Za 10 godina Hrvatsku napustilo više od 200.000 ljudi

Ako se promatraju podaci procene stanovništva, vidljiv je trend opadanja broja stanovnika Hrvatske. U odnosu na 2008., kada je prema proceni stanovništva krajem godine taj broj iznosio 4,3 miliona, u deset godina, tačnije do kraja 2017., taj se broj smanjio za čak 204,3 hiljada stanovnika. Statistički podaci pokazuju da se na proširenje porodice odlučuje sve manje stanovnika.

Promatrano od 1998., zapaža se trend sve manjeg broja živorođenih, a prvi put je njihov broj pao ispod 40 tisuća u 2003. Da se svake godine rađa sve manje dece, potvrđuju i poslednji raspoloživi podaci, oni za 2017., kad je živorođeno njih 36,6 tisuća. Ako promatramo mesec rođenja, najviše ih je na svet došlo u julu.

U prethodnoj 2016. najveću stopu nataliteta (živorođeni na 1 000 stanovnika) imala je Međimurska županija (10,8), dok su najnižu imale Primorsko-goranska i Ličko-senjska županija (7,9).

Iako spomenute brojke upućuju na promene u trendovima, možda to najslikovitije iskazuju podaci o prosečnoj dobi majke pri prvom porodu. Na to mogu uticati razni socioekonomski činioci, kao što je veće uključivanje žena na tržište rada, veći udeo žena u visokoškolskom obrazovanju, ali i sve kasnije osamostaljivanje mladih, tj. napuštanje roditeljskog doma. Dok je u 1990. prosečna dob majke pri prvom porodu iznosila 24,3 godine, do 2017. se povećala za 4,6 godina.

U promatranom dvadesetogodišnjem razdoblju najveći broj umrlih zabeležen je u 2015.,  dok je prema poslednjim podacima u 2017. umrlo  53 477 osoba, što je za 3,8% više nego u prethodnoj godini.  Mesec koji broji najviše umrlih je januar, a bilo je to ujedno prvi put u poslednjih 20 godina da je broj umrlih u jednome mesecu prešao broj od 6 hiljada.

Najveću stopu mortaliteta u 2016. (umrli na 1 000 stanovnika) imala je Ličko-senjska županija (17,9), dok je najmanju zabeležio Grad Zagreb (10,6).

Ono što daje jasnu sliku o negativnim demografskim promenama jesu podaci o prirodnom priraštaju, koji potvrđuju da se poslednjih 20 godina ukupni broj stanovnika RH smanjuje. Negativni prirodni priraštaj veći od 10 hiljada prvi je put zabeležen u 2002., a upravo je u 2017. zabeležen najnegativniji prirodni priraštaj u promatranom razdoblju.

Sklapanje braka spada u one životne događaje kojima se pridaje posebna pažnja. U 2017. na taj se čin odlučilo 20 310 parova, od čega je 51,6% bilo verskih, a 48,4% građanskih. Najpopularniji mesec za zasnivanje bračne zajednice u 2017. bio je septembar.

Iako se negativni trend sklapanja brakova poslednjih godina menja, sve su stariji oni koji se odlučuju za brak. Slično kao i kod rođenja prvog deteta, na odluku o stupanju u brak verojatno utiču brojne društvene promene. Mladi se sve kasnije osamostaljuju, što može biti povezano sa stopom nezaposlenosti mladih, ali i većim obuhvatom mladih visokoškolskim obrazovanjem. Takođe, određeni deo mladih živi u vanbračnim zajednicama.

Već tradicionalno, muškarci ulaze u brak stariji od žena. Tako je prosečna dob mladoženja pri sklapanju prvog braka u 2017. iznosila 31,3, a mlade 28,6 godina, odnosno prosečna starost mladoženja je u odnosu na 1990. porasla za 4,3, a mlade za 5,3 godine.

U 2017. razvedeno je ukupno 6.265 brakova, što je manje za 11,0% u odnosu na godinu pre. Prvi put je razvedeno više od 5 hiljada brakova u 2008., dok je samo šest godina posle, dakle u 2014., prvi put formalno okončano više od 6 hiljada, a dve godine posle više od 7 hiljada brakova. Prosečno trajanje razvedenog braka bilo je 14,7 godina.

Od proglašenja nezavisnosti do danas u Hrvatskoj su se menjali i trendovi u migracijama.

Od 2011. beleži se porast i broja doseljenog i odseljenog stanovništva. Pritom je važno naglasiti da se istraživanja o spoljnoj migraciji stanovništva RH sprovode na temelju podataka koji se prikupljaju u Ministarstvu unutarnjih poslova. Od ulaska RH u EU broj doseljenih varira između 10,4 hiljade u 2013. i 15,6 tisuća, koliko je zabeleženo u 2017.

Sredinom 2015. većina zemalja EU-a ukinula je dvogodišnje razdoblje ograničenja za radnike iz RH, što se odražava i na podatke o iseljavanju jer je u toj godini odseljeno gotovo 10 tisuća hiljada više. U 2016. brojka odseljenih takođe nastavlja rast, a u 2017. beleži se rekordan broj odseljenog stanovništva RH, njih 47,4 hiljade.

Saldo migracije stanovništva RH s inostranstvom negativan je u celom promatranom periodu od 2011. na ovamo, te je u 2017. iznosio -31 799.

U navedenom razdoblju najviše se stanovnika RH odselilo u Nemačku, a tako je ostalo i tokom 2017.

U 2016. najveću stopu emigracije (odseljeni na 1 000 stanovnika) imale su Požeško-slavonska (17,2) i Vukovarsko-srijemska županija (16,7), a najmanju Krapinsko-zagorska županija (4,9).