Kuća sa sunčanim satom: Klasicistički biser Zemuna

Fasadu ove građevine od 1828. ukrašava sunčani sat po kome je i dobila svoj naziv – Kuća sa sunčanim satom. Sunčani sat nalazi se na strani ka Dubrovačkoj ulici i predstavlja jedinstvenost ovog objekta u odnosu na ostale u Zemunu. Značajan je u srpskoj istoriji astronomije po svojoj formi, konstruktivnom rešenju i načinu rasporeda cifara. Sat se sastoji od cifara 8, 9, 10, 11 i 12 koji su na levoj strani, a na desnoj su 1, 2 i 3, dok vreme pokazuje jedna skazaljka i njena senka. Ova „sunčana naprava“ pokazuje samo dnevno solarno vreme i nije precizna kao drugi satovi.

Kuća sa sunčanim satom zidana je u klasicističkom stilu s elementima baroka, a oblikovana u stilu ampira. Ampir je, naime, specifična varijanta klasicizma koja predstavlja elemente grčko-rimske, egipatske i renesansne umetnosti. Kuća je zidana opekom, dok je glavna fasada na kojoj se ističe zvonasta kupola urađena plitkom elegantnom plastikom.

Na središnjem delu fasade simbolično se u vidu grba sa predstavom sidra otkriva ktitor zgrade i njegova pomorska trgovačka angažovanost. Sastavni deo ovog objekta čine podrum, prizemlje i sprat. U prizemlju su bili smešteni lokali, a na spratu privatni stanovi, što je do danas ostalo tako. Godine 1908. zgrada je proširena i dograđenim krilom prema Dubrovačkoj ulici. Prema informaciji Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, fasada ove strane zgrade bila je oštećena tokom bombardovanja 1944. godine, ali je sat ostao sačuvan.

U ovoj kući je svoje poslednje godine života proveo Jovan Subotić, poznati srpski književnik i javni radnik. Subotić je rođen 30. januara 1817. godine, a prvo objavljeno delo bila mu je zbirka pesama „Lira“. Pisao je lirske pesme, epose, drame i tragedije koje je objavio u oko 20 knjiga. Za svog života bio je upravni činovnik, član Vrhovnog sudista u Zagrebu, pripadnik Narodne stranke, a uređivao je  i list „Narod“. U Zemun se doselio 1884. gde je otvorio svoju advokatsku kancelariju i bio član srpskog narodno-crkvenog odbora. Živeo je u Kući sa sunčanim satom i tu je napisao i svoje uspomene koje je kasnije izdala Matica Srpska. Ovde je i umro 28. januara 1886.

Kuća sa sunčanim satom danas predstavlja jedan od zaštićenih spomenika kulture u opštini Zemun. Izgled i funkcija objekta ostali su skoro nepromenjeni u odnosu na prvobitno stanje, osim manjih izmena koje su izvršene u prizemnom delu. Ovo kulturno dobro čini i sastavni deo turističkog razgledanja znamenitosti Zemuna koje organizuje „Turističko društvo Zemun“.