Svi su siromasi, pa i predsednik bogatih

Tako je udovoljeno viševjekovnoj tradiciji, iz dalekog doba Luja XI (XV vijek), po kojoj svaki novi francuski vladar – i kraljevi i predsjednici republike – dobija titulu „prvog i jedinog počasnog kanonika arhibazilike u Latranu“. Počev od XVII vijeka u toj bazilici u Rimu (koja, ekstrateritorijalno, pripada Vatikanu), svake godine 13. decembra se daje i počasna misa u slavu Francuske.

Svi francuski kraljevi, a zatim i izabrani šefovi države automatski su nosili tu titulu ali je tek predsjednik Rene Koti, 1957. godine, prvi otišao u Rim da bi mu ceremonijalno bila naznačena. Miteran i Oland nisu izrazili želju da prime tu titulu, a Žorž Pompidu je nije primio vjerovatno iz zdravstvenih razloga.

Osim toga što postaje zaštitnik Francuske akademije i veličanstvenog domena Šambor u dolini Loare, što je izvan sfere religije, svaki novoizabrani predsjednik Francuske postaje i kanonik šest drugih katedrala i tri druge velike crkve, proto-kanonik još jedne katedrale i jedne druge bazilike (ovdje smo izbjegli toponimske detalje u nabrajanju). Uz to je i ko-princ Andore, titula koju dijeli sa španskim biskupom iz Seu de Urhela.

Ove anegdotske činjenice ne bi bile posebno umjesne za našu temu kad ne bi bile ilustrativne za razumijevanje odnosa Francuska-Vatikan u istorijskoj perspektivi, odnosa za koji se može lako pomisliti da se, na skali važnosti, posebno „ne računa“, a koji se u stvarnosti u više domena, uglavnom implicitno, itekako podrazumijeva.

Otkako je najavljena ova posjeta papi sa rečenim povodom, novinari su logično pitali za dopunu informacije, a poneki su (u ime sekularizma, razdvajanja države i crkve, koji je od 1905. godine zakon Republike) tražili i šire objašnjenje.

Jelisejska palata je navela da je titula kanonika sastavni dio „paketa“ koji poslije izbora prati funkciju predsjednika republike i da se ona ne može odbiti. „Riječ je o počasnoj istorijskoj tituli bez ikakve duhovne dimenzije“, kaže zvanično saopštenje.

Međutim, niko ne poriče simboličku dimenziju tog čina i značenje koje on ima za francuske vjernike koji su tradicionalno i najrevnosniji glasači. U staro vrijeme, kad se nije glasalo, svaki francuski kralj je nosio naslov „najstariji sin Crkve“. Poslije Revolucije i sloma monarhije, iz te denominacije je ostalo nešto što je danas u narodu jako prisutno i stalno se ponavlja: „Francuska je najstarija kćerka Crkve“.

Već je Sarkozi, kad je išao 2007. godine u Latran po svoje obilježje, insistirao na hrišćanskom porijeklu Francuske. Niko u Francuskoj nije zaboravio, u pozitivnom ili negativnom smislu, njegovu izjavu pred ondašnjim papom: „Učitelj nikad neće moći zauzeti mjesto sveštenika ili protestantskog pastora“. Ima slično i kod Makrona, u aprilu ove godine, kad je, uz primjetno nezadovoljstvo bezrezervnih zastupnika sekularizma, rekao da se treba obnoviti „poremećena“ veza između katoličke crkve i francuske države.

Eto u kakvom je kontekstu Makron otišao kod pape po titulu kanonika. Hronometri novinara, jer i to je tradicija (mjerenje vremena kad se radi o posjeti kod pape) zabilježili su da je Franjo omogućio Makronu da obori rekord, 57 minuta, naspram 52 minuta sa Obamom. Francuski predsjednik je Franji poklonio jedno staro izdanje romana Žorža Bernanosa „Dnevnik seoskog župnika“, a Papa je Makronu uzvratio medaljonom Svetog Martina koji je, po legendi iz IV vijeka, dao polovinu svog kaputa jednom bijedniku. „Dužnost vlastodražaca je da štite siromahe… e tutti siamo poveri („a svi smo mi siromasi“), zaključio je papa na italijanskom svoje suptilno podsjećanje na osnovnu problematiku francuskog predsjednika.

Ovdje ne bi bilo polemike, jer je odomaćeno da se Makron smatra za „predsjednika bogatih“, da nije u međuvremenu stigla i vijest o njegovom nezvaničnom, da ne kažemo tajnom, susretu sa novim italijanskim premijerom kojom prilikom je dao za pravo Italiji što je odbila pristup svojim obalama brodu Lifeline (233 migranta) koji je konačno prihvaćen i zadržan u jednoj vrsti karantina u La Valeti na Malti.

U Briselu, na evropskom samitu, Italija je uspjela iznuditi solidarnost članica Unije i obesnažiti pravilo o rješavanju statusa migranata-azilanata isključivo kod administracije države kroz koju su stupili na teritoriju Evropske unije.

Još nisu jasni detalji tog sporazuma, zaključenog in-extremis, ali se zna da se napušta princip proporcionalne raspodjele migranata između država članica. Tako je rođen jedan novi koncept – orbanizacija Evrope – koji ne samo što sugeriše barijere, zidove i žičane ograde, nego i strah među državama unutar Unije, od jačanja centrifugalnih tendencija, manje od godinu dana prije izbora za novi Evropski parlament.