RSE: Savez Kine i Rusije na Zemlji i na Mesecu

Kina i Rusija najavile su planove za izgradnju zajedničke lunarne svemirske stanice koja će, prema planovima, sprovesti širok spektar naučnih istraživanja, uključujući istraživanje Meseca, preneo je BBC.

Ruska svemirska agencija Roskosmos i kineska Nacionalna svemirska uprava potpisale su u utorak sporazum o razvoju istraživačkih objekata na površini Meseca, u orbiti ili oboje. Saopšteno je da će dve zemlje sarađivati u planiranju, dizajniranju, razvoju i radu istraživačke stanice.

Saopštenje svemirskih agencija dolazi u vreme kada se Rusija priprema za proslavu 60. godišnjice svog prvog svemirskog leta s posadom, ističe BBC, dodajući da su Rusiju, iako je bila pionir u istraživanju svemira, poslednjih godina prestigle Kina i SAD.

Kina, koja je relativno kasno napredovala u istraživanju svemira, prošlog decembra zabeležila je uspešan povratak sonde Čang’e-5, koja je na Zemlju donela kamenje i tlo s Meseca, što je ocenjeno kao još jedna demonstracija sve veće sposobnosti te zemlje u svemiru.

Najava Kine i Rusije da planiraju izgraditi lunarnu istraživačku stanicu, moguće na Mesečevoj površini, označava početak nove ere u svemirskoj saradnji dve zemalja, ukazuje Asošiejted pres.

Kina se, kako naglašava AP, snažno oslanjala na rusku stručnost u prvim godinama svog svemirskog programa, ali je od pokretanja prve misije s posadom 2003. uveliko krenula vlastitim putem.

Uprkos tome, kineske svemirske letelice Šenzu veoma podsećaju na ruske rakete Sojuz, a CNSA je sarađivala sa zemljama širom sveta, osim sa SAD gde je Kongres zabranio gotovo sve kontakte NASA-e i Kine zbog zabrinutosti za moguće krađe tehnologije i tajne prirode kineskog svemirskog programa koji ima vojnu podršku.

Kina je ove godine planirala četiri misije s posadom za rad na svojoj prvoj stalnoj svemirskoj stanici u orbiti, čiji bi temeljni modul mogao biti lansiran već u aprilu.

Pre sporazuma o izgradnji zajedničke lunarne svemirske stanice, Kina i Rusija su potpisale sporazum o zajedničkom stvaranju centra za podatke za istraživanje Meseca i dubokog svemira, dok u budućnosti planiraju sarađivati na kineskim misijama Čang’e-7 i ruskoj misiji Luna 27, kojima je cilj istraživanje južnog Mesečevog pola, navodi CNN.

Svemirski program Rusije potiče od Sovjetskog Saveza, koji je 1957. godine postao prva zemlja koja je lansirala satelit – Sputnjik 1. Usred hladnoratovske svemirske trke sa SAD, Sovjeti su 1960. poslali prva živa bića u orbitu i natrag, uključujući pse, Belku i Strelku, dok je letom u svemir 1961. sovjetski kosmonaut Jurij Gagarin pretekao Amerikance.

Rusija je sa SAD bila partner osnivač Međunarodne svemirske stanice – naučne laboratorije u orbiti koji je u novembru obeležila 20. godišnjicu kontinuiranog rada. Ipak, poslednjih godina, Rusija se borila da ponovi svoj rani uspeh u svemirskom programu, doživevši niz neuspeha u čijoj je pozadini bilo smanjenje finansiranja i navodna korupcija.

S druge strane, ističe CNN, Kina koja se kasno uključila u utrku – svoj prvi satelit poslala je u orbitu tek 1970. – ubrzala je svoj svemirski program i u toku su planovi za slanje astronauta na Mesec do 2030-ih. U slučaju uspeha, Kina bi postala druga zemlja posle SAD koja je spustila čoveka na Mesec.

Dok Moskva nastoji da ponovno preuzme vodstvo u svemirskoj trci, plan izgradnje lunarne svemirske stanice koja bi bila „otvorena za sve zainteresovane zemlje“ bi, kako smatraju stručnjaci, mogao postati najveći kineski projekat svemirske saradnje do sada, ukazuje Frans pres.

Kina, koja je tražila bliže partnerstvo s Moskvom, prošle godine je lansirala svoju sondu Tianven-1 na Mars koja trenutno kruži oko Crvene planete. Takođe, dodaje AFP, beleži uspeh u donošenju tla s Meseca – u prvoj takvoj misiji u proteklih 40 godina.

S druge strane, naglašava Frans pres, Moskva koja i dalje sarađuje s Vašingtonom u svemirskom sektoru – jednom od retkih područja saradnje preostalih između hladnoratovskih rivala – prošle godine nije potpisala sporazum Artemis pod vodstvom SAD za zemlje koje žele da učestvuju u shemi istraživanja Meseca na čelu s NASA-om.

Jačanje geopolitičkog odnosa Rusije i Kine koji traje nekoliko poslednjih godina produbljuje se kako na Zemlji, tako i u svemiru, ističe američki televizijski kanal CNBC.

Taj produbljujući savez – koji obuhvata sve veću ekonomsku, vojnu i političku saradnju – imao je, ističe CNBC, nekarakterističan prikaz toplih odnosa kada je 2019. kineski predsednik Si Đinping nazvao svog ruskog kolegu Vladimira Putina „najboljim prijateljem“.

Ovo geopolitičko prijateljstvo je osnažilo jer su se njihovi odnosi sa SAD pogoršali poslednjih godina, američkim sankcijama Rusiji i američkim carinama na kineski uvoz vrednim milijardama dolara pod bivšim predsednikom Donaldom Trampom.