Žuti prsluci nisu na spisku za Legiju časti

Ipak, u vazduhu je i dalje ostalo nešto kao prijetnja koja je remetila to opuštanje koje se osjeća poslije velikog zamora.

U tom međučinu, poslije sedam činova prethodne društvene drame – da ostanemo pri tom rječniku koji se odomaćio za subote protesta – bilo je prilično kolateralnih događanja kojim su se prehranjivali mediji, uz povremena pretjerivanja neophodna za bolju prodaju.

Svi smo, naravno, čekali Makronov novogodišnji govor. Narod je znao za depresivno raspoloženje predsjednika, ali je i naslućivao da će on udariti šakom po stolu i ostati na ustupcima koje je već saopštio. Tako je i bilo. U međuvremenu se ispostavilo da neki od ustupaka nisu baš sasvim to što se u prvi mah učinilo. Ali, ne možemo se mi ovdje upustiti u analizu detalja (koji nisu detalji za francuske minimalce, ali su detalji u jednoj opširnijoj analizi za inostranog čitaoca).

Znači, Emenauel Makron se vratio u predstavu u stavu onog njegovog pređašnjeg lika koji se zaklinje u reforme, doduše sa manje arogancije, ali uz otmenost i svečanost koje savršeno idu sa funkcijom. Ipak, u jednom trenutku se ponovo „zaletio“ govoreći o „gomili punoj mržnje“. „Gomila puna mržnje“, kao metafora za žute prsluke, zvuči još teže na francuskom, pa su se narednih dana te riječi, kao činjenica, u medijima bespomoćno davile u moru komentara.

U međuvremenu se razgranala i „afera Benala 2“. Onaj „saradnik“ Jelisejske palate sa čijom je prvomajskom avanturom započeo predsjednikov spust, ne samo što nije propisno kažnjen (osim isključenja iz zvaničnog predsjednikovog stafa), nego i dalje putuje sa francuskim diplomatskim pasošem, sada u cilju privatnog biznisa. Čak ga je primio u tom svojstvu i predsjednik Čada Idris Debi, zemlje u koju je Makron otišao malo poslije, na božičnu večeru u veliku francusku vojnu bazu u N’đameni.

Istovremeno je, u dva navrata, pod optužbom organizovanja nelegalnih okupljanja i uz puno oprečnih komentara, hapšen i saslušavan Erik Drue, koji se sve više ističe kao lider pokreta žutih prsluka. Uz njega su, u javnim istupima podrške, Marina le Pen i Žan-Lik Melanšon, u paradoksalnoj sprezi interesa.

Bez ikakve veze sa ovom informacijom, ali sigurno kao posljedica šireg konteksta, najavljena je, „iz porodičnih razloga“, ostavka i glavnog Makronovog „komunikanta“ Silvena Fora, čija je funkcija, kako se tvrdi, bila pisanje predsjednikovih govora.

U takvoj atmosferi je objavljena i lista 431 ličnosti „promovisanih“ u Legiju časti. Tradicionalno se, za nominaciju u taj red zaslužnih, vodi računa o najširem spektru djelatnosti, ali i o regionalnoj zastupljenosti. Ove godine taj spisak je za štampu došao kao blagodet u periodu oskudice. Na francuskom se za blagodet kaže „blagoslovljen hljeb“. Za čitaoce u Srbiji, u „klasi od 1. januara 2019“, ima malo tog hljeba, u smislu relevantnih imena. Zapamtiće se da je ta klasa nazvana „Specijalna promocija svjetskog prvenstva“. Svi izabranici iz fudbalske reprezentacije u Rusiji, 23 igrača, postaju vitezovi Legije časti. Trener Didije Dešan, koji je već bio vitez, se unapređuje u oficira.

Šta znači orden Legije časti za nominovanog, ne možemo pitati Josipa Broza Tita koji je, preskočivši sve niže rangove, 7. maja 1956, došao automatski do „velikog krsta“. Ali to možemo pitati Vladimira Veličkovića ili Emira Kusturicu koji su, koliko se sjećamo, „naši“ skoriji dobitnici (da sad to ne provjeravamo).

Objavljivanje spiska za svaku novu klasu je prilika za štampu da podsjeti na anegdote i pikanterije koje su obilježile istoriju tog odlikovanja, otkako ga je pod devizom „Čast i domovina“ ustanovio Napoleon Bonaparta, 1802. godine. Kad mu je zamjerena sama zamisao dodjeljivanja „tih zvečki“, navodno je rekao: „Upravo se sa zvečkama upravlja ljudima“.

Kad god iziđe nova lista, štampa se vrati i na spisak nominovanih koji su odbili odlikovanje. Već u XIX stoljeću je bilo nekoliko znamenitih oponenata: markiz de la Fajet (heroj rata za američku nezavisnost), Nadar („otac“ fotografije), pisci Gi de Mopasan i Žorž Sand, kompozitor Hektor Berlioz (koji je rekao: „Baš me briga za vaš krst. Dajte mi pare“), slikari Gustav Kurbe i Klod Mone.

U XX stoljeću ovaj niz dopunjavaju druge poznate ličnosti iz svijeta kulture i umjetnosti: Moris Ravel, Žan-Pol Sartr, Simon de Bovoar, Alber Kami, Žak Prever, ali i Katrin Denev, Klaudija Kardinale, Brižit Bardo ili Ženeviev de Fontene (osnivačica i dugogodišnja predsjednica Komiteta za izbor Mis Francuske). Kad je Luj Aragon odbio odlikovanje, Prever je rekao: „Dobro je kad se odbije, ali ga treba prvo zaslužiti“.

Ovo podsjećanje ne može zaobići ni spisak stranih dobitnika na čije se „izuzetne zasluge“, kroz tok istorije i sa današnjeg odstojanja, gleda na sasvim drukčiji način: Benito Musolini, Omar Bongo (diktator iz Gabona), princ-nasljednik Saudijske Arabije, Ben-Ali (koji je iz Tunisa pobjegao upravo u Saudijsku Arabiju), Čaušesku i Bašar el-Asad. U uvom spisku se redovno navodi i Vladimir Putin, ponekad sa zahtjevom i za oduzimanjem distinkcije. To istorijski nije bilo moguće do 2010. godine, kad je promijenjen pravilnik pa je odlikovanje tako oduzeto panamskom diktatoru Manuelu Norijegi.