Uznemirujuće poruke srpskog patrijarha: „Izjava Porfirija snažno asocira na Miloševićev govor na Gazimestanu“

Ovakva izjava srpskog patrijarha, kako su ocenili sagovornici Danasa, prilično je uznemirujuća.

Treba napomenuti da su pre tačno tri decenije u Bijeljini počinjeni zločini nad bošnjačkim stanovništvom kada su srpske paravojne formacije predvođene Željkom Ražnatovićem Arkanom upale u grad,  nasilno preuzele vlast i započele teror.

Televizijske ekipe su zabeležile privođenja Bošnjaka i njihova tela nakon masovnih ubistava. Oko grada su bili vojska, tenkovi, topovi i minobacači, a u Bijeljini pripadnici Arkanove Srpske dobrovoljačke garde, Beli orlovi, Nova srpska garda i druge paravojne formacije.

Svet će obići fotografija Rona Haviva napravljena početkom aprila 1992. u Bijeljini na kojoj naoružani pripadnik Arkanove garde šutira telo mrtve žene.

Šelo Šabić: Crkva ne bi trebalo da uznemirava duhove novih sukoba

U napetim vremenima, uznemiravati građane ovakvim izjavama je neodgovorno i opasno, kaže u izjavi za Danas Senada Šelo Šabić, viša naučna saradnica sa Instituta za razvoj i međunarodne odnose u Zagrebu.

Crkva bi, smatra ona, trebala “pozivati na mir i razumijevanje, a ne uzburkavati zle duhove nekih novih sukoba i stradanja. Rješavanje otvorenih pitanja među susjednim državama mora biti vođeno idejom progresa, humanizma i demokracije. Dosta je više stalnog vraćanja u prošlost”, ocenjuje Šelo Šabić.

Kukić: Ulogu promotera ideje velike Srbije od SANU-a definitivno preuzela SPC

Slavo Kukić, akademik iz Bosne i Hercegovine, kaže da ga izjava Porfirija snažno asocira na Miloševićev govor na Gazimestanu i poruku da se Srbija i Srbi ponovo nalaze pred bitkama i da isključiti ne treba ni oružane. “No, njegova izjava je važna i iz još nekoliko razloga.

Prvo, ona je živo svjedočenje da se od ideje velike Srbije, usprkos krvavom piru i rezultatima koje je u prethodnih tridesetak godina ona posijala, ni danas nije odustalo. Sada se ona, doduše, realizira u nešto drugačijoj formi – u formi srpskog jedinstva i srpskog sveta – a suština je ostala identična onoj koja je promovirana Memorandumom SANU-a iz 1986. Godine”, ocenjuje Kukić u izjavi za Danas.

S druge strane, navodi, najave Porfirija potvrđuju tvrdnje kako je ulogu glavnog promotora ideje velike Srbije od SANU-a definitivno preuzela Srpska pravoslavna crkva.

“To se, uostalom, tako zorno pokazuje u Crnoj Gori, a poruke iz Bjeljine – a prije toga i dodjela odlikovanja četničkom vojvodi Šešelju – ne ostavljaju ni minimum sumnje da je „đavolji plan“ SPC ponovo iskočio preko srpskih državnih granica i da bi, koliko sutra, istim intenzitetom zaprijetiti mogao i svim drugim dijelovima bivše zajedničke države po logici da je Srbija svugdje gdje živi makar jedan Srbin”, zaključuje naš sagovornik.

Papović: Patrijarh podstiče stvaranje tzv. Srpskog svijeta na račun BiH i Crne Gore

Dragutin Papović, istoričar iz Crne Gore, ističe da pre svega, nije primereno da se patrijarh i crkva bave pitanjem državnih granica, jer to nije i ne sme da bude tema verskih zajednica.

“No, SPC je odavno u fokus svog javnog djelovanja stavila promociju i realizaciju nacionalističke i velikodrzavne ideologije. Ovom izjavom patrijarh nagovještava da postojeće državne granice nijesu konačne.

S obzirom na događaj na kome je ovo patrijarh saopštio i na kontekst ove izjave, nesumnjivo je da se time podstiče stvaranje tzv. Srpskog svijeta na račun BiH i Crne Gore. To je zapravo zagovaranje velikosrpskog projekta čiji je jedan od glavnih kreatora i istovremeno realizatora SPC”.

Taj projekat, podseća Papović, je pod različitim imenima tokom 20. veka nekoliko puta pokušao da se ostvari i uvek je završavao katastrofom.

“Svi moraju znati da je svaka promjena državnih granica i pokušaj da se realizuje velikosrpski projekat direktan put u nove tragedije”, zaključuje Papović.

