foto: Shutterstock/Vasilisa_Musina2Hrvatska demokratija relativno je mlada ideja. Hrvati su početkom dvadesetog veka smatrali da treba uspostaviti trijalizam u Austro-Ugarskoj, a nakon raspada stare države, ušli u zajednicu jugoslavenskih naroda gde je do početka Drugog svetskog rata prevladavala srpska politika.
Tokom Drugog svetskog rata prevladavala je gotovo anarhija, a u drugoj polovini 20. veka nastupa socijalistički jednostranački sistem. Međutim, 30. maja 1990. godine održan je Prvi saziv Hrvatskog sabora, čime započinje period višestranačja u našoj zemlji koji živi još i danas.
Prvi višestranački izbori održani su 22. aprila i odvili su se u dva kruga. Hrvatski narod prvi put je birao svoje predstavnike iz više različitih stranaka i time praktikovao posredničku demokratiju. Izbori su birali članove triju veća: veće udruženog rada, društveno-političko veće te veće opština.
Tri veća kasnije su ukinuta i zamenjena domovima
Veće udruženog rada predstavljalo je interese radnika i funkcioniralo u sklopu samoupravnog socijalizma. Pokrivalo je sve gospodarske sektore u zemlji, a brojalo je 156 članova. U istom obliku postojalo je od Ustava iz 1974, no nakon promena početkom devedesetih ukinuto je i zamenjeno parlamentarnim domom.
Društveno-političko veće bavilo se glavnim političkim pitanjima te donošenjem zakona. Brojalo je 80 mesta, a u Prvom sazivu ovde su se našli mnogi poznati političari devedesetih poput Franje Tuđmana, Ivice Račana, Vladimira Šeksa ili Josipa Manolića. Društveno-političko veće generalno je obavljalo dužnosti koje danas provodi Hrvatski sabor.
Veće opština okupljalo je predstavnike iz svake hrvatske opštine, a bavilo se pitanjima lokalne samouprave. Brojalo je 115 članova i uključeno je u zakonodavnu vlast SR Hrvatske. Nakon demokratskih promena početkom devedesetih ukinuto je i 1993. održani su prvi lokalni izbori u Hrvatskoj.
Prvi saziv Hrvatskog sabora činilo je 351 član, a uverljivi pobednik bio je HDZ koji je ostvario 205 mandata. Predsednik sabora bio je Žarko Domljan. Međutim, 1992. godine održani su drugi izbori radi ustavnih i teritorijalno-organizacijskih promena. Ukinuta su veća i zamenjena su dvodomnim sistemom (Zastupnički i Županijski dom), a 2001. godine Županijski dom je ukinut te Hrvatska tada dobiva sustav kakav imamo i danas.
Dan državnosti se u periodu od 2001. do 2020. obeležavao kao Dan Hrvatskog sabora, a od 2020. ponovo se slavi kao Dan državnosti, prenosi Indeks.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
