Prostor Beograda koji se danas prostire od Studentskog trga do Dunava i od Skadarlije do Malog Kalemegdana predstavlja jedan od najstarijih delova grada.
Naziv Dorćol, koji ovaj kraj nosi, izveden je iz turske reči „dortjol“ koja označava mesto gde se ukrštaju četiri puta. Nekada je Dorćol zahvatao samo mali deo grada u blizini raskršća ulica Cara Dušana i Kralja Petra, a kroz istoriju naseljavali su ga Dubrovčani, Turci, Austrijanci, Jevreji, Grci , Cincari i Srbi.
Na mestu na kojem se nalazi Dorćol nastalo je urbano naselje još u 13. veku, kao predgrađe srednjovekovnog Beograda. Kasnije tokom 16. i 17. veka, ovaj deo grada bio je poznat i kao Dunavska varoš, koja je predstavljala razvijeno trgovačko područje. Naime, ovde je postojao jedan od najvećih trgovinskih objekata, čuveni karavansaraj sa bezistanom Mehmed-paše Sokolovića.
Isto tako, u ovom delu grada nalazila se i Turska mahala sa Zerekom gde su stanovali najmoćniji Turci sve do oslobođenja grada 1806. godine. Turska mahala prostirala se oko ulica Cara Dušana i Kralja Petra, a odlikovale su je turske kuće koje su bile skrivene u dubokim baštama. U vreme turske vladavine, kraj dobija orijentalni izgled, a nalazile su se ovde i mnogobrojne džamije, tekije, hanovi i mehane. Međutim, nakon oslobođenja grada od turske vlasti, Dorćol nastanjuju najistaknutije srpske ustaničke vođe. U 19. veku na ovom mestu živeo je i veliki broj Jevreja, pa je nastala i Jevrejska mahala. Tokom druge polovine 19. veka, ovaj kraj doživljava veliki trgovinski razvoj.
Današnji izgled Dorćol dobija osamdesetih godina 19. veka i predstavlja na neki način sučeljavanje evropskog i azijskog, orijentalnog i baroknog. U ovom kraju nalazi se i najstarija sačuvana stambena zgrada sa početka 18. veka u Ulici cara Dušana broj 10, kao i još mnogi kulturno-istorijski spomenici. Među njima su i Bajrakli džamija iz 17. veka, zatim Šeik Mustafino turbe i Zgrada Velike škole iz 18. veka, kao i Čukur česma iz prošlog veka. Ambijent ovog dela sačinjavaju i zgrada bivše Realke, a današnjeg Pedagoškog muzeja, Dom Svetog Save, crkva Aleksandra Nevskog i još mnogi stari objekti.
Interesantna priča u vezi sa Dorćolom, svakako je i misterija laguma, odnosno podzemnih tunela. Razlog i svrha nastanka ovih tunela ostala je nepoznanica do danas. Tuneli, nad kojima se Dorćol prostire, međusobno su ukršteni i predstavljaju svojevrsni lavirint. Postoje priče i da ovi podzemni lagumi vode do Save i da ispod reke povezuju Beograd i Zemun. Međutim, tuneli su već dugo zatrpani, poplavljeni i nepristupačni, tako da nije postojala mogućnost njihovog istraživanja.
Dorćol danas predstavlja uglavnom stambeni deo grada, a i jedno od omiljenih šetališta Beograđana pokraj reke. Poslednjih godina ovaj deo postao je i jedno od popularnijih mesta za izlaske, tako da se danas ovde nalazi i veliki broj ugostiteljskih objekata.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
