uvijek stajao mali nacionalista“.

Za profesora Rastodera nije ključno ko će potpisati ugovor sa SPC, već kakav će biti sadržaj ugovora. Ističe i da je sporan i sam naziv ugovora.

„Da li taj ugovor treba da se zove Temeljni, koji SPC daje atribut isključivog korisnika verskih prava u Crnoj Gori? Postoje osnovana i stručna mišljenja da sama formulacija „Temeljni“ izdvaja SPC od drugih verskih zajednica“, kaže Rastoderov pogled.

Opozicioni, proruski Demokratski front (DF) i vladajuća prosrpska Socijalistička narodna partija (SNP) u potpunosti podržavaju potpisivanje Temeljnog ugovora sa SPC, jer kako su rekli – sve što je SPC prihvatljivo prihvatljivo je i za SPC. njih.

S druge strane, Socijaldemokratska partija (SDP), koja ima dva ministra u Abazovićevoj vladi, prijeti da će rušiti vladu ako se potpiše ugovor sa SPC.

Iako je predsednik Crne Gore Milo Đukanović izjavio da pitanje Temeljnog ugovora nije najvažnije za Crnu Goru i da treba smanjiti tenzije, članovi njegove Demokratske partije socijalista (DPS) tvrde da Ugovor sadrži istorijske falsifikate, a da crnogorsku versku i kulturnu baštinu svrstava u srpsku.

Manjinska vlada Dritana Abazovića izabrana je glasovima DPS-a, koji joj, iako nije u Vladi, obezbjeđuje skupštinsku podršku.

Nakon objavljivanja usaglašene radne verzije Temeljnog ugovora, više od 3.000 građana potpisalo je peticiju kojom se oštro protivi namjeri Vlade Crne Gore da potpiše usaglašeni Temeljni ugovor sa SPC.

„Taj čin bi za sve nas bio akt nacionalne izdaje i predstavlja ozbiljnu manipulaciju koja može trajno narušiti političke, građanske i međunacionalne odnose u Crnoj Gori“, navodi se u tekstu peticije.

Drugi građanski protest zakazan je za 4. jul ispred sedišta Vlade u Podgorici protiv potpisivanja Temeljnog ugovora sa SPC.