Jovanović: Patrijarh nas skoro postavlja kao pločice zaštitnog obloga na ruskom tenku

“To da se mladi verski poglavar suprotstavi i da pokušava da reformiše i menja ustaljenu i konzervativnu praksu i tradiciju crkve na čije je čelo dospeo – to smo mogi da gledamo samo u onom TV serijalu o mladom papi kojeg je izmislio Paolo Sorrentino”, ocenjuje za Danas Milan Jovanović, predsednik Foruma za bezbednost i demokratiju.

Dočekan baš s takvom nadom Poglavar SPC, međutim, pokazuje da pojedinac ne menja insitituciju.

“Instituciju menjaju i reformišu nove ideje, ali u svojim poslednjim istupima patrijarh Porfirije nagoveštava suprotni pravac. Ako je patrijarh Irinej mali sprski čamas hteo da vezuje za veliki ruski brod, Patrijarh nas skoro postavlja kao pločice zaštitnog obloga na ruskom tenku.

U takvom kontekstu gledam i na njegove reči da granice nisu večne, a koje je izgovorio samo koji dan kasnije posle onog njegovog duboko uznemiravajućeg govora nakon Molebana u Beogradu koji je promemorija za svaku buduću srpsku antievropsku metafiziku”.

Doduše ako se, kaže, odmakne od naslova u koji su smeštene, Porfirijeve reči da granice nisu večne zvuče donekle manje opasno. Ali ono što zabrinjava je upravo upotreba tih reči i kontekst u kome su izgovorene, smatra naš sagovornik.

“A govoriti kako granice nisu večne na mestu na kom je prisutan i Milorad Dodik, koji već jednu deceniju preti secesijom entiteta Republika Srpska koja znači komadanje Bosne i Hercegovine i koji je potpuno otvoreni eksponent Putinove maligne balkanske politike – razumljivo da to i kod najdobronamernijih ljudi koji su za mir na Balkanu i koji Balkan vide u EU mora izazvati i nelagodnost i podozrenje i strepnje”.

U kontekstu ruskog pristupa geostrateškim pitanjima i aktuelne radikalizacije političke upotrebe SPC, Jovanović na kraju konstatuje: “Patrijah možda nije gledao Sorentinov serijal, ali verovatno jeste Kopolinog Kuma 3”.

Todorović: Od ažurnosti i pravovremene reakcije SAD i EU zavisiće – da li ćemo imati nove ratove u regionu

Stefan Todorović, saradnik u nastavi na Fakultetu za crnogorski jezik i književnost, obrazlaže da ako znamo da se “granice na Zapadnom Balkanu bez krvi ne mogu mijenjati, onda izjava poglavara Crkve Srbije upravo znači najavu novoga prolivanja krvi”.

Ono što je, kaže, još strašnije od izjave patrijarha Porfirija, odnosno najave novih ratova, jeste da je ona za “nas u Crnoj Gori koji već dvije godine živimo klerikalnu kontrarevoluciju s iskustvom nasilnoga ustoličenja Joanikija Mićovića očekivana i predstavlja kontinuitet pogubnoga djelovanja Crkve Srbije u regionu, a rekao bih i u samoj Srbiji”.

Njihovo pogubno djelovanje ogleda se, ukazuje, u propagiranju i permanetnom radu na ostvarivanju velikosrpskoga nacionalističkog programa od koga Crkva Srbije i današnja politička elita u Srbiji nikada nisu, ističe, odustale.

“Porfirije je na čelu jedine preživjele ustanove čija se jurosdikcija uglavnom poklapa sa zamišljenim granicama Velike Srbije i tu činjenicu ne treba zanemarivati.

Nova geopolitička dešavanja u svijetu, prije svega agresija Rusije na Ukrajinu, dala im je povoda za novu nadu u ostvarivanju zlokobnog i retrogradnog političkog programa.

I samo od ažurnosti i pravovremene reakcije SAD i EU zavisiće – da li ćemo imati nove ratove u regionu, odnosno novi poraz velikosrpskih nacionalističkih snaga uz velika razaranja i mnogobrojne ljudske gubitke ili će sve ostati na najavama i bulažnjenju velikosrpskih nacionalista predvođenih Vučićem, Dodikom i Porfirijem te njihovim slugama Abazovićem, Jokovićem, Mandićem”, kaže Todorović za Danas.

Naš sagovornik zaključuje da trenutno ”Crkva Srbije i vlast u Srbiji svojim izjavama i djelovanjem opipavaju puls, odnosno reakciju i snagu Zapada u region”.