Vučićeva homogenizovana Srbija čini Balkan nestabilnim i nesigurnim mestom za život

Da se razumijemo, ovdje pod homogenizacijom ne mislim samo na etničku homogenizaciju iz Moljevićeve „Homogene Srbije“.

Homogenizacija je danas prvenstveno ideološka.

Modernizacija srpskog nacionalizma je etničko čišćenje zamjenila ideološkim čišćenjem. Pročišćavanjem bolje rečeno.

Poređenje sa Nemačkom i Austrijom

„Jaka Njemačka, slaba Evropa. Slaba Njemačka, jaka Evropa „.

Tako su nas učili u školi.

Da se Njemačka nije reformisala, nije temeljno suočila sa prošlošću i prošla katarzu, vjerovatno bi ovo važilo i danas.

Danas važi sasvim suprotno.

Danas cijela ujedinjena Evropa zavisi baš od snage Njemačke, od njene političke i ekonomske stabilnosti.

Poređenje Njemačke tridesetih i Srbije devedesetih postalo je neumjesno, i to je jedan od legata vremena u kome živimo, u kome je relativizacija svega i svačega postalo dogma.

Poredeći dva sistema, dva procesa nacionalno-etničke homogenizacije, ne poredimo Holokaust i etnička čišćenja, ali poredimo i nalazimo analogije političkih procesa, koji dovode do ratova i ratnih zločina.

Iz tih razloga je sasvim umjesno, izuzetno važno i na kraju ljekovito, porediti Njemačku i Srbiju, kao i Austriju i Crnu Goru.

Njemačka katarzu nije prošla u jednom danu.

Od kapitulacije do Brantovog simboličnog gesta na mjestu Varšavskog geta prošlo je četvrt vijeka.

Njemačka vlada do 1970. godine i do usvajanja Nove istočne politike (Neue Ostpolitik), nije priznavala aneksiju njemačkih istočnih teritorija od strane Poljske i Sovjetskog saveza i nazvivala ih je „njemačkim teritorijama pod privremenom okupacijom Poljske i SSSR“.

Interesantno je takođe istaći da je u pred-Ostpolitik vremenu, političkim kampanjama obije velike njemačke partije, dominirao narativ o povratku istočnih teritorija pod okrilje Njemačke.

Danas su to međunarodno prizante teritorije Poljske i Rusije.

Ni danas, skoro osam decenija nakon poraza agresivne njemačke politike, ne postoji apsolutni konsenzus oko prošlosti u njemačkom društvu.

Rast ekstremno-desnog Afd-a dokaz je tome.

Ipak, njemačka mejnstrim politika, lijeva i desna, njeni mediji i civilno društvo i dalje se jasno određuju prema prošlosti.

Austrija je manje bolno prošla ovaj period, svrstavajući se u žrtve njemačke agresivne politike, iako je aneksija i nacistička politika imala dominantnu podršku austrijskog društva, i iako je na čelu Nacističke partije i Trećeg rajha bio etnički Austrijanac.

Austrija nije izgubila ništa od svoje predratne teritorije i nije prolazila iste traume denacifikacije kao Njemačka.

U posljeratnom periodu austrijski nacionalni identitet je učvršćen i danas ni krajnja austrijska desnica odbacuje narativ o njemačkom etinicitetu, porijektlu i nacionalnosti Austrijanaca.

Crna Gora

Interesantno je slična pozicija Crne Gore i Austrije.

Zločini počinjeni tokom dva perioda učešćem Austrijanaca i Crnogoraca, nisu počinjeni u ime austrijskog i crnogorskog nacionalnog interesa, iako su imali skoro plebiscitarnu podršku obje javnosti.

U Crnoj Gori, izuzimajući manjine i slabi anti-ratni pokret, do 1997. godine i Đukanovićevog distanciranja od Miloševića, dominantna većina javnosti je podržavala napad na Dubrovnik i srpsku politiku devedesetih uopšte.

Interesantno je pomenuti da su i lideri Srbije i Republike Srpske u tom periodu,

Milošević i Karadžić, bili etnički Crnogorci.

Crna Gora je Đukanovićevim distanciranjem od politike Miloševića stvorila uslove za demokratizaciju društva, jačali su slobodni mediji i civilno društvo, i prošao se proces katarze, uz ignorisanje učešća i odgovornosti crnogorskih vlasti u ratnim dešavanjima devedesetih.

Na nacionalnoj televiziji su emitovani dokumentarci o zločinima vezanim za opsadu Dubrovnika, a počelo se javno i u svim medijima govoriti o ulozi vlasti u deportacijama bošnjačkih civila.

Crna Gora je kao društvo prošla katarzu, i suočila se sa zločinima.

Taj proces suočavanja trajao je više od dvije decenije, do političkih promjena iz 2020. godine koje su otpočele proces relativizacije srpske politike i zločina u kojima je Crna Gora učestvovala.

Paralelno su otpočeli i procesi rehabilitacije učesnika ratova devedesetih, pod okriljem novih lokalnih i državnih vlasti.

Srbija

„Nijedno svoje slovo ne bih prodao ni za zlato; Nisam za NATO. Dobro pamtim bombe; Nisam druga Srbija. Nisam krug dvojke; Samo ne mrzim nikog.“

Marčelo – JBG

Srbija je u periodu nakon 5. oktobra stidljivo otpočela procese suočavanja sa prošlošću, čije je napore predvodio neformalni nestrukturirani društveni pokret „Druge Srbije“.

Zajedno sa protjerivanjem i diskreditovanjem ideje priznavanja nezavisnosti Kosova, prizavanja genocida u Srebrenici, diskreditovana je i prokazana Druga Srbija.

Druga Srbija ja u javnosti u smislu ekstremizma izjednačena sa idejom Karlobag-Karlovac-Virovitica, a Nataša Kandić, Sonja Biserko i drugi postavljeni su kao suprotni pol od Šešelja i Miše Vacića.

Dolazak SNS-a na vlast nije mnogo toga promijenio u smislu ponašanja državnih vlasti Srbije, koje od ubistva premijera Đinđića i smjene Živkovićeve vlade, ima kontinuitet u odnosu na devedesete, posebno kada su u pitanju nacionalna i regionalna politika.

Ono što čini razliku je odustvo oružane borbe, i to isključivo zbog vojnog prisustva NATO-a u regionu.

Pomirenje lijevih i liberalnih sa jedne, i desnih političkih snaga sa druge strane, u Srbiji je stvorilo dominantan desni politički narativ kada je odnos Srbije prema regionu u pitanju.

Taj narativ je okamenjen preambulom Ustava iz 2006. godine.

Dok je Baja Mali Knindža pevao u slavu Abazovića

Tih godina, kada se udarao temelj sadašnjem političkom životu Srbije, svjedočio sam tim procesima, kao student FPN-a u Beogradu.

Nedugo nakon ubistva srpskog premijera, smijenjena je vlada Zorana Živkovića, a na vlast je došao Vojislav Koštunica, koji je uz pomoć nekoliko liberalnih stranaka i manjinske podrške SPS-a, udario temelje povratku politike devedesetih na vlast.

Tadić ubrzo nakon toga napušta politiku kohabitacije i počinje sa raprošmanom prema Koštunici i kasnije Dačiću, što stvara krizu i podjelu u Demokratskoj stranci, izaziva gubljenje njenog liberalno-lijevog identiteta, i početku njenog laganog i kontuiranog propadanja.

Dolazak SNS-a na vlast samo je ubrzao ove procese rehabilitacije i relativizacije devedesetih, ali i prenio ih na polje civilnog društva i medija, koji, iako nominalno protiv Vučića, sve više reprodukuju njegove stavove kada je u pitanju srpska nacionalna i regionalna politika.

To je upravo momenat kada Druga Srbija počinje da dominantno bude ružna prošlost, koje se odriču slobodni mediji i civilno društvo u Srbiji.

Vučić se polako ali sigurno, kupovinom ljudi i organizacija (vidi B92, CESID) počeo obračunavati sa starim neprijateljima.

Crna Gora je bila odličan test na kome se pokazala novoostvarena homogenost srpskog društva tokom 2020. godine.

Usamljeni glasovi u Srbiji koji su u pokretu litija i promjeni vlasti u Crnoj Gori vidjeli prijetnju crnogorskoj nezavisnosti, a u Abazoviću vidjeli šarlatana i Vučićevog piona, prokazani su za drugosrbijance i Milove plaćenike.

Paralelno, uz pomoć crnogorskih saveznika, crnogoski nacionalizam je izjednačen sa srpskim.

Dok je Baja Mali Knindža pjevao u slavu Abazovića, u isto vrijeme su se srpski opozicioni mediji i organizacije civilnog društva utrkivale da mu daju prostor i platformu da se pokaže kao reformista i borac protiv korupcije, organizovanog kriminala i svih ekstremizama.

Ovih dana, kada su poslovne veze njegove i porodice srpske premijerke dokazane, i kada se Abazovićevi najbliži saradnici hapse zbog šverca cigareta, ti isti ljudi u Srbiji ćute.

Homogenost srpskog društva se sve više osjeća i u slučaju Bosne.

Svaki poziv za građanskom Bosnom se čita kao „bošnjački nacionalizam“, a relativizuju se prijetnje poput Draška Stanivukovića.

Ne samo da se relativizuju nego se i promovišu.

Homogenizacija eksplodira ipak na pitanju Kosova.

Nekad građanski pristojni ljudi sve otvorenije i hrabrije nazivaju kosovskog premijera Aljbina Kurtija teroristom i ekstremistom.

Njega optužuju za rast tenzija i sve češće incidente etničke mržnje u kojima stradaju ljudi i imovina.

Oni malo hrabriji dijele njegovu odgovornost sa Vučićem, dok većina u njemu vidi isključivog krivca za tenzije.

Interesantno da se nisu oglašavali kada su na Kosovu na vlasti bili ljudi koji su aktivno učestvovali u ratnim dešavanjima.

Srpska opozicija je ideološko šarenilo i u takvim šarenilima uvijek prevladaju desničarske i agresivne ideje i grupe.

Peer pressure čini svoje i ultimativni cilj nekada umjerenih i liberalno-lijevih ljudi postaje da se dokažu da nisu drugosrbijanci.

Ubistvom druge Srbije, Srbija je postala jedna i nedjeljiva, ideološki prije svega.

Danas ne postoji mejnstrim politička i društvena organizacija koja bi bezrezervno podržala članstvo Srbije u NATO-u.

O nezavisnom Kosovu i negativnoj ulozi SPC u srpskom društvu da ne pričamo. Vučić je okupacijom misli uspio da homogenizuje i normalizuje relativizaciju devedesetih kroz maksimu „svi su činili zločine“, i kroz imperativ „sve strane treba da spušte tenzije“.

Ove instrukcije su usvojili srpski opozicionari, srpski opozicioni mediji, i organizacije civilnog društva.

Iste maksime i imperative usvojile su nažalost i međunarodne organizacije, kao i vlade zemalja sa Zapada, za koje je Vučić i dalje partner, kao što je Slobodan Milošević nekada bio garant mira i stabilnosti na Balkanu.

Stavovi autora ne odražavaju nužno uređivačku politiku Danasa